عددسازی برای نمایش تورم زیر ۳۰ درصدی
کارگرانی که با ۶۰ دلار درآمد ماهانه، زندگی می‌کنند
در مذاکرات مزدی ۹۹، تیم اقتصادی دولت وعده داد که در سال پیش‌رو تورم را مهار خواهد کرد. آنها حتی روی رقم‌های تورمی زیر ۲۰ درصد مانور دادند و ادعا کردند افزایش ۲۶درصدی دستمزد کارگران بسیار بالاتر از نرخ تورم است. پس از آن در روزهای ابتدای خرداد ماه، بانک مرکزی در بیانیه‌ای نرخ تورم هدف را برای بازه زمانی یک‌ساله، ۲۲درصد با دامنه مثبت و منفی ۲واحد درصد تعیین کرد اما آنچه مردم به خصوص طبقات مزدبگیر (که اموال غیرمنقول چندانی ندارند) در زندگی روزمره خود مشاهده می‌کنند، بالا رفتن بی‌امان قیمت کالاهای اساسی و خدمات است. همه چیز به شدت گران شده؛ از ۵ برابر شدن قیمت مسکن در یک بازه زمانی دو ساله گرفته تا تورم بالای ۵۰درصد سبد خوراکی‌ها. در حالی‌که تورم بالای ۵۰درصد برای طبقات مردم ملموس است، چگونه است که آمارهای رسمی این واقعیت را نفی می‌کنند و هنوز ادعا دارند که نرخ تورم حدود ۲۵ تا ۲۶ درصد است؟ «احسان سلطانی» پژوهشگر و کارشناس اقتصادی، تاکید دارد که مرکز آمار ایران از آنجا که یک نهاد رسمی و زیرمجموعه دولت است، به جای محاسبه دقیق افزایش قیمت کالاها و خدمات، «عددسازی» می‌کند.
نسرین هزاره مقدم
آمارهای رسمی تورم، حاکی از کاهش قیمت‌ها یا حداقل افزایش ناچیز در یک بازه مدیریت شده و بی‌ضرر است. مثلاً آخرین گزارش مرکز آمار می‌گوید در مردادماه نرخ تورم سالانه برای خانوارهای کشور به ٢٥,٨درصد رسیده که نسبت به ماه قبل، ۰.۶درصد کاهش دارد. چطور می‌شود در حالی‌که سبد معیشت خانوار روزبه‌روز در حال گران‌تر شدن است، تورم رسمی روند کاهشی دارد؟
تصورم بر این است که مراکز آمار دستورات دولت را اجرایی می‌کند و درواقع، آن چیزی که آنها می‌خواهند را اعلام می‌کنند. اگر کمی دقت کنیم، عددسازی آماری را به عینه می‌بینیم. مثلاً مرکز آمار ایران اعلام کرده نرخ تورم دخانیات در مردادماه امسال نسبت به مردادماه سال قبل، زیر ۳۰ درصد است! هرکسی که به هر نحوی با دخانیات سروکار داشته باشد، می‌داند که از مرداد سال قبل تا مرداد امسال، قیمت دخانیات حدود ۱۲۰ یا ۱۳۰درصد بالا رفته است چراکه قیمت دخانیات به دلار وابسته است یا در این گزارش نوشته شده افزایش قیمت لوازم خانگی و پوشاک در این بازه یک ساله حدود ۳۰ تا ۳۵درصد بوده در حالی‌که هر کسی می‌داند از سال گذشته تا امسال لوازم خانگی حداقل ۱۵۰درصد گران شده است. نمی‌دانم مرکز آمار این داده‌های آماری را از کجا می‌آورد؟ این آمارها اصلاً واقعیت ندارد و حتی به واقعیت نزدیک هم نیست. مثلاً گفته‌اند تورم مخابرات زیر 10درصد است. همه ما می‌دانیم که هزینه اصلی مخابرات از دستگاه تلفن همراه است که قیمت آن ۲.۵ برابر شده است و تعرفه موبایل هم حداقل ۳۰درصد بالا رفته است.
کارگران غیررسمی بسیاری هستند که نه بیمه دارند و نه قرارداد شغلی و دستمزدشان ماهی یک میلیون و ۵۰۰ یا یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومان است یعنی فقط ۶۰ یا ۷۰ دلار در هر ماه درآمد دارند. اوضاع معیشت نیروی کار بسیار خراب است
شما نرخ تورم واقعی را در تابستان امسال چقدر می‌دانید و با همین داده‌های عینی که در دسترس داریم، به نظر شما تورم سالانه در مردادماه چقدر است؟
ببینید محاسبات باید بر مبنای علمی صورت بگیرد. از سال پیش تا امروز دلار آمریکا حدود ۱۴۰ یا ۱۵۰درصد گران شده است. از طرف دیگر، ارز دولتی برای کالاهای اساسی مانند خوراک دام، کود، کره و روغن و... حذف شده است، بنابراین ارز برای واردات اینها از ۴۲۰۰ تومان به بالای ۲۰هزار تومان رسیده است. دلار هم که از 11هزار تومان به بالای ۲۵هزار تومان رسیده است. در بخش خدمات هم به شدت هزینه‌ها افزایش یافته، از کرایه خانه گرفته تا هزینه‌های تاکسی، سلمانی، بیمه و... در نتیجه نرخ تورم مردادماه در خوشبینانه‌ترین حالت بالای ۵۰درصد است، یعنی تورم کالاها که نصف سبد تورم را تشکیل می‌دهد حداقل ۸۰درصد است و نرخ تورم خدمات هم حداقل ۴۰درصد است که میانگین اینها ۶۰درصد است، بنابراین نرخ تورم کلی سالانه در مردادماه امسال حداقل ۶۰درصد است. چهار عامل تورم‌ساز اساسی، نرخ تورم از تابستان ۹۸ تا امروز را افزایش داده است. نخست، افزایش ۱۴۰ تا ۱۵۰درصدی نرخ ارز، دوم حذف ارز دولتی ۴۲۰۰ تومانی برای کالاهای اساسی، سوم افزایش نرخ تورم بخش خدمات و چهارم سه برابر شدن قیمت بنزین در سال قبل. این چهار عامل دست به دست هم داده‌اند و نرخ تورم را به شدت افزایش داده‌اند. علم اقتصاد هم به وضوح می‌گوید برآیند و حاصل این چهار عامل، چیزی جز تورم نیست اما اینکه چرا مرکز آمار، نمی‌پذیرد که نرخ تورم بالای ۶۰درصد است، کاملاً روشن است. مرکز آمار ایران، نهادی است که رئیس آن را دولت تعیین می‌کند، بالاخره هر چه دولت می‌گوید و می‌خواهد آنها به عنوان نرخ تورم اعلام می‌کنند و انتظار دیگری از آنها نمی‌رود.
پیش‌بینی شما برای نیمه دوم سال چیست و آیا در نیمه دوم سال باز هم نرخ تورم افزایش خواهد یافت؟
در نیمه دوم سال، باز هم قیمت‌ها افزایش خواهد یافت. با دلاری که امروز ۲۷هزار تومان شده، در نیمه دوم سال، نرخ تورم بالای ۶۰ یا ۷۰درصد خواهد رفت. همه کالاها به دلار وابسته هستند و درواقع کمتر کالایی است که به دلار بستگی نداشته باشد.
با این حساب، تورم هدفی که اعلام کرده‌اند بین ۲۰ تا ۲۴درصد خواهد بود، به هیچ‌وجه دست‌یافتنی نیست.
فکر می‌کنید با این اوضاع و احوال اقتصاد و با این نرخ دلار و در شرایطی که ارز دولتی را برای کالاهای اساسی حذف کرده‌اند، در نیمه دوم سال تورم بین ۲۰ تا ۲۴درصد خواهد بود؟ خودشان هم می‌دانند که غیرممکن است. در زمینه اقتصاد فقط حرف‌های غیرواقعی زده‌اند و وعده داده‌اند. بانک مرکزی تنها کاری که در این دو سال نکرده، این است که ارزش پول ملی را حفظ کند و فقط اعداد و ارقام غیرواقعی اعلام می‌کند.
چهار عامل اساسی، از تابستان ۹۸ تا امروز نرخ‌تورم را افزایش داده؛ افزایش ۱۴۰ تا ۱۵۰درصدی نرخ ارز، حذف ارز دولتی ۴۲۰۰ تومانی برای خرید کالاهای اساسی، افزایش نرخ تورم بخش خدمات و سه برابر شدن قیمت بنزین در سال قبل
کارگران حداقل‌بگیر با افزایش اعمال شده در سال ۹۹، درنهایت دو میلیون و ۶۱۱هزار تومان دستمزد می‌گیرند. با این دستمزد ناکافی چگونه قرار است نیمه دوم سال را تاب بیاورند چون این دستمزد حتی یک‌سوم هزینه‌های زندگی را هم پوشش نمی‌دهد!
زندگی حداقل‌بگیران بسیار سخت است و نمی‌توانند با دستمزدی که می‌گیرند زندگی کنند اما باز کارگران رسمی، یک حقوقی آخر هر ماه می‌گیرند. نیروی کار غیررسمی که از همین دستمزد ناکافی هم محروم است. من آدمی می‌شناسم که در یک مرکز یک استان (نه در شهرستان دورافتاده) با ماهی ۸۰۰هزار تومان حاضر است برود سر کار اما کار پیدا نمی‌شود! من کارگران غیررسمی بسیاری را می‌شناسم که نه بیمه دارند و نه قرارداد شغلی و دستمزدشان ماهی یک میلیون و ۵۰۰ یا یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومان است یعنی فقط ۶۰ یا ۷۰ دلار در هر ماه درآمد دارند! اوضاع معیشت نیروی کار خراب است. حالا کارگران رسمی که همان حداقل وزارت کار را هر ماه می‌گیرند، باز وضعشان به مراتب بهتر است؛ غیررسمی‌ها نان خالی هم نمی‌توانند بخورند.
دیدگاه تان را بنویسید