کارگران و کارمندان ۱.۵ برابر مشاغل مالیات می‌دهند

مقایسه درآمدهای مالیاتی در سه سال اخیر بیانگر آن است که با وجود اخذ حدود ۶ میلیون پروانه کسب اما سهم مالیات مشاغل همچنان اندک بوده و بخش اعظم شکاف مالیاتی کشور در این بخش رخ می‌دهد.

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، مهار تورم یکی از کلیدواژه‌های مسئولان اقتصادی دولت از ابتدای سال جاری بوده است. بسیاری از کارشناسان اقتصادی، کسری بودجه را به‌عنوان متهم اصلی ثبت نرخ‌های تورم بالا قلمداد می‌کنند که به دلیل شکاف گسترده مالیاتی محقق می‌شود.

از آنجایی‌که نظام مالیاتی ایران، سنتی و غیردقیق است لذا بخش اعظمی از درآمدهای مالیاتی از کارکنان بخش دولتی و خصوصی و شرکت‌های بزرگ دریافت می‌شود و کشور از درآمد سایر حوزه‌ها بی‌بهره مانده است. این موضوع باعث شده بار اصلی پرداخت مالیات بر دوش اشخاص حقوقی و شرکت‌های تولیدکننده باشد. مطابق با اطلاعات ارائه شده از سوی سازمان مالیاتی کشور، در دهه اخیر سهم مالیات بردرآمد مشاغل از کل درآمدهای مالیاتی ۴درصد بوده است، نکته جالب توجه اینکه مجموع مالیات دریافتی از مشاغل، تقریباً معادل ۵۰درصد مالیات دریافتی از حقوق کارکنان بخش عمومی و خصوصی است. در خصوص مالیات بر حقوق کارکنان بخش عمومی و خصوصی (اغلب کارگران) باید گفت که این افراد پیش از دریافت حقوق، مالیات خود را پرداخت می‌کنند لذا با مکانیسم‌های تعریف شده، کمتر امکان شکاف مالیاتی در این بخش وجود دارد اما در خصوص مالیات مشاغل روند متفاوتی

طی می‌شود.

مطابق با اطلاعات موجود، سرانه مالیات پرداختی توسط مشاغل در سال ۱۴۰۰ (عملکرد سال ۱۳۹۹) حدود 5.8 میلیون تومان و در سال ۱۴۰۱ (عملکرد سال ۱۴۰۰) حدود 6.4 میلیون تومان بوده است، در حالی‌که کارمندان بخش عمومی در سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ به ترتیب حدود 8.8 میلیون تومان و ۱۰ میلیون تومان مالیات پرداخت کرده‌اند.

نکته جالب توجه این بوده که تعداد کارکنان بخش عمومی یا همان کارمندان دولت 2.3 میلیون نفر است درحالی‌که تعداد افراد دارای پروانه کسب یا همان افراد شامل مالیات مشاغل حدود ۶ میلیون نفر است و به عبارتی کارمندان دولتی 1.5 برابر افراد دارای پروانه کسب، مالیات پرداخت می‌کنند.

همچنین براساس اسناد منتشر شده توسط سازمان امور مالیاتی، شکاف مالیاتی کشور در پایان سال ۱۳۹۸، حدود ۹۷هزار میلیارد تومان تخمین زده شده بود که سهم مشاغل بیش از ۵۰درصد است. با این اوصاف می‌توان گفت که صرفاً حدود ۲۰درصد از مالیات بالقوه مشاغل وصول می‌شود.

در حوزه مالیات بر مشاغل نیز شکاف مالیاتی در بخش از مشاغل پررنگ‌تر است. به‌عنوان نمونه سرانه مالیات ابرازی پزشکان و دندانپزشکان در سال ۱۴۰۱ (عملکرد سال ۱۴۰۰) به ترتیب ۲۱.۲ و ۱۷.۵ میلیون تومان بوده، درحالی‌که این رقم برای آهن‌فروشان، وکلا و بنگاه‌های املاک حدود ۲ تا ۳ میلیون تومان بوده است.

همچنین بررسی سازمان امور مالیاتی، میزان شکاف مالیاتی پزشکان را در سال ۱۳۹۵، حدود ۷۲درصد نشان می‌دهد و از آنجایی‌که هنوز بخش اعظمی از پزشکان نسبت به استفاده از دستگاه‌های کارت‌خوان مقاومت می‌کنند، می‌توان گفت همچنان شکاف مالیاتی این افراد بالا است.

در خصوص وکلا، طلافروشان، آهن‌فروشان، بنگاه‌های املاک و خودرو، وضعیت حتی از پزشکان و دندان‌پزشکان نیز بدتر است. به‌عنوان نمونه در حوزه املاک ۱۴۲هزار مودی مالیاتی مشغول به فعالیت هستند؛ درحالی‌که به طور میانگین تنها ۱.۳ میلیون تومان مالیات ابرازی وصول شده است.