تک و پاتک برای تسلط بر محورها و تاسیسات حیاتی سوریه

رامین پرتو

درگیری میان تحریرالشام و ارتش سوریه همچنان ادامه دارد و در این تقابل، عملیات هوایی و زمینی علیه مواضع تروریست‌ها جریان داشت. بر این اساس تلویزیون رسمی سوریه گزارش داد که ماحصل عملیات ارتش برای مقابله با تروریست‌ها طی سه روز گذشته کشته شدن حدود هزار تروریست بوده است. در همین راستا، خبرنگار شبکه المیادین در دمشق اعلام کرد: نیروی هوایی سوریه و روسیه در حال بمباران مواضع تروریست‌های «جبهه النصره» در حومه حلب و ادلب هستند. خبرنگار المیادین صبح دیروز (یکشنبه) نیز اعلام کرده بود که جنگنده‌های سوریه و روسیه حملاتی را به تحرکات تروریست‌ها در روستاهای «حزارین» و «الرکایا» در حومه جنوبی «ادلب» انجام دادند. وی اذعان کرد که این حملات مقرهای «هیئت تحریر الشام» در مجاورت منطقه «خان شیخون» در جنوب ادلب و منطقه «مورک» در حومه شمالی «حماه» را هدف قرار دادند. خبرنگار المیادین همچنین اعلام کرد: ارتش سوریه در حال تقویت مواضع خود در حماه و شمال آن است و در حال حاضر در خط تماس مستقیم با جنوب ادلب قرار دارد. 

برنگار المیادین در ادامه گفت که ارتش سوریه تسلط شهرک «حلفایا» در حومه شمالی حماه را به دست گرفته است. او همچنین اعلام کرد که ارتش سوریه شهرک «طیبه الامام» و روستاهای «خربه الحجامه» و «صوران» را در حومه شمالی حماه از لوث تروریست‌ها آزاد کرد. خبرنگار المیادین همچنین گفت: ارتش سوریه مناطقی را که بخشی از مرز اداری میان حماه و ادلب را تشکیل می‌دهد، آزاد کرد. ارتش سوریه همچنین کنترل ۲ شهرک «السمان» و «الجب» در حومه حماه و ۷ روستای دیگر را به دست گرفت. 

همچنین شبکه الجزیره در این باره گزارش داد که نیروها و تجهیزات ارتش سوریه در جاده بین‌المللی ام-5 میان درعا و دمشق مستقر شده‌اند. طبق این گزارش، ارتش سوریه همچنین ۲ ایست‌بازرسی نظامی و امنیتی را در ورودی جنوب دمشق در منطقه «نهر عیشه»  ایجاد کرد. یک منبع امنیتی نیز به الجزیره گفت که ارتش سوریه در حال تقویت حضور نیروهای خود در جنوب کشور برای مقابله با هرگونه تحرک تروریست‌ها و عناصر تروریستی در درعا برای حمایت از عناصر تروریستی در جبهه شمالی حلب و حومه آن است. همزمان شبکه العربی نیز گزارش داد که درگیری‌هایی میان نیروهای ارتش سوریه و تروریست‌ها در حومه حمص و دمشق در جریان است. 

در این راستا دیده‌بان حقوق بشر سوریه، نهاد ناظر جنگِ مستقر در لندن گزارش داد که عناصر تحریرالشام، فرودگاه بین‌المللی حلب را نیز از روز شنبه تحت کنترل خود گرفته‌اند. بدین ترتیب، نخستین فرودگاه غیرنظامی در سوریه در اختیار این گروه قرار گرفته و سقوط کرد. بر اساس این گزارش، تحریرالشام روز گذشته (یکشنبه) در حال پیشروی به سمت شهر حماه بودند و تاکنون نیز موفق شده‌اند تا کنترل تعدادی از روستاها و شهرهای کوچک را در شمال این استان در اختیار بگیرند. این در حالیست که گفته می‌شود این اقدامات برای اولین بار طی 8 سال گذشته از سوی تحریرالشام و سایر گروه‌های تروریستی انجام می‌شود که به نوعی نشان از نفوذ این جریان‌ها دارد که می‌تواند بخشی از آن به شبکه انسانی گسترده آنها در سوریه مربوط باشد. 

دیده‌بان حقوق بشر سوریه، نهاد ناظر جنگِ مستقر در لندن گزارش داد که عناصر تحریرالشام، فرودگاه بین‌المللی حلب را تحت کنترل خود گرفته‌اند و بدین ترتیب، نخستین فرودگاه غیرنظامی در سوریه در اختیار این گروه قرار گرفته و سقوط کرد که می‌تواند یک تهدید آنی برای دولت اسد باشد

یک پولیتیک مرکب

آنچه در این راستا باید مورد نظر قرار بگیرد و اساساً در قبال تحولات سوریه می‌بایست به عنوان محرک اصلی قلمداد شود، اقدامات اسرائیل است که مربوط به چند هفته یا چند ماه گذشته نیست؛ بلکه ریشه در رفتار و سناریوهای اطلاعاتی- نظامی تل‌آویو در قبال منطقه خاورمیانه دارد. واقعیت این است که اسرائیل در گذشته و قبل از هفتم اکتبر 2023 و حتی در جریان بحران به وجود آمده در سوریه که از سال 2012 تاکنون ادامه دارد، به نوعی رخنه و نفوذ اطلاعاتی خود را در سوریه و به خصوص در میان گروه‌های تروریستی حاضر در این کشور افزایش داد و این نفوذ در داعش قابل ملاحظه بود و پس از برچیده شدن بساط آنها در رقه به عنوان خلافت خودخوانده این جریان تروریستی، اسرائیل تمرکز خود را بر سایر جریان‌‌های بنیادگرای رادیکال قرار دارد. به عنوان مثال اسرائیل از طریق ترکیه و سپس به صورت یکجانبه و مستقل سعی کرد تا با جریان‌های انشعابی از القاعده به نوعی تعامل کند و آنها را در مسیر و تور هدایت خود در استان ادلب قرار دهد تا چنین روزی بتواند از آنها استفاده کند.

به موازات این روند، حملات هوایی اسرائیل به سوریه برای بهم ریختن نفوذ دولت سوریه بر اقصی نقاط این کشور که در بسیاری از موارد با سکوت روس‌ها مواجهه بود، نوعی از تزریق بحران در این کشور را به نفع تروریست‌ها آشکار کرد و جالب آنجاست که بسیاری از منابع اسرائیل این موضوع را در این شرایط علنی کرده‌اند. 

به عنوان مثال، رون بن یشای، تحلیلگر نظامی اسرائیل در یادداشتی برای روزنامه یدیعوت آحرونوت نوشت: «به احتمال زیاد ارتباط نزدیکی بین حمله ناگهانی گروه‌های تروریستی در حلب و آتش‌بس در لبنان وجود دارد و به نظر می‌رسد حملات مکرر منتسب به نیروی هوایی اسرائیل علیه ارتش سوریه و نیروهای متحد آن در خاک این کشور، زمینه و امکان را برای گروه‌های تروریستی برای این حملات فراهم کرده است». بن یشای همچنین ابراز کرد که «احتمالاً این گروه‌های تروریستی با مشورت ترکیه این حملات را انجام داده‌اند». 

او فاش کرد بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل جمعه ‌شب جلسه مشاوره امنیتی ویژه‌ای را برای ارزیابی اثرات تحولات ناشی از این حملات در سوریه، برگزار کرده است. این تحلیلگر نظامی اسرائیل تأکید کرد که در کوتاه‌مدت تأثیرات این حمله به نفع امنیت تل‌آویو خواهد بود؛ چراکه به گفته او، بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه فوراً به مقابله با اسرائیل نخواهد پرداخت. از سوی دیگر رسانه‌های اسرائیل نیز اظهار داشتند دادی سمحی یکی از فرماندهان ارشد اسرائیل در گفتگو با شبکه «کان» اعلام کرد که ادامه فعالیت گروه‌های تروریستی در سوریه به تضعیف دولت این کشور کمک می‌کند و این دقیقاً همان چیزی است که نتانیاهو از گذشته تاکنون آنرا طلب کرده است. 

تحولات جاری در سوریه برای عراق به عنوان همسایه غربی این کشور به شدت مهم است و مقامات آن بیم سرایت این بحران به خاک خود را دارند؛ بر همین اساس شورای اطلاعات ملی عراق در جلسه خود اعلام کرده که با ارتش سوریه در خصوص خنثی‌سازی تهدیدات تروریستی همکاری خواهد کرد

باید توجه داشت که این تحولات برای عراق به عنوان همسایه سوریه به شدت مهم است و مقامات آن بیم سرایت این بحران به خاک خود را دارند. در این خصوص روز گذشته (یکشنبه) شورای اطلاعات ملی عراق در شانزدهمین جلسه خود در سال ۲۰۲۴ با ریاست قاسم الاعرجی، مشاور امنیت ملی عراق آخرین تحولات سوریه را مورد بررسی قرار داد و در بیانیه خود اعلام کرد آنچه در سوریه رخ می‌دهد اقدامات تروریستی است و عراق در کنار این کشور به مقابله با تروریسم مشغول خواهد بود و نظارت بر مرزهای مشترک را افزایش خواهیم داد. 

این در حالیست که برخی از رسانه‌های منطقه‌ای از کشته شدن ابومحمد الجولانی، رهبر تحریرالشام در حمله جنگنده‌های روسیه و سوریه خبر داده‌اند.