رامین پرتو

پرونده جنگ اوکراین این روزها یکی از محورهایی بود که بسیاری از مقامات غربی در حاشیه و متن مجمع عمومی سازمان ملل متحد بدان اشاره کردند و آنرا یکی از ابر چالش‌های امنیتی، نظامی و سیاسی دنیا دانستند؛ چراکه به زعم آنها ادامه این جنگ می‌تواند مشکلات زیادی را برای اقتصاد و امنیت بین‌الملل به دنبال داشته باشد. 

در همین راستا ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین در سخنرانی خود در هفتاد و نهمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک، در حالی که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه را متهم کرد که در حال برنامه‌ریزی برای حمله به نیروگاه‌های هسته‌ای اوکراین است، نسبت به پیامدهای فاجعه‌بار این موضوع هشدار داد. یورونیوز گزارش داد که رئیس‌جمهور اوکراین اعلام کرده که به تازگی یک گزارش نگران‌کننده دیگر از اداره اطلاعات‌مان دریافت کردم. اکنون به نظر می‌رسد که پوتین در حال برنامه‌ریزی برای حمله به نیروگاه‌های هسته‌ای و زیرساخت‌های ما، با هدف قطع ارتباط نیروگاه‌ها از شبکه برق است. زلنسکی که سخنرانی خود را به زبان انگلیسی ایراد کرد، بیان کرد که روسیه از ماهواره‌ها برای جمع‌آوری تصاویر و اطلاعات دقیق درباره زیرساخت‌های هسته‌ای اوکراین استفاده می‌کند.

ولودیمیر زلنسکی همچنین تصریح کرد که مسکو باید این را درک کند و این مساله تا حدودی به تصمیم شما (جامعه ملل) برای تحت فشار قرار دادن «متجاوز» بستگی دارد. آنها نیروگاه‌های هسته‌ای هستند و باید از خطر محفوظ بمانند. 

رئیس‌جمهوری اوکراین در ادامه سخنرانی خود با بیان اینکه تصرف نیروگاه چرنوبیل «یکی از وحشتناک‌ترین لحظات جنگ» بود، مدعی شد: اکنون نیروگاه زاپوریژیا در اشغال نیروهای روسی و در خطر وقوع یک حادثه هسته‌ای است. وی گفت از آنجایی که روسیه «نمی‌تواند مقاومت مردم ما را در میدان جنگ شکست دهد»، پوتین «به دنبال راه‌های دیگری برای شکستن روحیه اوکراینی‌ است». زلنسکی در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل، با زیر سوال بردن طرح کشورهایی همچون چین و برزیل برای مذاکرات میان اوکراین و روسیه، پرسید که «منافع واقعی» آنها در این میان چیست؟ وی نسبت به «پیشنهادهای جایگزین» برای حل بحران اوکراین هشدار داد و مدعی شد که این گزینه‌ها فقط «به پوتین فضای سیاسی برای ادامه جنگ و فشار بر جهان برای تحت کنترل درآوردن کشورهای بیشتری می‌دهد».

بدون شک بسیاری از کسانی که سخنرانی زلنسکی را تماشا کرده و یا آنرا گوش داده‌اند انتظار نداشتند که او روسیه و پوتین را با این الفاظ خطاب نکند و حتی انتظار سخنرانی تندتر ار وی را داشتند اما آنچه در این میان باید موردنظر قرار بگیرد این است که زلنسکی از چندی پیش اعلام کرده بود که با «طرح پیروزی» به نیویورک خواهد رفت؛ طرحی که به اذعان بسیاری از ناظران بین‌المللی برای غلبه بر روسیه از سوی کی‌یف طراحی شده و بر همین اساس زلنسکی در دیدارش با جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا مجدداً بر همین موضوع به گونه‌ای دیگر تاکید کرد.  

رویترز در این خصوص نوشته است: «رئیس جمهور اوکراین که در هفته‌های اخیر از «طرح پیروزی» برای وادار کردن روسیه به آمدن پای میز مذاکره سخن گفته است، در کاخ سفید با رئیس جمهور ایالات متحده دیدار کرد». 

این دیدار روز پنجشنبه (26 سپتامبر) برگزار شد و جو بایدن با تاکید مجدد بر اینکه روسیه در تهاجم خود علیه اوکراین «پیروز نخواهد شد» خطاب به ولودیمیر زلنسکی گفت: «ما در هر مرحله در کنار شما خواهیم بود». اندکی پیش از این دیدار رئیس جمهور آمریکا از اختصاص نزدیک به هشت میلیارد دلار کمک نظامی دیگر به اوکراین برای «پیروزی در این جنگ» خبر داده بود که این موضوع هم امری جدید به حساب نمی‌آید اما در برهه از تاریخ جنگ اوکراین انجام شده که بسیاری حس می‌کنند روسیه قرار است علیه کی‌یف دست به اقدام بزند. 

جمهوری‌خواهان در کنگره آمریکا روز پنجشنبه دموکرات‌ها را متهم کردند که بازدید زلنسکی از یک کارخانه تسلیحات‌سازی را با هدف تبلیغات انتخاباتی برنامه‌ریزی کرده بودند و در این راستا مایک جانسون، رئیس مجلس نمایندگان هم این اقدام را دخالت در انتخابات از سوی اوکراین قلمداد کرد 

رئیس جمهور اوکراین نیز در دیدار با جو بایدن گفت عمیقا قدردان ایالات متحده و ایستادن واشینگتن در کنار کی‌یف است. زلنسکی ضمن گفت‌وگو درباره جزییات «طرح پیروزی»، بار دیگر از واشینگتن خواست تا محدودیت‌های استفاده کی‌یف از تسلیحات دوربرد غربی برای حمله به عمق خاک روسیه را لغو کند. او پیش از سفر به آمریکا به نشریه آبزرور گفته بود که لازمه تحقق «طرح پیروزی» انجام حملات عمقی با موشک‌های غربی در عمق روسیه است و لندن و واشینگتن باید مجوز استفاده آن را به کی‌یف بدهند؛ این در حالیست که بریتانیا اخیرا از تمایل خود برای تغییر سیاست قبلی‌ لندن و احتمال صدور مجوز استفاده از موشک‌های کروز «توفان سایه» به کی‌یف سخن گفته است؛ با این حال ایالات متحده تاکید دارد که سیاستش در این باره تغییری نکرده است. 

نکته مهم این است که جو بایدن در دیدار با ولودیمیر زلنسکی همچنین از تمدید آموزش خلبان‌های اوکراینی در آمریکا در سال آینده خبر داد و گفت ۱۸ خلبان اف۱۶ نیز به این طرح اضافه می‌شوند. بایدن همچنین بدون اشاره به جزییات اعلام کرد که واشینگتن به همراه شرکای خود در حال انجام اقداماتی برای مقابله با استفاده روسیه ارزهای دیجیتال برای پولشویی و دور زدن 

تحریم‌ها است. 

در همین حال ولودیمیر زلنسکی پس از این دیدار در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «از جو بایدن، کنگره ایالات متحده و هر دو حزب آن جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها، و همچنین از کل مردم آمریکا برای اعلام کمک به اوکراین سپاسگزارم». دیدار روسای جمهور آمریکا و اوکراین یک روز پس از ان برگزار شد که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، بار دیگر تهدید قبلی خود را تکرار کرد و گفت حمله هر کشوری به روسیه با سلاح‌های متعارف اگر با کمک یک قدرت هسته‌ای انجام شود حمله‌ای مشترک تلقی 

خواهد شد. 

جمهوریخواهان علیه بایدن 

از سوی دیگر ولودیمیر زلنسکی روز پنجشنبه همچنین با کامالا هریس، معاون رئیس‌جمهور و نامزد حزب دموکرات در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، دیدار و گفت‌وگو کرد. هریس در این دیدار بر تعهد خود به حمایت از اوکراین تاکید کرد و گفت: «همان‌طور که در شش دیدار قبلی خود و در طول تجاوز و جنگ وحشیانه پوتین علیه اوکراین روشن کرده‌ام، حمایت من از مردم اوکراین تزلزل ناپذیر است».

 معاون رئیس جمهور آمریکا همچنین با انتقاد از اظهارات برخی مقام‌های این کشور درباره واگذاری بخش‌هایی از اوکراین به روسیه گفت: « اینها پیشنهادهای پوتین هستند و برای صلح نیستند، بلکه پیشنهادهایی برای تسلیم شدن هستند که خطرناک و غیرقابل قبول است».

زلنسکی از چندی پیش اعلام کرده بود که با «طرح پیروزی» به نیویورک خواهد رفت؛ طرحی که به اذعان بسیاری از ناظران بین‌المللی برای غلبه بر روسیه از سوی کی‌یف طراحی شده و بر همین اساس او در دیدارش با جو بایدن مجدداً بر ضرورت حمایت از کشورش تاکید کرد

اما نکته مهم در این خصوص این است که دیدار ولودیمیر زلنسکی و جو بایدن در کاخ‌سفید زیر سایه انتقادهای تند دونالد ترامپ از رئیس‌جمهوری اوکراین و سایر جمهوری‌خواهان برگزار شد و با توجه به نزدیکی انتخابات آمریکا، یک بار دیگر جنگ اوکراین را در کانون انتقادات از سیاست خارجی کاخ‌سفید قرار داده است. 

جمهوری‌خواهان در کنگره آمریکا روز پنجشنبه دموکرات‌ها را متهم کردند که بازدید زلنسکی از یک کارخانه تسلیحات‌سازی را با هدف تبلیغات انتخاباتی برنامه‌ریزی کرده بودند. همچنین مایک جانسون، رئیس مجلس نمایندگان در نامه‌ای مراتب این اعتراض و خشم را برشمرد و گفت سفر و دیدار زلنسکی با هدف «کمک به دموکرات‌ها طراحی» شده بود و آنرا «دخالت در انتخابات» تعبیر کرد.این انتقاد جمهوریخواهان در حالی مطرح می‌شود که دونالد ترامپ روز گذشته (جمعه) اعلام کرد که با زلنسکی دیدار خواهد کرد و همین مساله موجب تعجب محافظه‌کاران شده است. رئیس جمهور سابق آمریکا گفت: «زلنسکی خواسته تا با من دیدار کند و من با او در برج ترامپ در نیویورک دیدار می‌کنم». حال باید دید خروجی این دیدارها در محور میدانی و سیاسی جنگ اوکراین چگونه عیان می‌شود.