رامین پرتو

از حدود یکماه پیش سرویس اطلاعاتی و رسانه‌های کره جنوبی در حال مخابره این پیام هستند که روسیه هزاران نفر از سربازان کره‌شمالی را به خاک خود وارده کرده و پس از تسلیح و آموزش آنها، این جماعت را برای شرکت در جنگ اوکراین مقابل سربازان زلنسکی قرار داده است. اگرچه طی روزها و هفته‌های ابتدایی، کره شمالی و حتی روسیه این موضوع را رد کردند و غرب را به انتشار داه‌های نادرست و عوام‌فریبانه متهم کردند اما در نهایت ایالات متحده این موضوع را به صورت علنی و بر اساس اطلاعاتی میدانی و ماهواره‌ای تایید کرد که البته در گذشته با شک و تردید به این موضوع نگاه می‌کرد. در این راستا رابرت وود، معاون سفیر ایالات متحده در سازمان ملل، روز پنج‌شنبه در جریان نشست شورای امنیت اعلام کرد که بر اساس اطلاعات واشنگتن، در حال حاضر ۸ هزار سرباز کره شمالی در منطقه کورسک روسیه حضور دارند. او ضمن اعلام این خبر گفت: «اکنون پرسشی از همکار روس خود دارم: آیا روسیه همچنان اصرار دارد که هیچ نیرویی از کره شمالی در روسیه وجود ندارد؟». نماینده روسیه در شورای امنیت به این پرسش وود پاسخی نداد و مسکو نیز تاکنون حضور نیروهای کره شمالی در خاکش را نه تکذیب و نه مستقیماً تایید کرده است. از سوی دیگر، کره‌شمالی که در ابتدا هر ادعایی در اینباره را انکار می‌کرد، اکنون از ایدۀ استقرار نیروهایش در این منطقه مطابق با قوانین بین‌المللی دفاع می‌کند. 

روسیه و کره شمالی در ماه ژوئن معاهده شراکت راهبردی جامع را امضا کردند و طبق بند چهارم این معاهده، در صورتی که یکی از طرف‌ها هدف تجاوز نظامی از سوی یک کشور یا گروهی از کشورها و در وضعیت جنگی قرار بگیرد طرف دیگر فورا به ارائه کمک‌های نظامی اقدام می‌کند

تمامی این وقایع در حالی رخ می‌دهد که چند روز پیش لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا هشدار داده بود که نیروهای کره شمالی با لباس‌ها و تجهیزات روسی در حال حرکت به سمت اوکراین هستند. او که در یک کنفرانس مطبوعاتی در واشنگتن با حضور کیم یونگ هیون، وزیر دفاع کره جنوبی صحبت می‌کرد، این موضوع را یک تحول خطرناک و بی‌ثبات کننده خواند و افزود که برخی از واحدهای پیشروی کره شمالی در حال حاضر وارد منطقه کورسک شدند و احتمال بسیار زیادی وجود دارد که روسیه از این نیروها در جنگ استفاده کند. آستین گفت حضور نیروهای کره شمالی در خاک روسیه، پتانسیل گسترش یا طولانی شدن درگیری در اوکراین را به همراه دارد. او در پاسخ به این سوال که آیا این امر می‌تواند کشورهای دیگری را نیز به دخالت مستقیم در این درگیری ترغیب کند، توضیح زیادی نداد و تنها گفت که می‌تواند دیگران را تشویق به اقدام کند و دور جدیدی از تقابل نظامی را به وجود آورد. آستین نیز همچنین اذعان کرد که «آنها به این دلیل چنین کاری انجام می‌دهند که پوتین تعداد زیادی از نیروهایش را از دست داده است». وی خاطرنشان کرد که روسیه به دنبال تامین تسلیحات نظامی مورد نیاز خود از کشورهایی از جمله ایران و کره شمالی نیز بوده است.

آکسیوس در این خصوص نوشته است «مقامات ایالات متحده بر این باورند که دلیل استفاده از نیروهای کره شمالی برای تقویت موضع دفاعی روسیه، تلفات سنگین مسکو در این جنگ است که بطور قابل توجهی قدرت نظامی این کشور را کاهش داده است». از سوی دیگر جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا در واکنش به این موضوع عنوان کرد که نیرو‌های اوکراینی اگر سربازان کره‌شمالی وارد این کشور شدند، باید حمله کنند اما رئیس جمهوری ایالات متحده به این موضوع اشاره نکرد که قرار است در این خصوص چه سیاستی در قبال کره شمالی اتخاذ شود و اساساً قرار است چه نوعی حمایتی از سوی آمریکا برای کی‌یف در نظر گرفته شود.

 بسیاری از ناظران بین‌المللی اعتقاد دارند که پیونگ‌یانگ با چراغ سبز پکن کمک تسلیحاتی و انسانی به روسیه را در دستور کار قرار داده و سعی دارد به نوعی با این اقدام خود را در سایه تحولات اوکراین قرار دهد و از گزند آمریکا و اروپا در امان دارد

هشدار کی‌یف-  تاکید پیونگ‌یانگ

آنچه در این میان باید مورد نظر قرار بگیرد این است که ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین به شدت از این اقدام روسیه و کره‌شمالی عصبانی و نگران است. او در پیام ویدئویی در تلگرام اعلام کرد که کره شمالی ظرفیت‌های نظامی، توسعه موشکی و تولید تسلیحاتی خود را ارتقا داده و اکنون جنگ مدرن را یاد می‌گیرد. زلنسکی دراعلام کرد که اولین گروه از سربازان کره شمالی در نزدیکی مرز اوکراین حضور دارند و اوکراینی‌ها مجبور خواهند شد در برابر آنها از خود دفاع کنند و متاسفانه جهان نظاره‌گر این وضعیت است. رئیس جمهور اوکراین در ادامه گفت که، کی‌یف همه مکان‌هایی را که سربازان کره شمالی در روسیه مستقر شدند، مشخص کرده است. اما متحدان غربی کی‌یف سلاح‌های دوربرد مورد نیاز برای حمله به آنها را فراهم نکرده‌اند و بجای این قابلیت‌های دوربرد لازم، آمریکا به همراه انگلیس و آلمان فقط نظاره‌گر هستند. زلنسکی خاطرنشان کرد: «هر کسی در جهان که واقعا می‌خواهد جنگ روسیه علیه اوکراین گسترش نیابد، باید تماشا کردن را کنار بگذارد. آنها باید عمل کنند؛ چراکه حرف‌ها در مورد غیرقابل قبول بودن تشدید تنش و گسترش جنگ باید با اقدامات مطابقت 

داده شود». 

در این راستا اما پیونگ‌یانگ سکوت خود را شکست و در مورد این قائله‌ای که به پا شده موضع رسمی اتخاذ کرد. چوئه سون هوی، وزیر امور خارجه کره شمالی (جمعه)‌ در ضمن سفرش به مسکو و دیدار با سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه بیان داشت کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی از ابتدای عملیات نظامی ویژه ارتش روسیه در اوکراین که از فوریه ۲۰۲۲ شروع شد، دستور به حمایت از نیروهای مسلح روسیه و کمک به این نیروها را داد. او همچنین خاطرنشان کرد پیونگ یانگ به پیروزی روسیه در جنگ اوکراین مطمئن است. وزیر خارجه روسیه هم در این میان اعلام کرد که همکاری بسیار نزدیکی بین نیروهای امنیتی و نظامی دو کشور ایجاد شده و این موضوع به ما اجازه رسیدگی موثر به مسائل مهم مرتبط با امنیت شهروندان دو کشور را می‌دهد.

نکته مهم که در این راستا باید موردنظر قرار بگیرد این است که روسیه و کره شمالی در ماه ژوئن گذشته معاهده شراکت راهبردی جامع را امضا کردند. طبق بند چهارم این معاهده، در صورتی که یکی از طرف‌ها هدف تجاوز نظامی از سوی یک کشور یا گروهی از کشورها و در وضعیت جنگی قرار بگیرد طرف دیگر فورا به ارائه کمک‌های نظامی و دیگر اشکال کمک‌ها با تمامی تدابیر موجود طبق بند ۵۱ منشور سازمان ملل و قوانین روسیه و کره شمالی خواهد پرداخت.

نکته نهایی که باید موردنظر قرار بگیرد بازیگری چین در این پرونده است. تمام دنیا می‌دانند که کره‌شمالی روابط بسیار نزدیک و در هم تنیده‌ای با چین دارد و حتی بسیاری از ناظران بین‌المللی اعتقاد دارند که پیونگ‌یانگ با چراغ سبز پکن کمک تسلیحاتی و انسانی به روسیه را در دستور کار قرار داده و سعی دارد به نوعی با این اقدام خود را در سایه تحولات اوکراین قرار دهد و از گزند آمریکا و اروپا در امان دارد. اما در این خصوص اروپایی‌ها معتقدند که چین در حال حمایت از روسیه به اشکال دیگر است. جوزپ بورل، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا در این مورد به خبرگزاری کیودو ژاپن گفت که افزایش صادرات کالاها و اقلام دو منظوره از سوی چین به روسیه اجازه می‌دهد تا پایگاه نظامی- صنعتی خود را تقویت کند. وی همچنین تصمیم کره شمالی را در حمایت از روسیه در برابر اوکراین یادآور شد و گفت، امنیت اروپا به صورت مستقیم به منطقه هند-پاسیفیک وابسته است. از سوی دیگر فرانسه، ناتو و اتحادیه اروپا هم از حضور ادعایی سربازان کره شمالی در روسیه انتقاد کرده‌اند و آنرا دمیدن در آتش جنگ اوکراین ارزیابی کرده‌اند.