آنچه از عملیات خرابکاری نفت‌کش‌ها می‌دانیم؛
تلاش برای افزایش تنش در منطقه
سیدمحمد میرزامحمدزاده
عملیات‌های خرابکاری رمزآلود در چهار کشتی تجاری در خلیج فارس منجر به آشفتگی در منطقه‌ای شد که آبستن تنش‌های بین ایالات‌متحده و ایران بر سر برنامه هسته‌ای ایران است.
خبرگزاری الجزیره در گزارشی، نکات عملیات خرابکاری صورت گرفته در مورد کشتی‌های تجاری اماراتی را تشریح کرده است.
چه اتفاقی افتاد؟
روز یکشنبه (22 اردیبهشت ماه) امارات متحده عربی اعلام کرد که چهار کشتی تجاری در ساحل بندر فجیره، یکی از بزرگ‌ترین هاب‌های بانکریگ جهان، هدف عملیات‌های خرابکاری قرار گرفتند.
وزیر امور خارجه امارات‌متحده گفت: هیچ جراحت یا مرگ و میری بر عرشه این کشتی‌ها رخ نداده و نفت و مواد شیمیایی یا سوخت نیز نشت نکرده است.
مقامات هویت کشتی‌های آسیب‌دیده را دو نفتکش سعودی المرزوق و امجد و یک نفتکش نروژی با نام آندریا ویکتوری و بارج بانکرینگ امارات با نام میشل معرفی کردند.
محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در مورد عملیات خرابکاری در کشتی‌های بندر فجیره ابراز نگرانی کرد و گفت: ما پیش‌تر پیش‌بینی کرده بودیم که چنین اقداماتی برای ایجاد تنش در منطقه اتفاق بیافتد
گروه تومی، صاحبان نفتکش آندریا ویکتوری، اعلام کردند که برخورد شیء ناشناخته‌ای بالاتر از خط آب منجر به ایجاد حفره‌ای در پوسته نفتکش شده است، اما نفتکش در معرض خطر غرق شدن نیست.
خالد الفلیح، وزیر انرژی عربستان سعودی گفت که حمله ساعت شش صبح به وقت محلی در روز یکشنبه رخ داده و خسارت‌های جدی به بدنه دو کشتی وارد آورده است.
امارات‌متحده تصویری از نفتکش با پرچم نروژ منتشر کرده اما شواهد بیشتری در مورد آسیب‌های کشتی‌های اماراتی و عربستانی ارائه نکرده است. از طرفی حملات پهپادی حوثی‌های یمن به ایستگاه‌های نفتی اطراف ریاض پایتخت عربستان در روز سه‌شنبه (24 اردیبهشت‌ماه) به این حوادث دامن زده است. الفلیح در بیانیه‌ای گفت: این حمله منجر به آتش‌سوزی و خسارت جزئی در یکی از ایستگاه‌های تلمبه نفت شده است.
چه کسی پشت این حملات است؟
امارات‌متحده عربی به کمک ایالات‌متحده فرآیند تحقیق در حادثه فجیره را آغاز کرده است. هنوز نام شخص یا گروهی به عنوان مقصر اعلام نشده و هیچ‌کس مسئولیت آن را برعهده نگرفته است.
انور قرقاش، وزیر مشاور در امور خارجه امارات این حادثه را خرابکاری عمدی دانست.
مقامات آمریکایی که بدون ذکر نامشان در خبرهای خبرگزاری‌های رویترز و آسوشیتدپرس نقل قول شده‌اند، ایران را مظنون اصلی عملیات خرابکاری در کشتی‌ها دانسته‌اند، اما این مقامات هیچ دلیلی برای ادعای خود ارائه نکرده‌اند
وزارت امور خارجه امارات نیز حملات مشکوک را یک اتفاق خطرناک خواند و الفلیح، وزیر انرژی سعودی گفت که این حملات با هدف تضعیف آزادی ناوبری دریایی و امنیت عرضه نفت به مشتریان سرتاسر دنیا انجام شده است.
مقامات آمریکایی که بدون ذکر نامشان در خبرهای خبرگزاری‌های رویترز و آسوشیتدپرس نقل قول شده‌اند، ایران را مظنون اصلی این حوادث دانسته‌اند، اما این مقامات هیچ دلیلی برای ادعای خود ارائه نکرده‌اند.
چرا این موضوع اهمیت دارد؟
این حادثه با پیش‌زمینه تنش‌های رو به فزونی میان ایالات‌متحده آمریکا و ایران پس از اعزام ناو‌های هواپیمابر و بمب‌افکن‌های آمریکایی و نیز سیستم دفاع موشکی پاتریوت به خاورمیانه برای بازدارندگی تهدیدهای عنوان شده از سوی تهران صورت گرفته است.
اجماع نظامی اوایل ماه می (اواسط اردیبهشت ماه) پس از آن صورت گرفت که ایالات‌متحده تحریم‌‌های دوباره‌ای را علیه تهران پس از خروج از توافق هسته‌ای منعقد شده در سال 2015 اعمال کرد. با تشدید کارزار فشار حداکثری آمریکا بر ایران، اقتصاد کشور دچار چالش شد و حسن روحانی، رئیس‌جمهور اعلام کرد برنامه‌هایی برای عقب‌نشینی از برخی تعهدات توافق هسته‌ای اجرا می‌کند، مگر آنکه کشورهای امضاکننده باقی‌مانده در برجام برای حفاظت از اقتصاد تهران گام بردارند.
هر دو کشور بارها گفته‌اند که منازعه‌ای را نمی‌جویند، اما لفاظی‌ها در هر دو سمت ادامه دارد.
یکی از فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ناوهواپیمابر آمریکایی را سیبل خواند و گفت اگر آمریکا حرکتی انجام دهد ما بر سر آن‌ها خواهیم زد.
در همین حال روزنامه نیویورک‌تایمز در گزارشی نوشت که دستیاران ارشد ترامپ برنامه نظامی با چشم‌انداز ارسال 120 هزار سرباز به خاورمیانه را برای مقابله با حمله احتمالی ایران یا دست‌یابی به سلاح موشکی ترتیب داده‌اند.
اگرچه ترامپ با تکذیب این گزارش آن را با اصطلاح معروف خود «خبر دروغ» خواند، اما گفت: اگر ما دست به چنین اقدامی بزنیم، تعداد بسیار بیشتری سرباز می‌فرستیم. روز قبل از آن ترامپ گفته بود که اگر ایران منافع ایالات‌متحده را در خاورمیانه تهدید کند، به‌شدت آسیب خواهد دید.
جان ابی‌زید، سفیر آمریکا در عربستان سعودی گفت که واشنگتن باید به محض مشخص شدن مسئول خسارت به کشتی‌ها، پاسخی منطقی البته به دور از جنگ ارائه کند.
ایران چه می‌گوید؟
مقامات ایران نگرانی خود را از این حادثه ابراز و عنوان کردند حملات ادعا شده ممکن است از سوی شخص ثالث به منظور دامن زدن به تنش‌های بین واشنگتن و تهران صورت گرفته باشد.
چند ساعت پس از حادثه، عباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران این حوادث را نگران‌کننده و تأسف‌بار خواند و خواستار شفاف‌سازی ابعاد واقعی این ماجرا شد. وی همچنین در مورد نقشه پلید برخی برای تضعیف امنیت منطقه هشدار داد.
محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران نیز روز سه‌شنبه (24 اردیبهشت ماه) در مورد حادثه اظهار نگرانی کرد و گفت: ما پیش‌تر پیش‌بینی کرده بودیم که چنین اقداماتی برای ایجاد تنش در منطقه اتفاق بیافتد.
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی ایران نیز خواستار ارتباط ویژه بین تهران و واشنگتن برای مدیریت بحران شد؛ در همین حال، بهروز نعمتی، سخنگوی هیأت‌رئیسه مجلس رژیم صهیونیستی را گزینه اصلی تهران در عملیات‌های مشکوک برشمرد.
حسام‌الدین آشنا، مشاور حسن روحانی، ترامپ را به خیز برداشتن برای جنگ با ایران متهم کرد و گفت او به‌جای تلاش برای رسیدن به توافق بر سر برنامه هسته‌ای، دست به این فعالیت‌ها می‌زند.
وی در توئیتر خود نوشت: آیا به دنبال توافقی بهتر با ایران هستید؟ ظاهرا به دنبال ایجاد یک جنگ می‌روید.
اما آیت‌الله سید علی خامنه‌ای گفت که جنگ نمی‌شود. نه ما و نه آن‌ها به دنبال جنگ نیستیم. آن‌ها می‌دانند که این کار به نفعشان نیست.
دیدگاه تان را بنویسید