صندوق تأمین اجتماعی در وضعیت بحرانی به سر می‌برد و اگر با تدابیر خاص از این بحران خارج نشود، به زودی ورشکست و به سرنوشت سایر صندوق‌های بازنشستگی دچار خواهد شد، به گونه‌ای که معاون بیمه‌ای این سازمان از کسری ماهانه 7هزار میلیارد تومانی تامین اجتماعی خبر می‌دهد که در سال به حدود 85هزار میلیارد تومان بالغ می‌شود.

دولت و مجلس تامین اجتماعی را مکلف کرده‎اند گروه‎هایی را بیمه کند. سازمان وظیفه خود را انجام داده اما دولت سهم خود را پرداخت نکرده و نتیجه این شده که دولت نزدیک به ۴۰۰هزار میلیارد تومان به این صندوق بدهکار است

به گزارش ایلنا، تقریبا همه کارشناسان و مسئولان بر وجود این بحران تأکید دارند، از این‌رو طی سال‌های اخیر موضوعی به نام اصلاحات پارامتریک قانون تأمین اجتماعی به طور جدی‌تر مطرح شده است.

افزایش سن بازنشستگی، تغییر مبنای محاسبه مستمری بازنشستگی و کاهش سنوات تخفیفی بازنشستگی شغل‌های سخت و زیان‌آور، موضوعاتی هستند که هر زمان صحبت از اصلاحات قانون تأمین اجتماعی می‌شود به میان می‌آیند؛ اصلاحاتی که البته به نفع کارگران نیست اما عده‌ای انجام آن را اجتناب‌ناپذیر می‌دانند.

در این بین برخی معتقدند مهم‌تر از انجام این اصلاحات، تغییرات بنیادینی است که باید در ساختار سازمان تامین اجتماعی اتفاق بیفتد تا این سازمان مسیر درستی طی کند. آنها ساختار درست را مبتنی بر سه‌جانبه‌گرایی می‌دانند و معتقدند کارگران و بازنشستگان به عنوان صاحبان و ذینفعان اصلی این صندوق باید یک پای اصلی تمام تصمیم‌گیری‌های این سازمان باشند. به اعتقاد آنها چنانچه سازمان تأمین اجتماعی بر پایه سه‌جانبه‌گرایی واقعی استوار بود، به سرنوشت امروز دچار نمی‌شد. «علی ظفرزاده» کارشناس تأمین اجتماعی و عضو سابق هیأت مدیره سازمان تامین اجتماعی ازجمله کارشناسانی است که چنین اعتقادی دارد.

ظفرزاده درباره لزوم انجام اصلاحات ساختاری و پارامتریک می‌گوید: بحث اصلاحات پارامتریک همیشه مطرح بوده اما چیزی که باید به آن توجه کنیم این است که اگر قرار بر انجام اصلاحات باشد باید در قالب سه‌جانبه‌گرایی این اتفاق بیفتد. او می‌گوید: سه‌جانبه‌گرایی در حال حاضر رعایت نمی‌شود و در تصمیماتی که برای این صندوق گرفته می‌شود تنها دولت نقش اصلی را دارد، در حالی‌که سه‌جانبه‌گرایی باید در تمام ارکان سازمان تأمین اجتماعی رعایت شود.

عموم کارگران باید از سوی تشکل‌ها نمایندگی شوند

این کارشناس تأمین اجتماعی به لزوم استقلال تشکل‌های کارگری اشاره می‌کند و می‌گوید: در کنار این موضوع ما باید تشکل‌های کارگری مستقل و قدرتمندی داشته باشیم. نهادهای کارگری فرمایشی به درد کارگران نمی‌خورد. کسانی که نماینده کارگران می‌شوند باید عصاره واقعی جامعه کارگری ایران باشند و به طور واقعی همه گروه‌های کارگری را نمایندگی کنند. جامعه کارگری صرفا کارگران یقه سفید یا یقه آبی نیستند. کارگران کوره‌‎پزخانه، معادن، مزارع و... همه باید نمایندگی شوند و منافع عموم کارگران باید مدنظر باشد.

نهادهای کارگری فرمایشی به درد کارگران نمی‌خورد. کسانی که نماینده کارگران می‌شوند باید عصاره واقعی جامعه کارگری ایران باشند و به طور واقعی همه گروه‌های کارگری را نمایندگی کنند

ظفرزاده تأکید می‌کند: کارگران در اداره منابع خود باید نقش اصلی را داشته باشند که متأسفانه الان این‌گونه نیست.

به گفته این کارشناس تأمین اجتماعی، سازمان تأمین اجتماعی باید با چنین ترکیبی که کارگران هم در آن نقش اصلی را دارند، بر مجموعه خود، شستا، شرکت‌های زیرمجموعه و... نظارت داشته باشد. در حال حاضر به صورت اسمی این اتفاق می‌افتد و به صورت جدی و موثر چنین چیزی در سازمان تامین اجتماعی وجود ندارد.

ظفرزاده می‌گوید: نمایندگانی که از جانب کارگران و بازنشستگان در هیأت امنای سازمان تأمین اجتماعی حضور دارند، خیلی تأثیرگذار نیستند و در مقابل نمایندگان دولت، قدرت چندانی ندارند.

او می‌گوید: اگر همه این مواردی که گفتم اجرایی شود و ما با یک مدیریت سه‌جانبه طرف باشیم در آن صورت می‌توان به مسأله اصلاحات ورود کرد. در این صورت است که می‌توانند بگویند اصلاحات پارامتریک یا ساختاری انجام شود. در واقع من می‌گویم اصل و پایه کار این است و در این صورت می‌توان این تصمیمات را قبول کرد.

تامین اجتماعی زیر فشار دولت  و مجلس، کمر خم کرده است

عضو سابق هیأت مدیره سازمان تامین اجتماعی تاکید می‌کند: مجلس و دولت نباید بدون اینکه از کارگران و نمایندگان و اتحادیه‌های واقعی آنها نظر بگیرند برای این سازمان تصمیم بگیرند.

ظفرزاده ادامه می‌دهد: دولت و مجلس نباید باری اضافی بر دوش این سازمان تحمیل کنند. در طول این سال‌ها به صورت دستوری وظایفی را بر این سازمان تحمیل کرده‌اند و این سازمان را مکلف کرده‎اند گروه‎هایی را بیمه کند. سازمان وظیفه خود را انجام داده اما دولت سهم خود را پرداخت نکرده است. نتیجه این شده که دولت امروز نزدیک به ۴۰۰هزار میلیارد تومان به این صندوق بدهکار است.

ورشکستگی تامین اجتماعی دور از ذهن نیست

این کارشناس مسائل تامین اجتماعی می‌گوید: امروز نسبت منابع و مصارف به سطح بحرانی رسیده و خب معلوم است اگر این روند ادامه پیدا کند صندوق دچار ورشکستگی می‌شود.

او می‌افزاید: در طول این سال‌ها مدیرانی که فهمی از سازمان و بیمه‌گری نداشتند، مدیریت بخش‌های مختلف این سازمان را برعهده گرفتند و اتفاقا این یکی از دلایلی است که سازمان تامین اجتماعی را به سمت بحران برده است. افرادی که اطلاعاتی ندارند یا اگر هم اطلاعاتی داشته باشند، نه وابستگی به سازمان دارند و نه تعهدی، در مورد سازمان تامین اجتماعی تصمیم گرفتند و به کسی هم پاسخگو نبودند که این سازمان را به سمت بحران برد.

ظفرزاده به هیأت امنای سازمان تامین اجتماعی اشاره می‌کند و می‌گوید: هیأت امنا نقش خاصی در سازمان تامین اجتماعی ندارد. افرادی که در آن عضو هستند هیچ تعهدی به این سازمان ندارند و صرفا عده‌ای می‌آیند و می‌روند.

عضو سابق هیأت مدیره سازمان تامین اجتماعی همچنین می‌گوید: دولت‌ها هم نسبت به این سازمان نگاه تخصصی و پایدار ندارند و به طور جدی آینده این صندوق برایشان اهمیت ندارد. اساسا ساختار درستی بر این سازمان حاکم نیست و تا این ساختار اصلاح نشود و مشکلات اساسی حل نشود، به اعتقاد من اصلاحات پارامتریک هم نمی‌تواند مشکل را حل کند. به عبارتی دیگر، دولت و مجلس نمی‌توانند اصلاحاتی را که باید انجام دهند و این اصلاحات باید در یک ساختار سه‌جانبه واقعی با حضور تشکل‌های واقعی و قدرتمند کارگری انجام شود.