چالش‌های رئیس‌جمهور کمدین

سینا سبزیان

صبح دوشنبه (دوم اردیبهشت ماه)، مردم اوکراین در حالی چشمان خود را گشودند که رئیس‌جمهوری خارج از دایره نخبگان سیاسی سنتی این کشور به قدرت رسیده بود. رئیس‌جمهوری که کشور 40 میلیون نفره اوکراین را برای اولین بار از زمان استقلال کشور از سال 1991، خارج از این دایره هدایت می‌کند.

ولادیمیر زیلینسکی، کمدین تلویزیونی که روز یکشنبه با رأی مردم به دفتر ریاست‌جمهوری اوکراین راه یافت، یک اتفاق متمایز بود، آرا نشان می دهد که بر اساس آرای اولیه، او حدود سه برابر رقبای خود رأی آورده است. در عین حال این رئیس‌جمهور کارهای زیادی برای انجام دارد، چرا که کشور خود در میانه غلیان منازعه با روسیه است و به فقیرترین کشور اتحادیه اروپا تبدیل شده و در کشمکش با فساد بی‌سابقه است.

با این شرایط احتمالاً زیلینسکی ماه عسل کوتاهی دارد تا اثبات کند توانایی القای شخصیت تلویزیونی خود را در قالب شخصیت رئیس‌جمهوری با قدرت بالای تصمیم سازی در مورد روابط خارجی، دفاعی، اطلاعاتی و انتصاب مقام ارشد قضایی کشور دارد.

اثبات اینکه وی از رقبای خود و جوامع بین‌المللی متمایز است، بسیار حیاتی به نظر می‌رسد. کمی قبل از دومین دور انتخابات در روز یکشنبه، رقیب زلینسکی، پترو پروشنکو، رئیس‌جمهور سابق اوکراین، وی را دست‌آویز روسیه و بی‌تجربه خواند و گفت این فرد 41 ساله مترسک سرمایه‌دار معروف صاحب شبکه تلویزیونی است که زیلیسنکی در آن اجرا دارد.

دریافتن اینکه رویکرد واقعی زیلینسکی در مورد مسائل داخلی چگونه است، کار آسانی نیست؛ همینطور دیدگاه روابط خارجی وی شامل توافقات آتی با روسیه در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.

 به نظر می‌رسد که مداخله و دستکاری انتخاباتی روس‌ها که برخی از آن می‌ترسیدند حقیقت داشته باشد، اما نه آنچنان که برخی از آن ابراز نگرانی کرده‌اند. احتمالاً کرملین صرفاً کنار نشسته و برکناری پروشنکو، مردی که روس‌ها نمی‌توانستند با او کنار بیایند، را به واسطه مردم به تماشا نشسته‌اند.

به‌طور قطع اولین موضوعی که رئیس‌جمهور جدید در لیست‌ فعالیت‌های خود باید به آن بپردازد منازعه با روس‌ها در مرز شرقی اوکراین و بازگرداندن 24 سرباز بازداشت‌شده از سوی روسیه در منطقه تنگه کرچ مربوط به ماه نوامبر (آبان - آذر) است. روسیه اکنون در وضعیت سازشکارانه‌ای به سر می‌برد و آماده بازگرداندن زمین‌های اشغالی اوکراین در دونباس است تا بتواند از تحریم‌های غربی که در جریان تهاجم سال 2014 روسیه بر این کشور اعمال شد، رهایی یابد.

البته در ارتباط با این موضوع زیلیسنکی باید بسیار محتاطانه برخورد کند تا از برچسب بی‌تجربگی و ساده‌لوحی و بدتر از آن، خیانت از سوی وطن‌پرستان اوکرانی که به هیچ‌وجه مذاکرات با روسیه را نمی‌پذیرند، در امان بماند.

این منازعه تا همین‌جا جان 13 هزار نفر را گرفته و منجر به بی‌خانمانی بیش از 1.5 میلین نفر و لرزه بر اقتصاد اوکراین شده است.

فرانسه جایی که زیلینسکی اخیراً برای دیدار با امانوئل ماکرون به آن سفر کرده بود، در جایگاه هدایت این رئیس‌جمهور به عنوان عضوی از گروه ارتباط نورماندی (آلمان، روسیه، اوکراین، فرانسه، گروهی برای ایجاد صلح در شرق اوکراین) قرار دارد.