پایان جنگ ۴۷۱ روزه با شروع تبادل اسرا میان حماس و اسرائیل کلید خورد
آتش‌بس با هُرم استعفا در تل‌آویو و بحران انسانی در غزه
رامین پرتو
بر اساس اعلام قبلی وزارت خارجه قطر، آتش‌بس در غزه روز گذشته (یکشنبه) اجرایی شد. الجزیره در گزارش خود اعلام کرد که پس از نقض‌های مکرر آتش‌بس توسط اسرائیل در غزه، توافق آتش‌بس وارد فاز اجرایی شد اما قرار بود آتش‌بس در ساعت ۸:۳۰ صبح به وقت محلی اجرا شود اما اسرائیل به حملات خود به غزه ادامه داد که در پی آن تاکنون ۱۳ نفر کشته و ۳۰ نفر مجروح شده‌اند.
دفتر نخست‌وزیری اسرائیل هم اعلام کرد توافق آتش‌بس در غزه ساعت ۹:۴۵ به وقت گرینویچ (۱۲:۴۵ تهران) اجرایی شده و در نهایت کانال ۱۲ تلویزیون اسرائیل نیز گزارش داد ارتش این رژیم دستور آتش‌بس در غزه را دریافت کرد. این اقدام بعد از آن صورت می‌گیرد که اسرائیل اسامی سه اسیری را که قرار است حماس در چارچوب تبادل اسرا آزاد کند، دریافت کرد. پیش از این ابوعبیده سخنگوی گردان‌های القسام، شاخه نظامی حماس گفت که در چارچوب معامله طوفان الاقصی برای تبادل اسرا گردان‌های القسام تصمیم گرفت روز گذشته (یکشنبه) سه اسیر اسرائیل را آزاد کند که اسامی آنها اعم از رومی جونین ۲۴ ساله، میلی دماری ۲۸ ساله و دورون اشتاینباخر ۳۱ ساله است. در نهایت دفتر نتانیاهو هم اعلام کرده تبادل اسرا قرار است پس از ساعت ۱۴ به وقت گرینویچ آغاز شود و این سه اسیر اسرائیلی آزاد شوند. وزارت امور خارجه قطر نیز اعلام کرد اسامی سه اسیر که قرار است آزاد شوند، به طرف اسرائیلی تحویل داده شده است که یکی از اسرا تابعیت رومانیایی و دیگری تابعیت انگلیسی دارد.
جمعیت غزه نزدیک به ۲.۳ میلیون نفر است و در شرایطی به طور کامل آواره شده است که به دلیل ویرانی گسترده محله‌های مسکونی و زیرساخت‌های حیاتی شهری، امکان بازگشت به خانه‌های خود را ندارند
مراحل و جزئیات آتش‌بس چیست؟
آنچه در این راستا باید موردنظر قرار بگیرد این است که توافق مذکور در سه مرحله اجرایی خواهد شد. مرحله نخست آتش‌بس شش هفته طول می‌کشد و شامل خروج تدریجی نیروهای اسرائیلی از مرکز غزه و بازگشت آوارگان فلسطینی به شمال غزه می‌شود. همچنین بنابر این توافق، قرار است روزانه ۶۰۰ کامیون کمک‌های بشردوستانه در طول مدت آتش‌بس وارد غزه شوند که ۵۰ کامیون حامل سوخت خواهند بود. از این تعداد، ۳۰۰ کامیون به شمال غزه اختصاص خواهد یافت.
بنابر جزئیات منتشر شده از سوی رسانه‌های اسرائیل و قطر، جنبش حماس ۳۳ گروگان اسرائیلی شامل تمام زنان، کودکان و مردان بالای ۵۰ سال را آزاد خواهد کرد. ابتدا گروگان‌های زن و افراد زیر ۱۹ سال و سپس مردان بالای ۵۰ سال آزاد می‌شوند. آزادی گروگان‌ها از طریق صلیب سرخ انجام می‌شود و حماس مکان ملاقات در داخل غزه را به کمیته بین‌المللی صلیب سرخ اطلاع خواهد داد.
حماس قرار است این ۳۳ گروگان را طی شش هفته آزاد کند و حداقل سه گروگان هر هفته آزاد می‌شوند. ابتدا تمام گروگان‌های زنده آزاد خواهند شد و سپس بقایای گروگان‌های کشته‌شده تحویل داده می‌شود. اسرائیل در ازای هر گروگان غیرنظامی ۳۰ زندانی فلسطینی و در ازای هر سرباز زن اسرائیلی که توسط حماس آزاد شود، ۵۰ زندانی فلسطینی را آزاد می‌کند. اسرائیل تمام زنان و کودکان فلسطینی زیر ۱۹ سال که از تاریخ ۷ اکتبر ۲۰۲۳ بازداشت شده‌اند را تا پایان مرحله اول آزاد خواهد کرد. تعداد کل فلسطینیان آزادشده بسته به تعداد گروگان‌های آزادشده بین ۹۹۰ تا ۱۶۵۰ نفر خواهد بود. بنابر اعلام رسانه‌های اسرائیل، قطر، مصر و ایالات متحده اجرای توافق آتش‌بس و آزادی گروگان‌ها را تضمین می‌کنند. مذاکرات درباره مرحله دوم توافق تا روز شانزدهم مرحله اول آغاز خواهد شد و انتظار می‌رود که مرحله دوم شامل آزادسازی تمام گروگان‌های باقی‌مانده از جمله سربازان مرد اسرائیلی، آتش‌بس دائمی و خروج کامل نیروهای اسرائیلی باشد. همچنین بنابر اظهارات مقامات آگاه، قرار است مرحله سوم شامل بازگشت تمام اجساد باقی‌مانده و آغاز بازسازی غزه تحت نظارت مصر، قطر و سازمان ملل باشد.
تاکید بر جنگ در میانه اختلافات داخلی
فارغ از این مسائل نکته بسیار مهمی که باید موردنظر قرار بگیرد این است که در تل‌آویو وضعیت به گونه‌ای است که بخش اعظمی از کابینه نتانیاهو به دنبال آن هستند تا بتوانند این توافق را یک توافق بسیار بد برای خودشان تلقی کنند و در همین راستا، وزرای کلیدی کابینه نتانیاهو مجدداً در حال کوبیدن بر طبل جنگ هستند. به عنوان مثال یسرائیل کاتس، وزیر جنگ اسرائیل عصر دیروز (یکشنبه) و ساعاتی پس از اجرایی شدن توافق آتش‌بس در غزه مدعی شد که تا زمان بازگشت همه (اسرا) به خانه‌های خود، جنگ در غزه ادامه خواهد یافت. با وجود گزارش شبکه سی. ان.ان درباره خروج نیروهای ارتش اسرائیل از غزه، کاتس که در پایگاه نظامی ارتش واقع در مرز غزه حضور داشت، مدعی شد که «من به اینجا آمدم تا مطمئن شوم که ارتش آماده پاسداری از شهروندان و شهرک‌های اسرائیل در مقابل هرگونه حمله احتمالی حتی در زمان آتش‌بس است».او همچنین مدعی شد که ارتش در منطقه حائل خواهد ماند و به هر گونه تجاوز و تهدید به شدت پاسخ خواهد داد.
علیرغم اجرای آتش‌بس در غزه برخی از وزرای کابینه نتانیاهو مانند یسرائیل کاتس، وزیر جنگ و گدعون ساعر، وزیر خارجه این رژیم همچنان بر ادامه جنگ و تقابل با حماس در غزه و مرزهای آن تاکید دارند که می‌تواند باعث نقض توافق شود
از سوی دیگر گدعون ساعر، وزیر خارجه اسرائیل گفت که آزادی اسرا برای ما بهای سنگینی داشت. ما تمام تلاشمان را برای آزادی تمام اسرا انجام خواهیم داد و به تحقق تمام اهداف جنگ از جمله آزادی اسرا و از بین بردن توانمندی‌های نظامی و غیرنظامی حماس پایبند هستیم و گزینه دیگری برای تحقق این اهداف جز با فعالیت نظامی نداشتیم. وی مدعی شد: حماس با عدم تحویل اسامی اسرا در موعد مقرر توافق آتش‌بس را نقض کرد. ساعر همچنین گفت که آتش‌بس در نوار غزه موقت است و بعد از پایان مرحله اول توافق مذاکره انجام خواهد شد. اگر حماس در قدرت بماند هیچ صلح و ثبات و امنیتی در آینده برای اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها وجود ندارد.
به موازات این اظهارات رادیکال باید توجه داشت که موج استعفاها یک به یک در کابینه اسرائیل در حال رخ دادن است. در این راستا ایتامار بن‌گویر، وزیر امنیت داخلی اسرائیل و وزرای حزب او در کابینه استعفای خود را در اعتراض به توافق با حماس ارائه کردند.
همچنین منابع خبری اسرائیل اعلام کردند که آوی مائوز، معاون رئیس دفتر نخست وزیری و اوریت استروک وزیر شهرک‌سازی کابنیه اسرائیل و تعدادی نمایندگان کنست (پارلمان اسرائیل) از جمله «سیمچا روتمان» و «اوفیر سوفر» از روسای کمیته‌های پارلمان تصمیم گرفتند از سمت خود استعفا دهند زیرا آنها بیان کردند که کابینه اسرائیل در برابر حماس تسلیم شده است. بن گویر معتقد بود که این معامله در خدمت منافع اسرائیل نیست و بنابراین استعفای او اعتراضی شدید به تصویب توافق تبادل اسرا و اجرای آن است.
همچنین بزالل اسموتریچ، وزیر دارایی تندرو اسرائیل پس از اجرایی شدن توافق آتش‌بس در نوار غزه تهدید کرد که اگر جنگ در نوار غزه را از سر نگیریم و تسلط کامل و مدیریت آن را به دست نگیریم، کابینه را سرنگون خواهم کرد. وی گفت: ما باید نوار غزه را اشغال و یک حکومت نظامی موقت را اعمال کنیم؛ چراکه این تنها راه برای شکست حماس است.
ساکنان غزه در بحران!
آنچه به عنوان یک نکته بسیار مهم باید مورد نظر قرار بگیرد، وضعیت انسانی و زیرساختی در غزه است. در این خصوص حاجه لهبیب، کمیسر عالی اتحادیه اروپا و مدیر آژانس امداد و کار سازمان ملل برای آوارگان فلسطینی (آنروا) در اردن خواستار تداوم کمک‌های بین‌المللی از مردم غزه شد و گفت که ۴ هزار کامیون کمک‌های بشردوستانه آماده ورود به غزه است که نیمی از محموله‌ها حاوی مواد غذایی ضروری و آرد خواهد بود.
سازمان جهانی بهداشت نیز اعلام کرد که قصد دارد طی ۲ ماه آینده پس از آتش‌بس، بیمارستان‌های آماده را وارد نوار غزه کند اما واقعیت این است که جمعیت غزه نزدیک به ۲.۳ میلیون نفر است و در شرایطی به طور کامل آواره شده است که به دلیل ویرانی گسترده محله‌های مسکونی و زیرساخت‌های حیاتی شهری، امکان بازگشت به خانه‌های خود را ندارند و مشخص نیست که آنها با گذشت بیش از 16 ماه قرار است چگونه در این باریکه زندگی کنند.
دیدگاه تان را بنویسید