برلین و پاریس؛ تنفس‌گاه جدید راست‌افراطی

رامین پرتو

اروپا در آخرین روزهای سال 2024 آبستن حوادث عجیب و غریبی است که حتی نگاه موشکافانه به آنها نمی‌تواند خروجی مثبتی از حیث تحلیلی در این خصوص به افکار عمومی ارائه کند و گویی قاره سبز در حال آماده شدن برای رویارویی با بحران جدید است. در این خصوص جمعه شب رسانه‌ها و نهادهای امدادی آلمان اعلام کردند که حمله یک مهاجم در پی زیرگیری مردم با خودرو در یک بازار کریسمس در شهر ماگدبورگ دستکم ۱۱ نفر کشته و ۶۰ تا ۸۰ تن دیگر نیز زخمی شده‌اند و کمی بعد رسانه‌ها گفتند که فرد مهاجم یک پزشک 50 ساله عربستانی است که در «کلینیک ماگدبورگ» مشغول به کار بوده است. منابع محلی در ماگدبورگ مرکز ایالت ساکسونی آنهالت این حادثه را یک حمله و روزنامه بیلد آن را یک «حمله تروریستی قبل از کریسمس» توصیف کردند. اگرچه اولاف شولتس صدراعظم آلمان در پیامی این حادثه را یک اتفاق «هولناک» توصیف کرد اما تدابیر امنیتی در ماگدبورگ و شهرهای اطراف آن در شرق آلمان افزایش یافت و بیمارستان‌های شهر «هاله» در حدود ۸۰ کیلومتری ماگدبورگ نیز برای پذیرش مجروحان آماده‌باش دولتی دریافت کردند. 

روایت راست افراطی در آلمان از حمله تروریستی گسترش یافته و سیاست درهای باز در موضوع مهاجرت که حقوق بشر جهانی را به رسمیت می‌شناسد، محبوبیت خود را از دست داده و اتفاقاتی مانند حمله تروریستی در ماگدبورگ آن را تشدید کرده که جملگی به نفع راست‌افراطی است

پس از این حادثه اعلام شد که پلیس بریتانیا در پی حمله مرگبار به بازار کریسمس شهر ماگدبورگ آلمان، اقدامات امنیتی خود را افزایش داده و کریس رایت، رئیس عملیات امنیتی پلیس لندن از مردم خواست تا در صورت مشاهده موارد مشکوک، بی‌درنگ موضوع را به مقام‌های امنیتی اطلاع دهند. وی در گفت‌ وگو با رسانه‌ها اظهار کرد: «تهدید تروریسم همچنان واقعی است و همکاری عمومی برای کمک به فعالیت‌های ما در راستای حفظ امنیت همه حیاتی است. ما از مردم می‌خواهیم هر چیزی که غیرعادی به نظر می‌رسد را به سرعت گزارش کنند». 

همانموقع پلیس جنوب ولز نیز با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که در طول تعطیلات کریسمس، حضور نیروهای پلیس در مناطق پرتردد شهری افزایش خواهد یافت. سخنگوی این نهاد امنیتی گفت: «مأموران و کارکنان پلیس به صورت شبانه‌روزی برای حفظ امنیت جوامع فعالیت خواهند کرد. این شامل گشت‌زنی‌های بیشتر در مناطق شلوغ می‌شود». از سوی دیگر فرانسه هم پس از رقابت‌های المپیک، این بار تدابیر امنیتی را در بازارهای کریسمس گسترش داد و همین موضوع نشان از هراس در اتحادیه اروپا دارد. 

موج انتقادها در فرانسه و مجارستان

آنچه از این حمله برای دولت‌های اروپایی به جا مانده، صرفاً چند جنازه و هزینه‌های امنیتی و اجتماعی نیست بلکه حالا جامعه در حال انتقاد از مدل مدیریت آنها است که در رأس آن می‌توان فرانس و سپس آلمان را مثال زد. واقعیت این است که استفاده گسترده وزارت کشور فرانسه از اختیارات معرفی شده در قانون ضد تروریسم در سال ۲۰۱۷ برای محدود کردن رفت و آمد افرادی که تهدیدی جدی امنیتی محسوب می‌شوند، پیش از این حمله نیز مورد انتقاد برخی از حقوق دانان و فعالان حقوق بشر قرار گرفته بود. رویترز در گزارش خود نوشته است که فرانسه در دوران برگزاری رقابت های المپیک، دست کم نام ۵۴۷ نفر را در فهرست افرادی که باید تحت نظر و کنترل قرار می گرفتند، قرار داد. در حالی که مجرم بودن بیشتر این افراد هرگز ثابت نشده است. اکنون، برخی از حقوقدانان و فعالان اجتماعی نگران هستند که استفاده گسترده‌تر از چنین اقداماتی به یک معیار و قانون برای سایر رویدادهای عمومی بزرگ تبدیل شود.

انتقادها در پاریس به حدی بالا گرفته که مارین لوپن به‌عنوان یک جریان راستگرای افراطی اعلام کرد وضعیت امنیتی به دلیل مشکلات اقتصادی ناشی از حمایت فرانسه از اوکراین علیه روسیه بوده و بخشی از همین تبعات اقتصادی حالا با افزایش مهاجران در این کشور، ضریب امنیت عمومی را به شدت کاهش داده است

جرالد دارونین وزیر کشور سابق فرانسه نیز پیشتر در ماه ژوئیه گفته بود که این اقدامات فقط برای افرادی استفاده می شوند که «بسیار خطرناک» هستند و به طور بالقوه قادر به انجام حملات تروریستی هستند. رویترز به نقل از یک منبع اطلاعاتی که نامش را فاش نکرد نوشت که در طول بازی های المپیک این اقدامات کنترل کننده مؤثر بوده است و مقامات فرانسوی همین رویکرد را در قبال کسانی که ممکن است بازارهای کریسمس را هدف قرار دهند، در پیش خواهند گرفت اما مساله این است که در این وضعیت حزب مارین لوپن که یک جریان راستگرای افراطی به حساب می‌آید، وضع و اجرای چنین قوانینی را در فرانسه، خروجی اصلی مهاجرت اعلام کرده و از سوی دیگر دولت ماکرون را به بی‌تدبیری در این مسیر متهم کرده است. 

او در این خصوص اعلام کرده که این وضعیت به دلیل مشکلات اقتصادی ناشی از حمایت فرانسه از اوکراین علیه روسیه بوده و بخشی از همین تبعات اقتصادی حالا با افزایش مهاجران در این کشور، ضریب امنیت عمومی را به شدت کاهش داده است. این در حالیست که فرانسه طی یکسال گذشته حدود 3 نخست‌وزیر را شاهد بوده که نشان از بی‌ثباتی سیاسی در این کشور دارد و می‌تواند موضع راستگراها را در آینده نه چندان دور تقویت کند.

این موضوع البته مربوط به فرانسه نیست بلکه روز گذشته (دوشنبه) ویکتور اوربان نخست‌وزیر مجارستان در اظهاراتی با اشاره به حمله مرگبار به بازار کریسمس شهر ماگدبورگ آلمان، تاکید کرد: این حمله پیامد مهاجرت غیرقانونی و ورود سیل مهاجران به قاره اروپا است. او گفت درسی که مجارستان از این جنایت می‌تواند بیاموزد این است که ما همچنان بر این عقیده ثابت و استوار خواهیم ماند که نباید اجازه دهیم با ورود انبوه مهاجران به کشورمان، شاهد وقوع این قبیل جنایات در مجارستان هم باشیم. 

راستگراها علیه برلین 

در این راستا آلمان هم در حال تجربه یک موج جدید انتقادها علیه صدراعظم خود یعنی اولاف شولتس است. دویچه وله نوشته است: با نزدیک شدن به انتخابات فدرال در آلمان، سیاستمداران در این کشور تلاش می‌کنند از حمله تروریستی اخیر به بازار کریسمس در شهر ماگدبورگ، بهره‌برداری سیاسی کنند؛ چراکه در انتخابات ماه فوریه (بهمن) آلمان، مسئله امنیت ملی احتمالا به یکی از شعارهای اصلی کارزارهای انتخاباتی تبدیل خواهد شد. این رسانه آلمانی افزود: نخستین تلاش‌ها برای استفاده ابزاری از این حمله تروریستی ماگدبورگ، کمتر از یک ساعت بعد از وقوع آن بروز کرد. شایعاتی درباره انجام حملات توسط پنج مهاجم که سه نفر آنها همچنان متواری و پناهندگانی از سوریه هستند که در سال های ۲۰۰۵ و ۲۰۰۶ وارد آلمان شده اند، منتشر شد. همچنین شایعه شد که برخورد خودرو عامل مرگ دستکم ۳۴ نفر نبوده است، بلکه در نتیجه انفجار بمب کار گذاشته شده در محل برگزاری جشن های تعطیلات سال نو بوده است. 

در این راستا، مارتین سلنر از مقامات برجسته ناسیونالیست اتریش که همچنین عضو گروه هویت گرایان اروپا نیز هست، در اشاعه اطلاعات غلط پیشتاز شد و سیاستمدارانی از حزب راست افراطی آلمان به فوریت به تلاش‌هایی برای بهره‌برداری از این حمله به نفع خود ملحق شدند. همچنین دومینیک کوفنر، عضو حزب راست افراطی آلترناتیو برای آلمان، در پارلمان این کشور با انتشار پیامی در رسانه های اجتماعی نوشت: «مهاجرت میلیونی یک معضل است و بازگرداندن میلیونی مهاجران، راه حل آن است». از سوی دگیر وانسا بهرنت، عضو این گروه در پارلمانی ایالتی نیدرزاکسن نیز احزاب رقیب در آلمان را مقصر دانست و گفت که حزب چپ میانه سوسیال دموکرات (SPD) و راست میانه دموکرات مسیحی (CDU ) مقصر هستند. 

بر اساس تحلیل کارشناسان سیاسی در برلین، این روند بیش از پیش در خدمت راست افراطی است. روایت راست افراطی در آلمان از این حمله گسترش یافته است. سیاست درهای باز در موضوع مهاجرت که حقوق بشر جهانی را به رسمیت می شناسد، تاکنون محبوبیت خود را از دست داده است و اتفاقاتی مانند حمله تروریستی در ماگدبورگ آن را تشدید می کند و احتمالا مسائل امنیت و مهاجرت کانون بحث‌ها در کارزارهای انتخابات فدرال خواهد بود؛ همان طوری که در انتخابات ایالتی اخیر در شرق آلمان نیز شاهد آن بودیم. 

بر همین اساس باید منتظر بود و دید که علاوه بر این مسائل امنیتی، اقتصادی و اجتماعی قرار است بحران جدید در اروپا چگونه پیش برود و اساساً پرونده اوکراین تا چه حد می‌تواند به آن ضریب صعودی بدهد.