نگرانی اروپا از پشت پای ترامپ به کی‌یف

رامین پرتو

اولاف شولتس، صدراعظم آلمان روز جمعه برای اولین بار طی دو سال گذشته با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه به صورت تلفنی گفت‌وگو کرد. صدراعظم آلمان در این مذاکره تلفنی از رئیس‌جمهوری روسیه خواست تا با اوکراین وارد مذاکره شود. به گفته سخنگوی دولت آلمان اولاف شولتس در جریان گفتگوی تلفنی با ولادیمیر پوتین تهاجم روسیه به اوکراین را محکوم کرد و خواستار پایان آن و خروج نظامیان روسیه از خاک اوکراین شد. به گزارش یورونیوز، او همچنین از رئیس‌جمهوری روسیه دعوت کرد تا با مذاکره با کی‌یف زمینه «صلح منصفانه و پایدار» را فراهم کند. اولاف شولتس همچنین بر «حمایت خدشه ناپذیر» کشورش از اوکراین تاکید کرد. به گفته سخنگوی دولت آلمان صدراعظم این کشور پیش و پس از گفتگوی تلفنی با ولادیمیر پوتین با ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین تلفنی گفت‌وگو کرد. سخنگوی دولت آلمان به مدت زمانی که گفتگوی تلفنی اولاف شولتس با ولادیمیر پوتین طول کشید اشاره نکرد اما رسانه‌های آلمان مدت مذاکره دو طرف را یک ساعت گزارش کرده‌اند. 

به نظر می‌آید اروپایی‌ها به شدت نگران رفتار دونالد ترامپ در خصوص روسیه هستند و اعتقاد دارند که اگر ترامپ به صورت مشخص در این پرونده اقدام نکند، ممکن است روسیه امنیت آنها را دستخوش تهدید و تغییر کند

این در گفت‌وگوی تلفنی که حالا به تیتر اول اخبار رسانه های دنیا تبدیل شده در حالی انجام شد که مقامات کی‌یف از این اتفاق چندان خوشحال نیستند. بر اساس گزارش گاردینف زلنسکی در این خصوص اعلام کرده که تماس تلفنی شولتس با پوتین تلاش‌ها برای منزوی کردن رئیس جمهور روسیه و پایان جنگ اوکراین با یک صلح عادلانه را تضعیف کرد. زلنسکی افزود: «به نظر من تماس اولاف جعبه پاندورا است. اکنون ممکن است مکالمات دیگری وجود داشته باشد، تماس‌های دیگری. این دقیقاً همان چیزی است که پوتین از مدت‌ها پیش می‌خواست؛ تضعیف انزوای خود و انجام مذاکرات عادی که به هیچ چیز ختم نمی‌شود». 

این موضوع زلنسکی بر اساس قرائت تحلیلگران غربی را باید نوعی ناخوشایندی اوکراین از غرب و به خصوص اروپا قلمداد کرد. بسیاری از ناظران بین‌المللی اعتقاد دارند که زلنسکی با این مواضع به نوعی در حال مخابره این پیام است که غرب نباید در این شرایط کی‌یف را در مقابل روسیه که همین حالا در حالی پیشروی در بخش‌هایی از شرق اوکراین است تنها بگذارد که به نظر روی سخن وی با دونالد ترامپ، رئیس جمهور منتخب ایالات متحده است. اما در این خصوص یک روی دیگر سخنان زلنسکی هم گویای ان الست که او در یک موضع انفعالی قرار گرفته است. 

اینکه زلنسکی از یک سو گفت‌وگوی تلفنی شولتس با پوتین را نوعی اقدام علیه کی‌یف قلمداد می‌کند و از سوی دیگر اعتقاد دارد که جنگ اوکراین با آمدن ترامپ می‌تواند زودتر از حد تصور پایان یابد، به وضوح نشان می‌دهد که از دولت جدید ایالات متحده و راهبردهای آن تحت فرمان ترامپ هیچ بر‌آورد مشخصی ندارد

او در مصاحبه‌ای با یک پایگاه خبری اوکراینی تحت عنوان «سوسپیلن» عنوان کرد: «یک صلح عادلانه برای ما بسیار مهم است تا این احساس وجود نداشته باشد که ما بهترین‌ها را به خاطر بی‌عدالتی تحمیل شده بر شما (اوکراینی‌ها) از دست داده‌ایم. جنگ تمام خواهد شد، اما تاریخ دقیقی برای آن وجود ندارد». وی افزود: «مطمئنا با سیاست‌های این تیم جدید که اکنون رهبری کاخ سفید را بر عهده دارد، جنگ سریع‌تر به پایان می‌رسد. این رویکرد آنها، وعده‌شان به جامعه خود بوده و همچنین برای آنها بسیار مهم است». زلنسکی با اشاره به دیداری که پیشتر با «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور منتخب آمریکا در ماه سپتامبر داشت، گفت: «من و ترامپ تعامل سازنده‌ای داشتیم که طی آن اوکراین دیدگاهش برای صلح را ارائه داد. ترامپ در آن جلسه اصول‌هایی که ما به آن معتقد هستیم را شنید و من هیچ تضادی با موضع خودمان از طرف ترامپ نشنیدم». رئیس‌جمهور اوکراین درخصوص اینکه آیا ترامپ از کی‌یف خواهد خواست تا با مسکو پای میز مذاکره بنشیند، بیان کرد: «در این خصوص باید بر استقلال اوکراین تاکید کنم. طی این جنگ هم مردم ما و هم خودم شخصا در مذاکرات با ایالات متحده، ترامپ، بایدن و رهبران اروپایی نشان داده‌ایم که لفاظی‌ها درباره اینکه بنشینید و گوش دهید در رابطه با ما کارساز نیست». 

هراس جمعی از آمدن ترامپ؟

اینکه زلنسکی از یک سو گفت‌وگوی تلفنی شولتس با پوتین را نوعی اقدام علیه کی‌یف قلمداد می‌کند و از سوی دیگر اعتقاد دارد که جنگ اوکراین با آمدن ترامپ می‌تواند زودتر از حد تصور پایان یابد، به وضوح نشان می‌دهد که از دولت جدید ایالات متحده و راهبردهای آن تحت فرمان ترامپ هیچ بر‌آورد مشخصی ندارد و در این راستا سعی می‌کند تا موضع بینابینی را اتخاذ کند. او به خوبی می‌داند اروپا که کشور او هم بخشی از آن به حساب می‌آید، همین حال به دلیل پیروزی ترامپ، نگران آینده سیاسی و حتی امنیتی خود هستند که البته نشانه‌های این موضوع را هم می‌توان به وضوح مشاهده کرد. به عنوان مثال روز گذشته (شنبه) رهبران کشورهای عضو گروه هفت بار دیگر بر تعهد خود مبنی بر تداوم تحمیل تحریم‌های سنگین علیه روسیه و ادامه حمایت‌شان از اوکراین تاکید کردند. این کشورها اعلام کردند که تا زمان لازم از کی‌یف در مقابل روسیه حمایت خواهند کرد. این کشورها در آستانه هزارمین روز جنگ اوکراین کشورهای گروه ۷ بیانیه مشترکی منتشر کردند و ضمن اعلام حمایت خود از اوکراین، روسیه را تنها مانع صلح عادلانه و پایدار خطاب کردند. پیشتر وزرای امور خارجه کشورهای گروه هفت با صدور بیانیه‌ای مشترک، ادعا کردند که اگر مسکو نیروهای خود را به طور کامل از خاک اوکراین خارج کند، جنگ خاتمه می‌یابد. 

فارغ از این موضوعی، به نظر می‌آید که اروپایی‌ها هم در این راستا به شدت نگران رفتار ترامپ در خصوص روسیه هستند.و آنها اعتقاد دارند که اگر ترامپ به صورت مشهص در این پرونده اقدام نکند، ممکن است روسیه امنیت انها را دستخوش تهدید و تغییر قرار دهد. در این راستا فرانسوا اولاند، رئیس جمهور سابق فرانسه در مصاحبه‌ای با سی.ان.بی.سی از قدرت‌های نظامی قاره اروپا خواست با تشکیل ائتلافی نزدیک، خود را برای این احتمال که دونالد ترامپ، رئیس جمهور منتخب آمریکا به این قاره «غیر متعهد شود» آماده کنند. او بیان کرد: «چیزی که کاملا ضروری است، واکنش نشان دادن به کارهایی است که ترامپ می‌خواهد انجام دهد، به‌ویژه غیر متعهد ساختن ایالات متحده به قاره اروپا». او اضافه کرد: «این کاری است که باید چهار کشور اصلی در اروپا که در حوزه دفاعی سرمایه‌گذاری می‌کنند شامل فرانسه، آلمان، لهستان و بریتانیا، انجام دهند. اگر این چهار کشور به صورت متحد با یکدیگر، هم در قبال مساله امنیت، هم در قبال مساله اوکراین و حتی در قبال مساله تجارت، واکنش نشان دهند، اروپا مورد احترام قرار خواهد گرفت. در غیر این، (اروپا) صورت کنار زده خواهد شد». 

از سوی دیگر نشریه پالتیکو در گزارشی با اشاره به جنگ اوکراین و برنامه‌های آتی رئیس‌جمهور منتخب آمریکا برای کی‌یف می‌نویسد: «پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا به‌وضوح حماقت غرب را درخصوص تداوم این جنگ و بازگشت اوکراین به مرزهای ۱۹۹۱ نشان داده است. حتی برخی از رهبران وعده عضویت سریع اوکراین در ناتو را داده‌اند؛ اقدامی که در آینده‌ای نزدیک چه با ترامپ و چه بدون حضور او چندان محتمل نبوده و نیست». پالتیکو با اشاره به نقش و وعده‌های ترامپ در راستای خاتمه جنگ اوکراین گفته است: «ترامپ هنوز برنامه‌ای با جزئیات ندارد و مشاورانش نظرات متفاوتی دارند اگرچه آنها نسبت به اوضاع میدان نبرد آگاه هستند. به‌رغم گزارش برخی رسانه‌ها، ترامپ هنوز تیمی را جهت پیشبرد برنامه‌های صلح برای اوکراین تشکیل نداده است». بر این اساس باید دید که آیا ترامپ و تیم وی به دنبال یک توافق با حفظ منافع اوکراین و اروپا خواهد بود یا اینکه می‌خواهد این جنگ تا سقوط کی‌یف  ادامه پیدا کند!