تصاعد تنش در دریای سرخ و خلیج عدن

رامین پرتو

شروع جنگ میان حماس و اسرائیل در غزه از هفتم اکتبر 2023 بدون شک ژئوپلیتیک منطقه را تغییر داد و هم‌اکنون هم خاورمیانه اسیر این تغییرات است. اگرچه حماس و اسرائیل نیروی عمل کننده در این نزاع به شمار می‌روند، اما جبهه‌های دیگر اعم از عراق، لبنان و سوریه هم در این راستا متأثر شدند و البته که یمن هم به این جبهه‌ها پیوست. ورود یمنی‌ها به درگیری مستقیم با اسرائیل از همان سال گذشته میلادی و از ابتدای نبرد در غزه بیانگر آن بود که اسرائیل باید در چند جبهه درگیر شود و یک تهاجم همه‌گیر را پاسخ دهد و البته نتانیاهو به عنوان طراح و اجرا کننده این پاسخ‌ها، تنها نبود؛ بلکه ایالات متحده به عنوان حامی اصلی اسرائیل و در کنار آن انگلیس به عنوان متحد سنتی واشنگتن وارد کارزارهای نتانیاهو شدند. 

باتوجه به رد و بدل شدن پاسخ میان یمن و اسرائیل و همچنین مشارکت انگلیس و آمریکا در این حملات، شاهد نوعی از تصاعد تنش به صورت نموداری در دریای سرخ و خلیج عدن هستیم که ریشه آن را باید سناریوی ایالات متحده برای مقابله با یمن از کانال اسرائیل دانست

حال با توجه به تغییر معادلات منطقه‌ای اوضاع به سمت و سویی رفته که اسرائیل تمرکز خود را بر یمن قرار داده است و طی روزهای اخیر با مشارکت آمریکا حملاتی را به این کشور انجام داده است. 

طبق گزارش شبکه خبری الجزیره، دنیل هاگاری، سخنگوی ارتش اسرائیل روز پنجشنبه با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که نیروهای اسرائیلی حملاتی را به سایت‌های نظامی حوثی‌ها (انصارالله یمن) از جمله بنادر و زیرساخت‌های انرژی در صنعا، پایتخت یمن انجام داده‌اند». 

پس از سقوط اسد، اسرائیل اوضاع را به نفع خود می‌بیند و حالا به تقابل با یمن به عنوان یکی از جبهه‌های درگیری علیه خود پرداخته است. تل‌آویو سعی دارد به هر ترتیب ممکن صنعا و زیرساخت‌های اساسی یمن را زیر آتش خود بگیرد و حوثی‌ها را از سر راه خود بردارد

تلویزیون المسیره نیز ضمن تایید خبر حمله ارتش اسرائیل به یمن گزارش داد که «یک سری حملات تهاجمی به صنعا و شهر بندری حدیده بامداد روز پنجشنبه انجام شده است». المسیره همچنین گزارش کرد: «این حملات ۲ نیروگاه مرکزی را در صنعا هدف قرار دادند، در حالیکه در حدیده، دشمن چهار حمله تهاجمی را با هدف قرار دادن این بندر و ۲ حمله را با هدف قرار دادن یک تاسیسات نفتی انجام داده است».خبرگزاری «سبا» یمن همچنین اعلام کرد چهار حمله به حدیده انجام شد که ۲ حمله از آنها با هدف‌گیری تاسیسات نفتی «راس عیسی» صورت گرفت و تعدادی از کارکنان آن کشته و زخمی شدند و در مجموع تعداد جان باخته‌ها را 9 نفر اعلام کردند. 

در همین راستا جروزالم پست به نقل از یک منبع مطلع نوشت اسرائیل قبل از حمله به یمن به آمریکا اطلاع داده که هدف از این حمله از کار انداختن هر سه بندر انصارالله در یمن بوده است. اینکه چرا این بنادر از سوی اسرائیل هدف قرار گرفته شده به  این دلیل است که تل‌آویو از حالا به بعد به دنبال اعمال فشار و ضربات اقتصادی به یمن خواهد بود؛ چراکه مقامات یمن بارها اعلام کرده‌اند که در طول یک سال گذشته بیشترین ضربه اقصادی را به اسرائیل وارد کرده‌اند و بر همین اساس اسرائیل هم در حال تلافی کردن است. در این خصوص محمد قحیم، وزیر حمل و نقل یمن در جریان کنفرانس مطبوعاتی اعلام کرد که حملات اخیر اسرائیل به تجهیزات و زیرساخت‌های بندر الحدیده خسارات شدیدی وارد کرده و جرثقیل‌های پل، نیروگاه برق و جرثقیل‌های یدک‌کش کمکی کشتی‌ها را تحت تأثیر قرار داده و مجموع خسارت‌ها حدود ۳۱۳ میلیون دلار برآورد شده است. 

این درحالی است که بامداد دیروز (یکشنبه) نیز استان الحدیده هدف حملات آمریکا و انگلیس قرار گرفت و بر اساس اعلام منابع یمنی، لندن و واشنگتن مستقیماً به منطقه «جبل الجدع» در شهرستان «اللحیه» واقع در استان الحدیده حمله کرده‌اند. 

چرا یمن؟ 

اساساً حملات اسرائیل به یمن را باید یک اقدام چند ضلعی برای حذف و خاموش کردن انصارالله در این کشور دانست. اینکه ایالات متحده و انگلیس در حال انجام حملات مختلف به یمن هستند موضوعی است که به مسائل تجاری و آزادی کشتیرانی در عدن و دریای سرخ مربوط است. آمریکایی‌ها از یک سو با هماهنگی مشهود میان خود و اسرائیل مجوز حمله تل‌آویو به یمن را صادر کرده‌اند و از سوی دیگر خود به صورت مستقیم وارد این مجادله آبی- خاکی شده است تا به صنعا بفهمانند که تا آخرین دقیقه علیه یمن دست به اقدام خواهند زد. 

به موازات این روند باید توجه داشت که تحولات منطقه هم در این پرونده بی‌تاثیر نبوده و نیست. قبل از سقوط بشار اسد شاهد آن بودیم که لبنان و اسرائیل بر سر آتش‌بس با یکدیگر به توافق رسیدند و این در حالیست که منابع سیاسی و خبری اعلام کرده‌اند که احتمالاً حماس و اسرائیل با یکدیگر در خصوص آتش‌بس در غزه و تبادل اسرا به توافق خواهند رسید. از سوی دیگر سقوط اسد باعث شد تا ارتش اسرائیل نه تنها به جولان برسد بلکه تا دمشق پیشروی کند و حالا به هیچ وجه از این کشور خارج نخواهند شد. در مورد عراق هم اسرائیل سعی دارد از طریق آمریکا به دولت بغداد بفهماند که باید گروه‌های مقاومت را به نوعی زیر نظر خود بگیرد و در غیر این صورت ممکن است که اسرائیل دست به اقدام بزند که البته در این راستا بحث انحلال حشدالشعبی از سوی واشنگتن مطرح شده که آیت‌الله سیستانی، مرجع بزرگ شیعیان دیروز (یکشنبه) با این موضوع مخالفت کرد. 

در این شرایط و پس از سقوط اسد، اسرائیل اوضاع را به نفع خود می‌بیند و حالا به تقابل با یمن به عنوان یکی از جبهه‌های درگیری علیه خود پرداخته است. تل‌آویو سعی دارد به هر ترتیب ممکن صنعا و زیرساخت‌های اساسی یمن را زیر آتش خود بگیرد و حوثی‌ها را از سر راه خود بردارد. آویگدور لیبرمن، رهبر حزب «اسرائیل بیتنا» نیز در این رابطه گفته است که نباید دیگر منتظر موشک بالستیک بعدی باشیم و باید از آرایش دفاعی به سمت حمله برویم. نباید تنها یک حمله علیه یمن انجام دهیم بلکه باید مجموعه‌ای از حملات را انجام دهیم که تمام منابع انرژی و بنادر آن را هدف قرار دهد و این کشور را به زانو درآورد. 

درعین‌حال، گرشون هاکوهن، ژنرال نیروهای ذخیره ارتش اسرائیل (یکشنبه) اذعان کرد که ارتش یمن موفق شد یک مسیر راهبردی دریایی را برای بیش از یک سال روی اسرائیل ببندد و حالا ما باید به آنها پاسخ بدهیم. 

با این تفاسیر و نظر به رد و بدل شدن پاسخ میان یمن و اسرائیل و همچنین مشارکت انگلیس و آمریکا در این حملات، باید گفت که شاهد تصاعد تنش به صورت نموداری در دریای سرخ و خلیج عدن هستیم که ریشه آن را باید سناریوی ایالات متحده برای مقابله با یمن از کانال اسرائیل دانست. بر همین اساس طی روزها و هفته‌های آینده اسرائیل سعی می‌کند علاوه بر حملات خود به یمن، موجی از ناامنی و ترور رهبران انصارالله را هم به راه بیندازد. این در حالیست که یمنی‌ها هم سعی دارند هزینه‌های نظامی را به گونه‌ای دیگر بر آمریکا تحمیل کنند و هدف قرار دادن ناوهای آنها در همین راستا قابلیت تحلیل دارد.