ضربه سنگین حزب عدالت و توسعه از انتخابات استانبول
آینده «پاشا» چگونه رقم می‌خورد؟
فرشاد گلزاری
به طور قطع، آیندگان با خواندن تاریخ سیاسی - اجتماعی ترکیه در زمان ریاست‌جمهوری «رجب طیب اردوغان» دو حس عصبانیت و شادمانی را تجربه خواهند کرد. عصبانیت به دلیل سیاست‌های تند و زننده در داخل این کشور که در ریل توسعه و ترقی قرار گرفته بود اما به یکباره ترمز آن توسط اردوغان کشیده شد و شادمانی به علت مغلوب شدن وی در بسیاری از سناریوهای حزبی و بین‌المللی. نمونه‌ای از غضب مردم و آیندگان ترکیه که با خواندن فراز و فرودهای مذکور به حد انفجار خواهند رسید را باید در لابه‌لای تحولات پس از کودتای 15 جولای 2016 دنبال کرد که بازداشت‌های مکمل آن همچنان ادامه دارد.
واقعیت این است که حزب عدالت و توسعه به رهبری اردوغان خدمات شایانی به ترکیه ارائه کرد؛ اگر بخواهیم راحت‌تر صحبت کنیم باید بگوییم که اردوغان تا حد زیادی توانست ترکیه را به یکی از کشورهایی تبدیل کند که آثار مثبت آن برای مردم این کشور کاملاً محسوس است. توسعه عمرانی، ترقی اقتصادی و همچنین خدمات اجتماعی و غیره از دستاوردهای «آکپارتی» و شخص اردوغان بود که باعث شده بعد از آتاترک بیشترین محبوبیت عمومی را در میان جامعه ترکیه به خود اختصاص دهد. در این میان بسیاری از منتقدان او و حتی طرفدارانی که این روزها از وضعیت اقتصادی ترکیه رنج می‌برند، او را به پوپولیسم متهم می‌کند و بسیاری از ناظران و خبرنگاران مطرح دنیا چند روز پس از کودتای 15 جولای این عبارت را توئیت کردند: «جهان در حال دیدن تئاتر عجیب به کارگردانی اردوغان است!»
از همینجا بود که عتاب و خطاب اردوغان علیه کشورهای اروپایی و حتی ایالات متحده اوج گرفت تا اینکه او پس از حذف و هَرَس مخالفان خود در داخل انتقام‌گیری در سیاست خارجی (خصوصاً در صحنه سوریه و از آمریکا) را در دستور کار خود قرار داد. دقیقاً همین موضوع بود که باعث شد اردوغان ترکیه را از مسیر تعادل و ترقی خارج کند. دلیلش کاملاً مشخص بود؛ او با سر به شکم آمریکا زد و خیلی زود به دنبال بازسازی و تعمیق مناسبات با روسیه رفت. در این مسیر از قراردهای تسلیحاتی گرفته تا منازعات و تنش لحنی میان آنکارا و واشنگتن با بالاترین حد رسید و حتی اردوغان ارتش خود را برای تامین منافع منطقه‌ای و ضرب شصت به آمریکا وارد خاک سوریه کرد. این روند تا به امروز (با شدت بیشتر) ادامه دارد تا اینکه انتخابات شهرداری‌های ترکیه برگزار شد.
دور اول این انتخابات در بسیاری از استان‌های تریه به نفع حزب حاکم و اردوغان رقم خورد، اما آنچه یکباره داد اردوغان را درآورد مغلوب شدن رفیق گرمابه و گلستانش یعنی بنعالی ییلدریم (نخست‌وزیر پیشین ترکیه) در انتخابات استانبول بود. خروجی صندوق‌های آرا تا جایی برای «پاشا» گران تمام شد که دستور ابطال نتایج و برگزاری مجدد انتخاب از سوی اردوغان صادر شد. انتخابات مجدداً برگزار شد، اما باز هم اردوغان و ییلدریم مغلوب شدند و اکرم امام‌اوغلو به عنوان پیروز میدان استانبول معرفی شد. فارغ از آنکه اهمیت اقتصادی، سیاسی و اجتماعی برای تمام رهبران احزاب مهم و کلیدی است باید این را بپذیریم که شادی انبوه مردم استانبول پس از شکست عدالت و توسعه (آن هم به روایت تصاویر) به مثابه سیانور تلخ برای اردوغان بود. تا جایی که روزنامه صبح (حامی دولت) فردای آن روز تیتر زد: «دموکراسی پیروز شد» و جمهوریت حامی اپوزیسیون نوشت: «حکومت تک نفره سرنگون شد»! با این تفاسیر تنها سوالی که باقی می‌ماند این است که آیا شکست انحصار 25 ساله عدالت و توسعه در استانبول می‌تواند زمینه‌ای جدی برای شکست اردوغان در انتخابات آتی ریاست‌جمهوری باشد؟
دیدگاه تان را بنویسید