قطعنامه ۱۷۰۱ دستخوش تُرکتازی تل‌آویو

رامین پرتو

موضوع آتش‌بس لبنان میان حزب‌الله و اسرائیل به یک محور سیاسی پیچیده تبدیل شده و هر روز هم در این مورد اطلاعات و مواضعی منتشر می‌شود که نشان می‌دهد آینده آن در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. بر اساس بسیاری از اسناد و مدارک موجود (اعم از سیاسی و حقوقی) قطعنامه 1701 شورای امنیت سازمان ملل متحد که آگوست 2006 میلادی به تصویب این نهاد رسید، مبنای این آتش‌بس بوده و هست اما تاکنون به دلیل موانعی که اسرائیل بر سر آن قرار داده اجرایی نشده است و همین حالا ارتش اسرائیل در حال هدف قرار دادن مواضعی در جنوب لبنان خصوصاً در ضاحیه است. 

در این راستا شاهد دو نوع موضع و رویکرد مشخص هستیم که منشأ یکی در بیروت و دیگری در تل‌آویو است. در لبنان موضع کاملاً مشخص است و اکثر مقامات این کشور بر توقف حملات اسرائیل و اجرای قطعنامه 1701 شورای امنیت سازمان ملل تاکید دارند. به عنوان مثال روز گذشته (سه‌شنبه) عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهور مصر در حاشیه اجلاس فوق‌العاده عربی- اسلامی که با محوریت غزه و لبنان در ریاض برگزار شد، با نجیب میقاتی، نخست‌وزیر دولت پیشبرد امور لبنان دیدار کرد و در این دیدار میقاتی اعلام کرد که اولویت در این مقطع اعمال فشار بر اسرائیل برای توقف تجاوزاتش علیه لبنان، دستیابی به برقراری آتش‌بس و اجرای کامل قطعنامه ۱۷۰۱ شورای امنیت است. او همچنین هفته گذشته در ابتدای جلسه کابینه لبنان گفت: «جنگ اسرائیل علیه لبنان، مردم آن، کادرهای پزشکی و امدادی، مراکز عبادتی، بیمارستان‌ها و تمامی مظاهر زندگی ادامه دارد و همچنین تجاوزات علیه ارتش لبنان و نیروهای حافظ صلح سازمان ملل در جنوب لبنان (یونیفل) را شاهد هستیم که نقض آشکار تمامی نظام‌های اخلاقی، قوانین بین‌المللی و ارزش‌های انسانی است و موجب جان باختن و زخمی شدن لبنانی‌ها شده است.» او باز هم در این جلسه اعلام کرد که کلید اصلی برای هرگونه راه‌حل مقبول از سوی لبنان، توقف جنگ و اجرای قطعنامه‌ ۱۷۰۱ و آغاز انتخاب رئیس‌جمهور است تا نهادها را سازماندهی کند.

نبیه بری، رئیس پارلمان لبنان هم در اظهارات اخیر خود بر همین موضوع به صورتی دیگر تاکید کرده است. او در گفت‌وگو با روزنامه الجمهوریه درباره راه‌حل پیشنهادی اسرائیل برای راه‌حل جنگ اظهار داشت: آیا شخص عاقلی وجود دارد که معتقد باشد لبنان با راه حلی موافقت کند که منافع اسرائیل را به قیمت از بین رفتن حاکمیت ملی خود تامین می‌کند؟ وی با اشاره به اینکه در سپتامبر گذشته، فرانسوی‌ها طرحی را مطرح و آمریکایی‌ها آن را پیگیری کردند و تعداد زیادی از کشورها آن را در قالب فراخوانی برای پایان دادن به جنگ امضا کردند، افزود: همه به این دعوت پاسخ مثبت دادند بجز رژیم اسرائیل که آن را رد کرد.

رئیس مجلس لبنان همچنین گفت: این دعوت را پشت سر گذاشته‌ایم و آن را باز نمی‌گردانیم زیرا امر لازم، توقف جنگ و اجرای قطعنامه ۱۷۰۱ (بدون یک کلمه کم یا زیاد) است و این همان چیزی است که با آموس هوکشتاین فرستاده آمریکا بر سر آن توافق کردیم. وی افزود: آن‌ها (اسرائیل) نتوانستند اسرای خود را بازگردانند و حماس را شکست دهند بلکه بالعکس، حماس همچنان شجاعانه می‌جنگد و مقاومت می‌کند و هنوز اسرای اسرائیلی را در اختیار دارد. وی افزود: بیش از ۴۵ روز جنگ علیه لبنان می‌گذرد و آن‌ها با تمام قدرتی که به کار بردند، نتوانستند در هیچ نقطه‌ای از روستاهای لبنانی پیشروی کنند و مستقر شوند.

رئیس پارلمان لبنان همچنین گفت: اسرائیل نگرانی دارد که مجبور شود، مجموعه تصمیماتی را که صادر شده بود به ویژه قطعنامه‌های ۲۴۲ و ۳۳۸ را اجرا کند و به قطعنامه ۱۷۰۱ که بیش از ۳۰ هزار بار آن را نقض کرده است، احترام بگذارد و همین موضوع نشان می‌دهد که تل‌آویو اساساً در این راستا خواهان پایان جنگ نیست. 

تاکید بر تشدید حملات

ایالات متحده و تیم جو بایدن که آخرین روزهای خود را سپری می‌کنند؛ همچنان بر این عقیده هستند که می‌توانند به یک توافق مشخص در خصوص آتش‌بس لبنان دست پیدا کنند و در روزهای آینده چندین بار این موضوع را مطرح کرده‌اند. به عنوان مثال آنتونی بلینکن در تماس‌های جداگانه با همتایان انگلیسی و فرانسوی خود بر لزوم توقف جنگ و اجرای آتش‌بس در غزه و لبنان تاکید کرده اما در مقابل اسرائیل یک نظر به شدت مخالف را دنبال می‌کند. به عنوان نمونه یسرائیل کاتس، وزیر جنگ جدید اسرائیل دیروز (سه‌شنبه) در دیدار با فرماندهان ارتش بار دیگر تاکید کرد که اسرائیل به جنگ در لبنان ادامه خواهد داد. کاتس در پیامی در پلتفرم ایکس نوشت: «آتش‌بس در لبنان در کار نخواهد بود. ما با تمام توان به ضربه زدن به حزب‌الله ادامه خواهیم داد». او همچنین گفت «اگر پیشنهادی مطرح شود که پیروزی ما یعنی تسلیم حزب‌الله را تضمین کند و به همه شروط ما که در هماهنگی با آمریکا وضع می‌شود، عمل شود، در چنین شرایطی پیشنهاد آتش‌بس را جدی می‌گیریم».

نکته اینجاست که کاتس در حالی بر تداوم جنگ در لبنان تاکید کرده است که شبکه ۱۳ تلویزیون اسرائیل دیروز (سه‌شنبه) از ارسال پیامی توسط کابینه اسرائیل برای دولت آمریکا و ابراز تمایل در آن برای توقف جنگ در لبنان پرده برداشت؛ به گونه‌ای که اسرائیل پیامی را به واشنگتن ارسال کرده مبنی بر اینکه می‌خواهد ظرف چند هفته آینده پرونده جنگ در لبنان را حل و فصل کند. حال باید دید که بلاتکلیفی بر سر اجرای قطعنانه 1701 تمام می‌شود یا خیر؟!