اعتراض اروپا به یک گفت‌وگوی مشکوک!

رامین پرتو

کنفرانس امنیتی مونیخ از جمله رویدادهایی است که به صورت سالانه در خاک آلمان برگزار می‌شود و ماهیت اصلی آن، بررسی و تبادل نظر مقامات کشورهای غربی و شرقی درباره امنیت بین‌الملل و چالش‌های همسو با آن است و حالا شصت و یکمین دور از این رویداد بین‌المللی دیروز (جمعه) کار خود را با اولویت «اوکراین و خاورمیانه» آغاز کرد و تا 16 فوریه ادامه خواهد داشت. به گزارش آناتولی، این کنفرانس در شرایطی انجام می‌شود که جنگ روسیه و اوکراین که از 24 فوریه 2022 آغاز شده، بزرگترین جنگ در قاره اروپا از زمان جنگ جهانی دوم به شمار می‌رود و هزاران نفر را کشته و میلیون‌ها نفر را مجبور به مهاجرت کرده است. این تحولات همچنین به شدت بر تجارت جهانی تأثیر گذاشته و تعرفه‌های جدیدی از سوی ایالات متحده را به دنبال داشته است که گفته می‌شود در این دور از اجلاس امنیتی مونیخ به این موضوع هم اشاره شده است. 

نکته مهم این است که کنفرانس مونیخ با دوره تغییرات مهمی در عرصه سیاست جهانی مصادف شده است که در این میان می‌توان به آغاز به کار دولت جدید در ایالات متحده، شروع دوره جدید قانونگذاری اروپا در بروکسل و برگزاری انتخابات پارلمانی در آلمان که تنها یک هفته پس از این کنفرانس صورت می‌گیرد اشاره کرد. در این دوره موضوعات مختلفی از جمله جنگ روسیه و اوکراین، طرح صلح دونالد ترامپ برای اوکراین، روابط غرب و چین، درگیری‌های سودان و جمهوری دموکراتیک کنگو، وضعیت خاورمیانه، هزینه‌های دفاعی، بحران‌های آب و هوایی، انرژی و امنیت غذایی بررسی می‌شود. همچنین، مباحثی پیرامون مقررات فناوری، به ویژه هوش مصنوعی و امنیت سایبری نیز در دستور کار قرار دارد که پنلی مجزا برای بررسی تهدیدات سایبری برگزار شده است. یورونیوز در این خصوص نوشته است که کنفرانس مونیخ بار دیگر بحث‌های طولانی‌مدتی را درباره چگونگی توسعه ظرفیت نظامی اروپا در پی سیاست‌های جدید ترامپ و میزان وابستگی اروپا به امنیت ایالات متحده برانگیخته است. این نشست با تمرکز بر موضوعات جدی، با سؤالاتی از جمله «ایالات متحده در دوران دونالد ترامپ به کجا می‌رود؟» و «شراکت و حمایت ترانس آتلانتیک از اوکراین چه خواهد شد؟» ادامه خواهد یافت و در این راستا بیش از 60 رئیس دولت و حدود 100 وزیر امور خارجه و دفاع از کشورهای مختلف در این کنفرانس شرکت کرده‌اند. در این کنفرانس با بیش از 200 رویداد برنامه‌ریزی شده، بحران‌های بین‌المللی، مسائل دفاعی و سیاست‌های خارجی مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرند که به نوعی می‌توان آنها را اصلی‌ترین تهدید برای امنیت بین‌الملل دانست. 

زلنسکی در کنفرانس امنیتی مونیخ به نوعی اعلام کرد که ایالات متحده در شرایط کنونی طرحی آماده و فوری برای توقف جنگ ندارد و این سخنان در حالی مطرح شده که گفته می‌شود دیدار وی با معاون ترامپ هم به تعویق افتاده است

یک گفت‌وگوی مشکوک

کنفرانس امنیتی مونیخ در حالی برگزار می‌شود که ترامپ و پوتین برای نخستین‌بار از زمان ورود وی به کاخ‌سفید، با یکدیگر به صورت تلفنی گفت‌وگو کردند. 

رئیس جمهوری آمریکا در خصوص این گفت‌وگو به خبرنگاران گفت که در هرگونه مذاکرات صلح، اوکراین در کنار روسیه، در این مذاکرات حضور خواهد داشت. ترامپ بار دیگر با تاکید بر اینکه «جنگ اوکراین باید پایان یابد»، گفت که هدفش از تماس با پوتین کسب اطمینان درباره خواست رئیس جمهوری روسیه برای رسیدن به توافق بود. او با تایید سخنان وزیر دفاع خود درباره امکان نداشتن الحاق اوکراین به ناتو، آنرا دقیق خواند و افزود، عضویت اوکراین در ناتو یا بازگشت مرزهای این کشور به سال ۲۰۱۴، غیرممکن است. ترامپ همچنین تاکید کرد که به پوتین اعتماد دارم و او خواستار صلح است؛ لذا امیدوارم روسیه به گروه هفت بازگردد و باید دانست که اخراج روسیه از این گروه یک اشتباه بود. 

ترامپ گفت: «فکر می‌کنم پوتین دوست دارد که دوباره به گروه ۷ بپیوندد. اوباما و چند نفر دیگر اشتباه کردند و روسیه را بیرون کردند. این احتمال وجود دارد که اگر آن زمان گروه ۸ بود، شما با مشکل اوکراین مواجه نمی‌شدید».

باید توجه داشت ترامپ این دیدگاه را در طول دوره اول خود به طور مکرر مطرح کرده و حتی در یک شام پرتنش در سال ۲۰۱۹ با دیگر رهبران گروه هفت که در سواحل اقیانوس اطلس فرانسه برگزار شده بود او باز هم این مواضع خود را علنی کرد. 

از سوی دیگر باید توجه داشت که در این گفت‌وگوی 90 دقیقه‌ای اقدامات و سناریوهایی توسط دو طرف مطرح شده که یکی از آنها تشکیل کارگروه مذاکراتی بر سر جنگ اوکراین میان آمریکا و روسیه است. در این خصوص دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین اعلام کرده که مقدمات تشکیل یک گروه مذاکره کننده برای گفتگو با آمریکا نیز آغاز شده اما هنوز توافقات مشخصی در مورد سفر نمایندگان آمریکا به روسیه وجود ندارد. سخنگوی کرملین ادامه داد: از نگاه پوتین و ترامپ، دستیابی به یک راه حل مسالمت آمیز در اوکراین امکان پذیر است اما این در حالیست که توافقی بر سر آتش‌بس پیش از دیدار پوتین و ترامپ وجود ندارد. پسکوف همچنین گفت که موضوع به رسمیت شناختن کریمه و چهار منطقه جدید روسیه در گفت‌وگوی پوتین و ترامپ مطرح نشد. 

گفت‌وگوی ترامپ و پوتین اگرچه از حیث شکلی و ماهوی بسیار مهم قلمداد می‌شود، اما واکنش‌ها به این گفت‌وگوی دوجانبه به حدی منفی بوده که دامنه آن تا کنفرانس مونیخ هم کشیده شده و ارشدترین مقامات اروپایی، این سخنان را ضد منافع  خود قلمداد کرده‌اند

سخنگوی کرملین اظهار داشت که موضوع لغو یا کاهش تحریم‌ها علیه روسیه در تماس تلفنی پوتین و ترامپ مطرح نشد ولی به هر حال روسیه تحریم‌ها را غیرقانونی می‌داند و با آنها مخالف است. 

اعتراض اروپایی‌ها در مونیخ

گفت‌وگوی ترامپ و پوتین اگرچه از حیث شکلی و ماهوی بسیار مهم قلمداد می‌شود، اما واکنش‌ها به این گفت‌وگوی دوجانبه به حدی منفی بوده که دامنه آن تا کنفرانس مونیخ هم کشیده شده است. به عنوان مثال کریستف گومارت، رئیس سابق اطلاعات نظامی فرانسه و رئیس کمیته امنیت و دفاع پارلمان اروپا طی مصاحبه‌ای اختصاصی با یورونیوز در حاشیه اجلاس مونیخ گفت: اروپا باید به عنوان یکی از اجزای اصلی در مذاکرات صلح اوکراین، مشارکت داشته باشد. وی افزود: با توجه به اینکه جنگ در خاک اروپا در حال وقوع و اتحادیه اروپا پیشتر کمک‌های قابل توجهی به اوکراین کرده است، کشورهای عضو این اتحادیه باید به طور فعال در مذاکرات صلح شرکت داشته باشند.

آنالنا بائربوک، وزیر امور خارجه آلمان نیز دیروز (جمعه) در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ اعلام کرد که نباید صلحی در اوکراین بدون حضور اوکراینی‌ها و اروپایی‌ها برقرار شود. وی گفت که یک صلح ساختگی هیچ سودی نخواهد داشت. صلح ساختگی نه برای مردم اوکراین و نه برای ما در اروپا یا ایالات متحده امنیت پایدار به ارمغان نخواهد آورد. باربوک همچنین گفت‌وگوها بین آمریکا و شرکای بین‌المللی را در کنفرانس امنیتی مونیخ خواستار شد. 

همچنین پدرو سانچز، نخست‌وزیر اسپانیا هم قبل از برگزاری این رویداد امنیتی اظهار داشت که جنگ در اوکراین نمی‌تواند با یک توافق صلح و تنها با مذاکرات آمریکا و روسیه پایان یابد و من حمایت کامل خود را در دفاع از حاکمیت اوکراین اعلام کرده‌ام. سانچز گفت که اوکراین می‌تواند همچنان روی حمایت اسپانیا حساب کند. اروپا به حمایت از آرمان اوکراین برای صلح عادلانه و پایدار ادامه خواهد داد. 

بوریس پیستوریوس، وزیر دفاع آلمان هم در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ گفت حتی اگر توافق صلح بین اوکراین و روسیه به دست آید، ولادیمیر پوتین همچنان تهدیدی علیه اروپا باقی می‌ماند. اولاف شولتس، صدراعظم آلمان هم در اظهاراتی نسبت به مذاکرات آمریکا با روسیه برای برقراری صلح در اوکراین و تاثیر آن بر کشورهای اروپایی هشدار داد و تاکید کرد که ما از صلح دیکته شده حمایت نخواهیم کرد. 

از سوی دیگر زلنسکی هم در کنفرانس امنیتی مونیخ به نوعی اعلام کرد که ایالات متحده در شرایط کنونی طرحی آماده و فوری برای توقف جنگ ندارد. این سخنان وی در حالی مطرح می‌شود که روزنامه کی‌یف ایندیپندنت اعلام کرد دیدار بین زلنسکی و جی دی ونس، معاون ترامپ که قرار بود در کنفرانس امنیتی مونیخ برگزار شود، به تعویق افتاده است!

این مواضع کشورهای اروپایی به خوبی نشان می‌دهد که دولت‌های مستقر در قاره سبز به شدت از سخنان ترامپ در گفت‌وگو با پوتین، عصبانی و ناراحت هستند و حالا آنها به دنبال علنی کردن ناخرسندی خود در حاشیه کنفرانس مونیخ هستند تا بتوانند فکری به حال یکجانبه‌گرایی ترامپ به مدت 4 سال دیگر کنند.