در سایه حمایت‌های بی‌دریغ ترامپ تسهیل شد
بازگشت بن‌سلمان به عرصه جهانی!
سیدمحمد میرزامحمدزاده
هفت ماه پیش محمد بن‌سلمان، شاهزاده سعودی در مراسم گروه بیست بسیار تنها به نظر می‌رسید.
وی کل دو روز اجلاس گروه بیست را که در آرژانتین برگزار شده بود، در اقامتگاه سعودی در محله پر زرق و برق در پایخت محل برگزاری گذراند و سعی کرد از طوفان هجمه‌ها در مورد قتل جمال خاشقجی، ستون‌نویس روزنامه واشنگتن‌پست و منتقد دولتش دور بماند.
وقتی او در مراسم آن سال حاضر شد، مورد نصیحت رهبران بریتانیا، کانادا و فرانسه قرار گرفت و دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا با تلاش بسیار از گپ و گفت با او فرار کرد. کورسوی پر رنگ امید برای او، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه بود، کسی که در اقدامی شگفت‌آور دست محکمی با بن‌سلمان داد و خنده‌ای معنادار بینشان رد و بدل شد.
خبرگزاری بلومبرگ در گزارشی در مورد تغییر اوضاع برای بن‌سلمان نوشت:زمان گذشت و گذشت و هفت ماه بعد دوباره اجلاس گروه بیست اینبار در اوساکا ژاپن برگزار شد و رهبران این گروه که متشکل از دولت‌های ثروتمند جهان است، گرد هم آمدند؛ اما اینبار داستان متفاوت بود. بن‌سلمان اینبار با رهبران بسیاری از جمله پوتین، ترزا می، نخست‌وزیر بریتانیا، نارندا مودی، نخست‌وزیر هند و ملکه هلند دیدار کرد. شاید برجسته‌ترین دیدار او صبحانه صمیمانه وی با ترامپ بود، کسی که وی را دوست و مصلح خواند و او را کسی دانست که تحول را در مسیری مثبت به ارمغان می‌آورد.
شاهزاده محمد که عمدتاً از او با نام اختصاری MBS (محمد بن‌سلمان)، یاد می‌شود، روز جمعه (هفتم تیر ماه)، در حالی برای دست دادن با آبه شینزو، نخست‌وزیر ژاپن پیش از عکس خانوادگی با سایر اعضای گروه گام بر می‌داشت که کاملا مطمئن و بی‌پروا بود و توانست جایگاه ویژه‌ای در بین ترامپ و آبه برای عکس گرفتن به خود اختصاص دهد و در حالی که به پهنای صورت می‌خندید، برای عکس دست تکان می‌داد. او در آغاز اولین جلسه جامع این دور از اجلاس در کنار آبه نشست و در مراسم پایانی نیز سخنرانی کرد.
بخشی از ماجراها احتمالا جز تشریفات است. عربستان‌سعودی میزبان اجلاس آتی گروه بیست در اواخر سال 2020 میلادی است؛ بر همین اساس بن‌سلمان شاید در اوساکا مورد احترامی برجسته قرار گرفت؛ اما این موضوع از طرفی بیان‌گر حقیقتی گسترده‌تر مبنی بر اهمیت عربستان‌سعودی برای بسیاری از کشورها به دلیل نفت آن و نقش کلیدی‌اش در امنیت خاورمیانه است. پیامی که از گروه بیست به جهان منتشر شد این بود که همچنان با گذشت زمان برخی رهبران حداقل به دنبال عبور از مسائل مربوط به خاشقجی هستند.
سیمون هندرسون، کارشناس خلیج‌فارس در انستیتو واشنگتن مطالعات سیاست خاور نزدیک گفت: احترام به بن‌سلمان در اجلاس بیشتر ناشی از ترس بود تا احترام؛ همچون احترامی که رهبران به پوتین می‌گذارند.
چنین وضعیتی می‌تواند برای شاهزاده محمد کفایت کند. در حالی که او ابتدا با چهره یک مصلح جوان مشتاق برای گشایش اقتصاد عربستان سعودی و اعطای آزادی بیشتر برای زنان ظاهر شد، این رهبر بلامنازع هدایت سرکوب‌های فعالین زنان را برعهده داشت و با انتقاد جهانی به دلیل قتل خاشقجی از سوی مأموران سعودی در کنسولگری سلطنتش در استانبول مواجه شد.
بن‌سلمان همواره اتهام صدور فرمان قتل خاشقجی را رد کرده است؛ اگرچه سازمان ملل متحد شواهدی ارائه کرده که از مداخله احتمالی وی حکایت دارد.
وی همچنین چهره مرکزی طرح خاورمیانه ترامپ، به‌ویژه برای تقابل با ایران است. همین موضوع برای بن‌سلمان اندکی مصونیت آورده است؛ این مصونیت با وجود خشم برخی اعضای کنگره چه در حزب جمهوری‌خواهان و چه در حزب دموکرات‌ها در رابطه با قتل خاشقجی و نیز اقدام بن‌سلمان در حمایت از اتحاد نظامی در جنگ با یمن که جنگی بلند مدت را منجر شده و بحران بشری بزرگی را رقم زده، پا برجا است.
تمجید بسیار عمومی ترامپ از بن‌سلمان نشان داد که کاخ سفید چقدر مشتاق به عبور از موضوع خاشقجی و جنگ یمن است تا بن‌سلمان را همسو با فشار کارزار علیه ایران نگاه دارد
جالب اینجاست که اجلاس گروه 20 درست یک هفته پس از آن اتفاق افتاد که اعضای مجلس سنای آمریکا رأی به بلوکه کردن فروش تسلیحات آمریکایی به سلطنت سعودی دادند. تمجید بسیار عمومی ترامپ از بن‌سلمان نشان داد که کاخ سفید چقدر مشتاق به عبور از موضوع خاشقجی و جنگ یمن است تا بن‌سلمان را همسو با فشار کارزار علیه ایران نگاه دارد.
ترامپ در دیدار روز شنبه (هشتم تیر ماه) خود با بن‌سلمان گفت: ما روابطی گسترده داریم و این مسئله بسیار مهم است. ما در تلاش برای بهترین اقدام همسو با منافع کشورهایمان هستیم که مسیری طولانی است و باید کارهای بیشتری انجام شود.
نقش عربستان سعودی در بازار نفت در اجلاس گروه 20 کاملا در معرض نمایش بود. بن‌سلمان با پوتین برای حفظ میزان تولید در سطوح کنونی تا پایان سال جاری توافق کرد که نتیجه اجلاس این هفته اوپک را کمرنگ می‌کند. آن‌ها از سال 2016 به رقابت دیرینه تولید نفت خود پایان دادند و با حفظ سطح تولید تلاش کردند بهای نفت را بالا ببرند.
در همین حال سلطنت‌سعودی تحت حاکمیت بن‌سلمان برای تنوع بخشی به اقتصاد وابسته به نفتش برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاران را تشویق کرد. حتی محدودیت مالکیت شرکت‌های سهامی‌عام نیز برای سرمایه‌گذاران خارجی استراتژیک برداشته شد و مسیر را برای سهامداری سرمایه‌گذاران بین‌المللی برای ورود به صنایع بانکداری و پتروشیمیایی هموار کرد. این کشور همچنین تابعیت دائم را برای برخی سرمایه‌گذاران جذاب خارجی فراهم کرد و به دنبال سرمایه‌گذار بخش خصوصی برای توسعه یک جزیره توریستی در دریای سرخ به اندازه مساحت بلژیک است.
پیام گروه 20 به جهان این بود که همچنان با گذشت زمان برخی رهبران به دنبال عبور از مسائل مربوط به خاشقجی هستند
اما برای جلب سطوح گسترده‌تر سرمایه‌گذاری خارجی، به‌ویژه در پروژه‌های بزرگ زیرساختی، بن‌سلمان باید از هیبت رهبرانی همچون پوتین خارج شود. اگرچه او کمتر از سوی دیگران در اوساکا نسبت به آرژانتین ترد شد، اما رهبران غربی همچنان به‌سختی روی خود را برای خوش و بش با او می‌چرخاندند.
چسباندن خود به ترامپ شاید یک استراتژی بلند مدت خوب برای شاهزاده نباشد. هندرسون در این زمینه گفت: جلب حمایت تام ترامپ یک امتیاز از سوی بیشتر جهانیان محسوب نمی‌شود.
گزارش بازخوانی رسمی صحبت‌های شاهزاده سعودی در مراسم پایانی گروه بیست پیشنهاد می‌کند که وی نه تنها به تنوع بخشی به اقتصاد خود نیازمند است، بلکه باید دایره دوستانش را نیز متنوع کند. این گزارش شامل ارجاعاتی به اظهارات بن‌سلمان در مورد اهمیت همکاری و هماهنگی بین‌المللی است که با توجه به چالش‌های پیچیده و مرتبط با دنیای امروز ما مورد نیاز هستند. در پایان گزارش نیز از زبان شاهزاده سعودی آمده بود که وی امیدوار است رهبران گروه بیست به وی اجازه میزبانی سال آینده نشست را در ریاض بدهند.
دیدگاه تان را بنویسید