رشد چند ده درصدی سبد معیشت کارگران تا اردیبهشت ماه
آغاز وارونه‌نمایی آمار توسط دولت در سال مهار تورم
همزمان با آغاز سال جدید که به نام سال رشد تولید و مهار تورم نامگذاری شد، روال منظم مرکز آمار برای ارائه آمارهای تورمی ماهانه تغییر کرد.
این مرکز براساس روال همیشگی، در اولین روزهای ماه بعد آمارهای مربوط به تورم ماه قبل را اعلام می‌کرد با این وجود تورم مربوط به سال ۱۴۰۱ پس از پایان سال اعلام نشد. گزارشی که باید در روزهای ابتدایی فروردین ۱۴۰۲ اعلام می‌شد بیش از یک ماه به تعویق افتاد. در نهایت هفدهم اردیبهشت ماه، مرکز آمار ایران اعلام کرد که نرخ تورم سالانه کالاها و خدمات مصرفی خانوارهای کل کشور براساس سال پایه ۱۴۰۰ در اسفند ماه سال ۱۴۰۱ به عدد ۴۵.۸درصد رسید». البته پیش از اعلام این اعداد و ارقام، مرکز آمار در فروردین ماه اطلاعیه‌ای صادر کرد و طی آن خبر داد که دلیل این تاخیر، تغییر سال پایه در محاسبات تورمی است.
آنچه در آخرین گزارش مرکز آمار مشخص است، تغییر سال پایه از سال ۱۳۹۵ به سال ۱۴۰۰ است. در عین حال، ظاهراً ضریب وزنی کالاها و خدمات نیز در سبد تورمی مرکز آمار ایران، دستخوش تغییر و آن‌گونه که کارشناسان این سازمان عنوان می‌کنند «اصلاح» شده است و بدون تردید اگر این تغییرات اعمال نمی‌شد، تورم سالانه اسفند ۱۴۰۱ عددی بیشتر از ۴۵.۸درصد بود.
دولت‌ها معمولاً چند سال یک بار، سال پایه تورمی را تغییر می‌دهند چون نگاه مصرفی جامعه تغییر می‌کند و به‌روزرسانی لازم است اما به این بهانه، می‌توانند عددسازی کنند و ارقام تاثیرگذار را عامدانه پایین بکشند
تغییر سال پایه آماری برای عددسازی درباره تورم
اما چرا سال پایه تغییر کرده است و تاثیر آن در داده‌های مربوط به معیشت کارگران و به طور مشخص تورم سالانه، ماهانه و تورم گروه خوراکی‌ها چیست؟ «فرامرز توفیقی» فعال کارگری که محاسبات سبد معیشت خانوارهای کارگری را به صورت مستقل انجام می‌دهد؛ در این رابطه می‌گوید: وقتی مزد ۱۴۰۲ اعلام شد و کارگران اعتراض کردند، یک توجیه در دستور کار امضاکنندگان دستمزد قرار گرفت: به شرط کنترل تورم این دستمزد را که حتی مغایر با بند یک ماده ۴۱ قانون کار است، امضا و تصویب کرده‌ایم. البته این بهانه هیچ دلیلی برای قانون‌شکنی نمی‌شود اما قول مهار تورم دادند.
وی اضافه می‌کند: دولت‌ها معمولاً هر چند سال یک بار، سال پایه تورمی را تغییر می‌دهند به این دلیل که در این بازه زمانی نگاه مصرفی جامعه تغییر می‌کند و به تبع آن، به‌روزرسانی لازم است تا اعداد و ارقام مناسبت‌تر حاصل شود اما به این بهانه، می‌توانند عددسازی کنند و ارقام تاثیرگذار را عامدانه پایین بکشند. براساس اصول علمی باید ببینند در این پنج سال عوامل با تاثیرگذاری بیشتر در الگوی مصرف مردم کدام بوده و آنها را با وزن بالاتر در سبد تورمی بیاورند اما گاهی مولفه‌هایی که در الگوی مصرفی مردم نیستند و تاثیر تورمی کمتری دارند و قیمت‌شان ثابت‌تر است، در سبد تورمی می‌گنجانند.
به گفته وی، باید مولفه‌های سبد و وزن هر مولفه به دقت برای جامعه تبیین شود تا مشخص شود چه تغییراتی و به چه دلیل در سبد تورمی مرکز آمار اتفاق افتاده است. به عبارتی آیا سبد تورمی مرکز آمار با یک نگاه معطوف به جامعه هدف و الگوی مصرف آنها، واقعی‌سازی شده است؟
از مرغ گرفته تا حمل و نقل و مسکن، همه چیز خیلی بیشتر از نرخ افزایش دستمزد گران شده است. امضاکنندگان دستمزد باید پاسخگو باشند. نمایندگان مجلس نیز در این زمینه سکوت کرده‌اند
قطار افزایش بهای کالاها و خدمات قصد توقف ندارد
توفیقی تاکید می‌کند: هنوز مولفه‌های اصلی سبد تورمی، وزن آنها و از همه مهم‌تر «تورم نقطه به نقطه» اعلام نشده و گویا منتظرند ببینند سیاست‌های تورمی در اردیبهشت چه نتیجه‌ای خواهد داد اما در هر حال آنچه در کف جامعه می‌بینیم، حکایت دیگری است. فارغ از این اعداد و ارقام و محاسبات تورمی مراکز رسمی، قطار گرانی از یک ایستگاه به ایستگاه دیگر می‌رود و متوقف نمی‌شود، کرایه خانه، خوراکی‌ها، نان، حمل و نقل، بلیت هواپیما و... این روزها سودای توقف ندارند.
توفیقی با بیان اینکه قرار نبود با این مدل ماده ۴۱ قانون کار زیر پا گذاشته شود، گویا این ماده اصلاً در قانون وجود ندارد، اضافه می‌کند: آنچه ما روزانه به صورت ملموس می‌بینیم، این است که نرخ سبد معاش خانوارهای خوراکی به شدت افزایش یافته است. قیمت مرغ به صورت رسمی به ۷۳هزار تومان رسیده یعنی در طول کمتر از یک سال، ۵۰درصد گرانی رسمی در یک کالای پرمصرف، هرچند این نرخ در بازار کمیاب است و باید بیش از اینها برای یک کیلو مرغ پول بپردازیم. در قیمت نان این روزها تورم سنگینی می‌بینیم.
تورم حمل و نقل سنگین است و در همین روزهای اخیر اعلام شد نرخ بلیت اتوبوس‌های بین شهری ۳۴ یا ۳۵درصد افزایش یافته و بلیت هواپیما ۲۹درصد گران شده است. البته ممکن است کارگران به دلیل استطاعت پایین، مشتری بلیت هواپیما نباشند. سال‌هاست که کارگران سوار هواپیما حتی برای سفرهای داخلی نشده‌اند اما بالا رفتن قیمت بلیت اتوبوس بین‌شهری، مساله‌ای است که زندگی روزانه کارگران را درگیر می‌کند و نکته اینجاست که حتی افزایش قیمت بلیت اتوبوس بین‌شهری به اندازه افزایش دستمزد متوقف نمانده، یعنی دستمزد حدود 21درصد زیاد شده و بلیت اتوبوس ۳۴درصد!
بخش اجاره‌بها، کارگران را زمین‌گیر کرده است
توفیقی افزایش اجاره مسکن را بیش از ۷۰درصد می‌داند و می‌گوید: این بخش، زندگی کارگران را به راستی زمین زده است. متاسفانه نتوانستند تورم هیچ قلم کالایی را به اندازه افزایش دستمزد محدود کنند چه برسد به اینکه براساس وعده‌شان به صفر برسانند. از مرغ گرفته تا حمل و نقل و مسکن، همه چیز خیلی بیشتر از نرخ افزایش دستمزد گران شده است. امضاکنندگان دستمزد پاسخگو باشند. نمایندگان مجلس نیز در این زمینه سکوت کرده‌اند. کدام‌شان وزیر کار را به خاطر زیر پا گذاشتن ماده ۴۱ قانون کار و کدام‌شان وزیر مسکن را به مجلس خواسته و از او بابت تورم سنگین مسکن و اجاره خانه سوال کرده است؟ باید بپذیرند تورم با عددسازی و اصلاح سال پایه و تغییر مولفه‌های سبد محاسبه، در زندگی مردم مهار نمی‌شود.
اردیبهشت ماه به پایان خود نزدیک شده و کارگران دو ماه از سال را با دستمزدی ساختند که در خوش‌بینانه‌ترین حالت، فقط برای 10 روز از ماه کفایت می‌کند. چرا کفاف نمی‌کند، پاسخ ساده است: چون همه چیز بیشتر از افزایش دستمزد امسال گران شده است و هیچ کالایی نیست که صعود قیمتش به اندازه افزایش دستمزد کارگران باشد.
دیدگاه تان را بنویسید