حماس بعد از اسرائیل و مصر با آمریکا هم درمورد تبادل اسرا وارد گفت‌وگو شد؛
کنشگری برای مرحله دوم مذاکرات آتش‌بس
رامین پرتو
چند روز پیش خبری از سوی رسانه‌های ایالات متحده مبنی بر مذاکره مستقیم تیم ترامپ با حماس منتشر شد که بسیاری آنرا تکذیب کردند و برخی دیگر هم علاوه بر تایید این گفت‌وگوها، آنرا نوعی از دیپلماسی جدید به سبک تیم ترامپ قلمداد کردند و حالا حماس این موضوع را به صورت رسمی و علنی تایید کرد. روز گذشته (یکشنبه)
طاهر النونو، از رهبران جنبش حماس در گفت‌وگو با شبکه رویترز گفت ما در راستای خدمت به منافع ملت فلسطین رفتار مثبت و منعطفی با آمریکایی‌ها داشتیم و ما چگونگی اجرای یک توافق مرحله‌ای هدفمند برای پایان جنگ در غزه را با مسئولان آمریکایی مورد بحث و بررسی قرار دادیم. وی افزود: ما به هیأت آمریکایی اعلام کردیم که با آزادی عیدان الکساندر، اسیر دو تابعیتی در چارچوب گفت‌وگوهای پایان جنگ مخالفتی نداریم. النونو گفت: استیو ویتکاف، نماینده رئیس جمهور آمریکا نقش مهمی در دستیابی به توافق آتش‌بس در ۱۹ ژانویه داشت و امیدواریم برای موفقیت مذاکرات به ویژه مرحله دوم توافق، اقدام نماید.
از سوی دیگر حازم قاسم، سخنگوی جنبش حماس هم اعلام کرد که گفت‌وگوها با میانجی‌ها برای آغاز مرحله دوم مذاکرات درحال انجام است و ما سه محور برای مذاکرات قرار دادیم که شامل عملیات تبادل اسرا، عقب نشینی کامل از نوار غزه و تعهد به عدم بازگشت به جنگ می‌شود. وی همچنین اعلام کرد به میانجی‌ها توضیح دادیم که با تمدید مرحله نخست توافق آتش‌بس مخالفیم. ما آماده انجام عملیات تبادل اسرا با کلیدهای جدید هستیم و اعلام می‌کنیم که مشکلی درباره دیدار با نمایندگان دولت آمریکا نداریم، چراکه می‌دانیم ابزار فشار بر اسرائیل را ندارد.
نکته مهم این است که مذاکره حماس با آمریکا شاید از برخی جهات صرفاً برای تبادل اسرای دوتابعیتی (آمریکایی- اسرائیلی) باشد اما به نظر می‌رسد که در مورد مرحله دوم توافق آتش‌بس میان حماس و اسرائیل هم، چنین موضوعی صادق است. باید توجه شود که مرحله نخست توافق آتش‌بس غزه که ۴۲ روز بود به پایان رسید و در سایه تعلل اسرائیل و تلاش کابینه بنیامین نتانیاهو برای شانه خالی کردن از توافق به مرحله دوم منتقل نشد. این در حالیست که جنگ هنوز از سرگرفته نشده اما اسرائیل تمام کمک‌های انسانی به غزه را متوقف کرده و حدود ۱.۹ میلیون فلسطینی در غزه یعنی معادل ۹۰ درصد ساکنان به دلیل جنگ کوچ کرده‌اند و غزه با قحطی روبه‌رو است. نتانیاهو خواهان تمدید مرحله اول توافق برای آزادی تعداد بیشتری از اسرای اسرائیلی بدون ارائه امتیاز در مقابل آن است، اما حماس بر لزوم آغاز مذاکرات مرحله دوم شامل پایان دادن به جنگ و عقب‌نشینی فراگیر تأکید دارد که بعد از آن مرحله سوم آغاز شود که شامل بازسازی نوار غزه است.
مذاکره حماس با آمریکا شاید از برخی جهات صرفاً برای تبادل اسرای دوتابعیتی (آمریکایی - اسرائیلی) باشد؛ اما در مورد مرحله دوم توافق آتش‌بس میان حماس و اسرائیل هم، چنین موضوعی صادق است
مذاکره در 3 جهت
در شرایط کنونی حماس در 3 جهت در حال مذاکره در قبال غزه است. محور اول مذاکرات حماس و آمریکا است و در این خصوص تلویزیون اسرائیل به نقل از یک مسئول از حصول پیشرفت‌های معینی در مذاکرات میان آمریکا و حماس خبر داد. پیشتر، تلویزیون اسرائیل به نقل از منابع آگاه گزارش کرد واشنگتن طرح جدیدی برای آزادی ۱۰ زندانی اسرائیلی زنده در ازای تمدید آتش‌بس از سوی اسرائیل به مدت دو ماه پیشنهاد کرده است. رسانه‌های اسرائیل در ادامه گزارش کردند تل‌آویو در مذاکرات درباره این طرح جدید شرکت نمی‌کند.
از سوی دیگر، وبگاه خبری آکسیوس به نقل از مسئولان آمریکایی گزارش کرد که پیش‌بینی می‌شود استیو ویتکاف، نماینده آمریکا در امور خاورمیانه روز سه‌شنبه برای میانجیگری بین حماس و اسرائیل درباره این طرح جدید به دوحه سفر کند.
این مسئولان آمریکایی گفتند هنوز مشخص نیست که ویتکاف در این سفر با مسئولان حماس هم دیدار خواهد کرد یا اینکه به دیدار با مذاکره‌کنندگان اسرائیل و میانجی‌ها اکتفا می‌کند. آکسیوس به نقل از یک مقام اسرائیلی هم گزارش کرد ویتکاف می‌خواهد همه طرف‌ها را به مدت چند روز به منظور انجام مذاکرات فشرده، یکجا جمع کند تا شاید به توافقی مشخص دست یابد.
جبهه دوم هم مذاکره حماس با اسرائیل است. دفتر بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل اعلام کرد که او تصمیم گرفته است امروز (دوشنبه) به منظور پیشبرد مذاکرات آتش‌بس، هیئتی به دوحه بفرستد و در این هیئت معاون شاباک، هماهنگ‌کننده امور اسرا و مشاور نتانیاهو حضور دارند.
روزنامه تایمز اسرائیل هم به نقل از یک مسئول اسرائیلی نوشت در هیأت مذاکره‌کننده آویر والک، مشاور سیاسی نتانیاهو حضور خواهد داشت و مسئولی از سرویس اطلاعات شاباک جانشین رونن بار، رئیس این سرویس خواهد شد که نتانیاهو او را کنار گذاشته است. از سوی دیگر، تلویزیون اسرائیل هم گزارش کرد که در نشست عصر دیروز (یکشنبه) کابینه، میزان اختیاراتی که قرار است هیئت مذاکره‌کننده داشته باشد، مشخص شده است و مذاکرات در مرحله اول نیز بر چارچوب کلی مذاکرات متمرکز خواهد بود.
نتانیاهو خواهان تمدید مرحله اول توافق برای آزادی تعداد بیشتری از اسرای اسرائیلی بدون ارائه امتیاز در مقابل آن است، اما حماس بر لزوم آغاز مذاکرات مرحله دوم تأکید دارد که بعد از آن مرحله سوم شامل بازسازی نوار غزه آغاز شود
در همین حال حماس در جبهه سوم یعنی در مصر هم مذاکره خواهد کرد. حماس در بیانیه‌ای اعلام کرد هیئتی به ریاست محمد درویش، رئیس شورای رهبری حماس در قاهره با حسن رشاد، رئیس سرویس اطلاعات عمومی مصر دیدار کرده و در فضایی مثبت و مسئولانه برخی مسائل مهم مخصوصاً روند اجرای آتش‌بس در غزه و تبادل اسرا را بررسی کرد. در این بیانیه آمده است حماس در این دیدار بر لزوم تعهد به تمامی مفاد آتش‌بس، شروع فوری مذاکرات مرحله دوم، بازگشایی گذرگاه‌ها و انتقال بی‌قید و شرط کمک‌های انسانی به نوار غزه تأکید کرده است. هیئت حماس همچنین اعلام کرد حماس با تشکیل کمیته‌ای متشکل از شخصیت‌های مستقل برای اداره نوار غزه موافقت کرده است. این کمیته تا زمان برگزاری انتخابات سراسری، شامل انتخابات ریاستی و پارلمانی، وظیفه مدیریت غزه را بر عهده خواهد داشت.
بهم‌ریختگی در تل‌آویو
نکته نهایی اما به وضعیت سیاسی در اسرائیل مربوط است که نشان از بروز مشکلاتی در کابینه نتانیاهو و خارج از آن دارد؛ به عبارتی دیگر مخالفان و موافقان نتانیاهو هر کدام سرگرم کاری هستند. در این خصوص، یائیر لاپید، رهبر اپوزیسیون اسرائیل، کابینه تل‌آویو را به تعلل در مذاکرات آزادی زندانیان اسرائیل در نوار غزه متهم کرد و گفت آنچه برای کابینه بنیامین نتانیاهو اهمیت دارد، تنها ملاحظات سیاسی است. او در صفحه شخصی خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «آمریکایی‌ها جداگانه با حماس مذاکره می‌کنند زیرا متوجه شده‌اند که کابینه ما تعلل می‌کند در حالی که آمریکایی‌ها نگران شهروندان خود هستند». لاپید در ادامه نوشت: «آنچه برای کابینه ما مهم است، فقط ملاحظات سیاسی است نه چیز دیگر».
به موازات این روند، بتسلئیل اسموتریچ، وزیر دارایی اسرائیل اعلام کرد که تل‌آویو در حال همکاری با دولت آمریکا برای تعیین کشورهایی است که ساکنان غزه به آنجا مهاجرت خواهند کرد. وی همچنین از آماده‌سازی برای ایجاد یک اداره مهاجرت بسیار بزرگ در وزارت جنگ اسرائیل خبر داد. اسموتریچ همچنین گفت که اگر روزانه پنج هزار نفر را از غزه خارج کنیم، این روند حدود یک سال طول خواهد کشید.
همچنین حزب «عوتسماه یهودیت» (قدرت یهود) به ریاست ایتامار بن گویر اعلام کرد که پیش‌نویس قانونی را به کنست (پارلمان اسرائیل) ارائه خواهد کرد که بر اساس آن تمامی توافق‌ها از جمله اسلو، الخلیل و وای‌ریور به طور کامل لغو خواهند شد و اسرائیل شرایط را به قبل از امضای آنها باز خواهد گرداند؛ از جمله اینکه زمین‌هایی که در چارچوب این توافق‌ها داده شده بودند، پس گرفته می‌شوند.
با تمام این تفاسیر، حالا باید منتظر ماند و دید که خروجی این مذاکرات برای حماس چه خواهد بود.
دیدگاه تان را بنویسید