رامین پرتو

مساله خروج کامل ارتش اسرائیل از مناطق جنوبی لبنان، موضوعی است که حالا به یک چالش جدید در منطقه از حیث امنیتی- نظامی و حتی سرزمینی تبدیل شده است. در تفاهم مربوط به توقف تنش‌ها در تاریخ ۲۶ نوامبر ۲۰۲۴ که میان اسرائیل و دولت لبنان منعقد شد، مقرر شده بود که اسرائیل پس از گذشت 60 روز باید به صورت کامل نظامیان خود را از مناطق جنوبی لبنان خارج کند اما حالا مواضع مقامات سیاسی- نظامی اسرائیل نشان از آن دارد که قرار نیست نظامیان تحت امر بنیامین نتانیاهو به صورت کامل از این مناطق خارج شوند. 

شبکه ۱۳ تلویزیون اسرائیل در این خصوص گزارش داد که «ارتش لبنان پس از تکمیل عقب‌نشینی نیروهای اسرائیلی از اکثر مناطق به جز پنج نقطه‌ای که با حمایت آمریکا بر سر آن توافق شده، شبانه وارد شهرک مارون الراس و سایر شهرک‌ها و روستاها شده است». این شبکه همچنین اشاره کرد که «نیروهای اسرائیلی در پنج نقطه استراتژیک باقی خواهند ماند، جایی که فعلاً بدون یک دوره نامحدود باقی خواهند ماند تا مطمئن شوند حزب‌الله بار دیگر خود را احیا نمی‌کند».  در گزارش این شبکه آمده است که «با توجه به اینکه قرار است ساکنان شمال در اول مارس به منازل خود بازگردند، ارتش اسرائیل اعلام کرد که عمق مانور بین 5 تا ۶ کیلومتر بوده و تمام خانه‌ها مورد بازرسی قرار گرفتند. همچنین در روزهای اخیر تسلیحاتی پیدا شده است که تمام منطقه نزدیک مرز پاک است، اما ادعا شده است که حزب‌الله هنوز از بین نرفته و آسیب دیده اما خطر حمله آن برطرف شده است». 

برخی دیگر از منابع رسانه‌ای اسرائیل اعلام کردند که بر اساس برنامه، اکثر نیروهای نظامی اسرائیل، سه برابر قبل از جنگ، در امتداد مرز مستقر خواهند شد و این پنج نقطه برای مدت طولانی پاسخ دفاعی بهتری را در سراسر مرز ارائه خواهند کرد. این شبکه به نقل از منابع نظامی افزود «در مکان‌هایی که ارتش لبنان عملیاتی نمی‌کند، ارتش اسرائیل مداخله کرده و با هرگونه تخلف برخورد خواهد کرد». 

وبگاه واللا نیز به نقل از افسران ذخیره در فرماندهی شمال گزارش داد: آزمون واقعی ارتش عدم تحمل هرگونه تخلف از سوی لبنان است. آزمون واقعی در جلوگیری از تلاش حزب‌الله برای بازسازی نیروهایش در جنوب نهفته است. در همین راستا، روزنامه یدیعوت آحارونوت گزارش داد که ارتش اسرائیل به هرگونه تلاش برای به خطر انداختن نیروهای خود در این پنج نقطه با قدرت پاسخ خواهد داد. طبق گزارش این روزنامه، همچنین، ارتش اسرائیل برای مقابله با اقداماتی تحریک‌آمیز، ازجمله برافراشتن پرچم‌های حزب‌الله، آماده شده است. این روزنامه در ادامه نوشت: منابع نظامی اسرائیل پیش‌بینی نمی‌کنند که حزب‌الله به دلیل باقی‌ماندن ارتش در این پنج نقطه در جنوب لبنان، اقدام به تشدید تنش کند. 

این در حالیست که به گزارش رویترز، ضرب‌الاجل عقب‌نشینی اسرائیل از جنوب لبنان بر اساس توافق آتش‌بس با حزب‌الله در بامداد سه‌شنبه به پایان رسید و در این خصوص خبرگزاری فرانسه به نقل از منابع امنیتی گزارش داد که ارتش اسرائیل از تمامی روستاهای مرزی در جنوب لبنان، به‌جز پنج نقطه، عقب‌نشینی کرده است. قبل از پایان مهلت مقرر، یک مقام امنیتی لبنان به خبرگزاری فرانسه تاکید کرده بود که نیروهای اسرائیلی از دوشنبه شب عقب‌نشینی خود را از روستاهای مرزی آغاز کردند و در این راستا ارتش لبنان برای استقرار در آنجا پیشروی کرده است. از جهتی دیگر باید توجه شود که نداف شوشانی، سخنگوی ارتش اسرائیل، روز دوشنبه نیز تأیید کرده بود که نیروهای اسرائیل در پنج نقطه مرزی جنوب لبنان مستقر خواهند ماند. 

بیروت: هرگونه اشغال مردود است

در این خصوص و با اعلام این خبر نبیه بری، رئیس مجلس لبنان اعلام کرد که آمریکایی‌ها به من اطلاع دادند اسرائیل از روستاهایی که همچنان آن‌ها را در اشغال دارد به جز پنج نقطه عقب‌نشینی خواهد کرد؛ من هم به نمایندگی از خود و جوزف عون، رئیس جمهوری و نواف سلام، نخست‌وزیر لبنان، مخالفت قاطع کشورمان را با این موضوع به آن‌ها اعلام کردم. رئیس پارلمان لبنان افزود: همچنین حاضر به اظهارنظر درباره تمدید زمان عقب‌نشینی اسرائیل نشدم و این وظیفه آمریکایی‌ها است که خروج اسرائیل از خاک لبنان را به آن‌ها تحمیل کنند و باعث به بار آوردن بزرگترین شکست برای دولت لبنان نباشند. 

بری تاکید کرد: در صورت ادامه اشغال خاک کشورمان، حاکمیت لبنان مسئول خواهد بود و گذشت زمان، نتیجه این وضعیت را مشخص خواهد کرد که در این صورت، ارتش، در جنوب رودخانه لیتانی به طور کامل وظیفه خود را انجام خواهد داد. وی گفت که درباره شمال رودخانه لیتانی نیز، این موضوع به لبنانی‌ها و میز گفت‌وگو برای بحث در مورد راهبرد دفاعی مربوط است. رئیس پارلمان لبنان همچنین گفت: حزب‌الله به طور کامل به آتش بس پایبند است و در صورتی که ارتش اسرائیل در این مناطق باقی بماند این به معنی آزادی تحرک و تجاوزگری در لبنان برای اسرائیل است که این موضوع، مطلقاً 

مردود است.

از سوی دیگر، نواف سلام، نخست‌وزیر لبنان در گفت‌وگوی تلفنی با  وزیر مشاور انگلیس در امور خاورمیانه بر لزوم عقب‌نشینی کامل ارتش اسرائیل از لبنان تأکید کرد. همچنین وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد واشنگتن به اجرای آتش‌بس در لبنان متعهد است و کمک به ارتش لبنان را ادامه خواهد داد که تنها ضامن امنیت لبنان است. 

مواضع ارتش اسرائیل در خصوص ابقای نظامیان تل‌آویو در 5 نقطه و واکنش تند مقامات لبنان، به انضمام موضع دبیرکل حزب‌الله نشان از آن دارد که هر لحظه امکان دارد درگیری در مرزهای جنوبی لبنان میان حزب‌الله و اسرائیل از سر گرفته شود

اسرائیل قصد دارد با ماندن در مرزهای جنوبی لبنان، به نوعی اعلام کند که تهدید حزب‌الله همچنان در این مناطق پایدار است و ساکنان شمالی اراضی اشغالی را تهدید می‌کند تا با این سناریو در مذاکرات آینده بتواند بر سر میز گروکشی سیاسی و چانه‌زنی خود را پیش ببرد

از سوی دیگر یوسف رجی، وزیر خارجه لبنان (چهارشنبه) با لیزا جانسون، سفیر آمریکا در لبنان دیدار کرده و جانسون اعلام کرد که کمک‌های آمریکا به بیروت به ویژه به ارتش لبنان ادامه دارد. الجزیره در این راستا گزارش داد که یوسف رجی بر اهمیت حمایت آمریکا جهت تحکیم توانمندی‌های نیروهای مسلح لبنان تاکید کرده اما مساله اینجاست که این اقدام اسرائیل مخالفت‌هایی را به دنبال داشته است.

گروکشی به بهانه تامین امنیت مرزهای شمالی

مواضع ارتش اسرائیل در خصوص ابقای نظامیان تل‌آویو در 5 نقطه و همچنین واکنش تند مقامات لبنان، به انضمام موضع شیخ نعیم قاسم، دبیرکل حزب‌الله مبنی بر اینکه اگر عقب‌نشینی حاصل نشود، مقاومت لبنان سربازان اسرائیل را در حکم اشغالگر خواهند شمارد، نشان از آن دارد که هر لحظه امکان دارد درگیری در مرزهای جنوبی لبنان میان حزب‌الله و اسرائیل از سر گرفته شود. 

بر این اساس، وزارت خارجه فرانسه در بیانیه‌ای اعلام کرد که فرانسه مطلع شد که عقب‌نشینی ارتش اسرائیل از جنوب لبنان ادامه دارد و آن را گام مهمی در اجرای تعهدات در چارچوب توافق آتش‌بس امضا شده در ۲۶ نواکبر ۲۰۲۴ میان لبنان و اسرائیل می‌داند. این وزارتخانه در ادامه بیانیه خود با اشاره به این مساله که ارتش رژیم صهیونیستی در پنج پایگاه در خاک لبنان حضور دارد، بر لزوم عقب‌نشینی کامل این ارتش از خاک لبنان در اسرع وقت طبق بندهای توافق آتش‌بس تاکید کرد. 

همچنین جنین هنیس پلاسخارت، هماهنگ‌کننده ویژه سازمان ملل در لبنان و ژنرال آرولدو لازارو، رئیس هیئت و فرمانده کل نیروهای یونیفل، در بیانیه‌ای مشترک اعلام کردند که باقی ماندن ارتش اسرائیل در این 5 نقطه از جنوب لبنان می‌تواند درگیری را مجدداً کلید بزند. 

نکته نهایی این است که اسرائیل قصد دارد با ماندن در مرزهای جنوبی لبنان، به نوعی اعلام کند که تهدید حزب‌الله همچنان در این مناطق پایدار است و ساکنان شمالی اراضی اشغالی را تهدید می‌کند تا با این سناریو در مذاکرات آینده بتواند بر سر میز گروکشی سیاسی و چانه‌زنی خود را پیش ببرد.