مشکلات معیشتی اجازه بازنشستگی را به سالمندان نمی‌دهد

مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی گزارشی درباره وضعیت سالمندان در ایران منتشر کرده است که براساس آن در سال ۱۳۹۷ از کل جمعیت کشور ۹.۷درصد جمعیت را سالمندان به خود اختصاص داده‌اند. در بخشی از این گزارش به وضعیت اشتغال و بیکاری سالمندان پرداخته شده و آمده است: نرخ مشارکت اقتصادی سالمندان ۱۶.۶درصد است که این نرخ برای مردان و زنان سالمند به ترتیب، ۲۹.۴درصد و ۰.۴درصد است. نرخ بیکاری سالمندان ۲.۳درصد است که این نرخ برای مردان و زنان سالمند به ترتیب، ۲.۳۶درصد و ۰.۷درصد است. تحلیل این اعداد و ارقام مشخص می‌کند که در ایران بیش از یک میلیون سالمند یا کار می‌کنند یا دنبال کار می‌گردند.

«گشواد منشی‌زاد» کارشناس روابط کار با اذعان به اینکه افراد در بازنشستگی کار می‌کنند چون مجبور هستند، می‌گوید: مشخص است که حقوق بازنشستگی کفاف زندگی افراد را نمی‌دهد. بازنشستگان در ایران اغلب کمتر از دو میلیون تومان دریافتی دارند. چه کسی می‌تواند با این حقوق مخارج یک ماهش را تامین کند؟

وی درباره آمار اعلام شده در مورد اشتغال سالمندان عنوان می‌کند: ما به درستی نمی‌دانیم که منظور از حدود یک میلیون سالمندی که کار می‌کنند افراد دارای حق بیمه و افرادی هستند که بیمه نپرداخته‌اند یا فقط بیمه‌نشدگان مدنظر هستند. آن‌طور که بررسی‌ها و مشاهدات ما نشان می‌دهد تعداد سالمندانی که کار می‌کنند بسیار بیشتر از این رقم است، ضمن اینکه نباید از یک گروه سنی شاغل در ایران هم غافل شد. افرادی هستند که در سن  ۵۰ یا پنجاه و چند سالگی بازنشسته می‌شوند. آنها سالمند نیستند اما بازنشسته هستند و اکثر آنها کار می‌کنند. این کارشناس روابط کار با تاکید بر اینکه دلیل اصلی کار کردن سالمندان و بازنشستگان مسائل اقتصادی است، می‌گوید: اگر بازنشسته یا سالمندی کار نمی‌کند دلیلش این است که کار پیدا نکرده یا اینکه ازکارافتاده وگرنه این افراد هم تمایل دارند کار کنند و درآمد بیشتری به دست آورند. در این بین وضعیت افرادی که حق بیمه نپرداخته و بازنشسته نشده‌اند، بدتر است. می‌دانیم در ایران شمار قابل توجهی از مردم بیمه تامین اجتماعی ندارند. آنها ممکن است جایی کار کنند که کارفرما از زیر بار پرداخت حق بیمه شانه خالی می‌کند یا ممکن است شغل آزاد داشته و بیمه خویش‌فرما هم نداشته نباشند. این گروه در سالمندی همچنان مجبور به کار کردن هستند. منشی‌زاده با اشاره به آمار وزارت کار عنوان می‌کند: در ایران کسی نمی‌خواهد بازنشسته شود، چون بازنشستگی به معنای کاهش شدید درآمد است، آن‌قدر که فرد نمی‌تواند مخارجش را تامین کند و مجبور است شغل دوم و سومی دست و پا کند. او ادامه می‌دهد: افراد وقت کار کردن ممکن است سه یا چهار میلیون تومان حقوق بگیرند اما حقوق بازنشستگی آنها کمتر از دو میلیون تومان است. این افراد مجبورند کار کنند و چون در حوزه‌های رسمی برخی ممنوعیت‌ها وجود دارد، فرد ممکن است مسافرکشی کند، سرایدار شود و.... این وضعیت اصلا مناسب کسی نیست که ۳۰ سال کار کرده و در انتظار زمان استراحت، پول بیمه پرداخته است.