هراس واشنگتن از تحرکات مسکو در آستانه انتخابات

رامین پرتو

روز جمعه رسانه‌های غربی اعلام کردند که کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر انگلیس برای گفت‌و‌گو با جو بایدن، رئیس جمهوری ایالات متحده عازم واشنگتن شده است و کمی بعد مشخص شد که هدف از سفر وی به آمریکا، تبادل نظر میان این دو متحد سنتی بر سر پرونده اوکراین است. پس از چند ساعت مشخص شد که محور اصلی این گفت‌وگوها این است که آیا لندن و واشنگتن می‌توانند به کی‌یف مجوز استفاده از موشک‌های دوربرد علیه خاک روسیه را بدهند یا خیر؟ در این راستا و با برگزاری نشست دو جانبه میان دو طرف  پولیتیکو در گزارش خود مدعی شد که مقامات دو کشور در دیدار روز جمعه برای بررسی درخواست اوکراین جهت استفاده از موشک‌های انگلیسی علیه اهدافی در خاک روسیه، تهدیدهای ولادیمیر پوتین درباره استفاده از چنین موشک‌هایی را نادیده گرفتند؛ تا جایی که بایدن در پاسخ به تهدید پوتین درباره اینکه استفاده از چنین سلاح‌هایی کشورهای ناتو را در جنگ با روسیه قرار می‌دهد، به خبرنگاران گفت که زیاد به پوتین فکر نمی‌کنم! رئیس جمهوری آمریکا در پاسخ به سوال دیگری که آیا ایالات متحده بزودی به اوکراین اجازه می‌دهد موشک‌هایی را به عمق خاک روسیه شلیک کند یا خیر اعلام کرد که ما اکنون در حال بررسی این موضوع هستیم اما هنوز چنین تصمیمی گرفته نشده است. کی‌یر استارمر هم بعد از پایان دیدارش با بایدن اذعان کرد که تصمیم نهایی درباره موشک های استورم شَدو (سایه طوفان) گرفته نشده و به تحولات بیشتری که ممکن است بعد از این دیدار و با نشست مجمع عمومی سازمان ملل در ماه جاری رخ دهد، اشاره کرد. 

وی در این خصوص گفت که چند هفته و ماه آینده برای تحولات احتمالی در وضعیت اوکراین و اوضاع خاورمیانه مهم خواهد بود و باید منتظر ماند. در این راستا پولیتیکو در گزارش خود نوشته است که سران دو کشور حدود ۲۰ دقیقه در کاخ سفید با یکدیگر دیدار کردند و سپس نشست بزرگتری با حضور مشاوران آنها برگزار و در این نشست درباره چالش‌های راهبردی از جمله اوکراین و خاورمیانه بحث و گفت‌وگو شده است. 

رویترز هم اعلام کرده که دیدار استارمر با بایدن بعد از نشست ۹۰ دقیقه‌ای دیگری با لوید آستین وزیر دفاع آمریکا و با همراهی تیم بارو، مشاور امنیت ملی انگلیس، کارن پایرس، سفیر انگلیس در واشنگتن، سو گری رئیس دفتر و متئو لئو دویل، مدیر روابط عمومی داونینگ استریت انجام شد. آرایش این تیم و همچنین تیم آمریکا نشان می‌دهد که لندن و واشنگتن به صورت مستقیم قصد داشتند تا مسائل امنیتی و نظامی را بیش از هر موضوع دیگر مورد بررسی قرار دهند و در این راستا موضوع اوکراین و حمله به عمق روسیه با مجوز این دو کشور در دستور کار قرار  داشته است. 

بسیاری از ناظران بین‌المللی و تحلیلگران سیاست داخلی در انگلیس اعتقاد داشتند که با روی کار آمدن استارمر، حزب کارگر انگلیس موضع متعادل‌تری علیه روسیه در قبال جنگ اوکراین اتخاذ خواهد کرد اما واقعیت این است که استارمر شمشیر را برای مسکو از رو بسته است!

آنچه در این میان باید موردنظر قرار بگیرد این است که اساساً ایالات متحده حتی قبل از برگزاری این نشست موضع خود در مورد عدم اعطای مجوز استفاده از تسلیحات دوربرد به اوکراین را اعلام کرده بود. به عنوان نمونه جان کربی،‌ سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا، ساعاتی پیش از دیدار رهبران بریتانیا و آمریکا در یک نشست مطبوعاتی در پاسخ به خبرنگاران در این خصوص اعلام کرد که ایالات متحده هیچ برنامه‌ای برای کاهش محدودیت‌ها بر استفاده اوکراین از تسلیحات ساخت آمریکا برای حمله به خاک روسیه ندارد. او حتی در مورد موضع سایر اعضای ناتو در این خصوص به خبرنگاران گفت که «نمی‌توانم به جای بریتانیایی‌ها یا فرانسوی‌ها صحبت کنم اما صراحتاً اعلام می‌کنم که هیچ تغییری در سیاست ما در این زمینه به وجود نیامده است».

سه دلیل مخالفت بایدن

باید توجه شود که تمام مولفه‌ها و به خصوص موضع بایدن در مورد مساله حمله به عمق روسیه توسط اوکراین به خوبی نشان می‌دهد که ایالات متحده بر خلاف انگلیس نمی‌خواهد در شرایط کنونی یک جنگ جدید را کلید بزند و در این راستا سعی می‌کند که هرگونه صدور تاییدیه به اوکراین را در قبال استفاده از تسلیحات دوربرد علیه مسکو به بعدها موکول کند اما در لندن موضوع به گونه‌ای دیگر است. کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر انگلیس که تازه از حزب کارگر وارد خانه شماره 10 شده، چندی پیش از نشست با بایدن در واشنگتن امکان استفاده اوکراین ازموشک‌های سایه طوفان را به رغم تهدیدهای پوتین انکار نکرده بود و به نوعی بر این عقیده بود که باید برای کنار زدن مسکو از صحنه درگیری و تحمیل شکست به روس‌ها دست اوکراین را برای حمله به خاک روسیه باز گذاشت. 

اینکه چرا لندن تا به این حد بر حملات اوکراین به عمق روسیه اصرار دارد به نوعی ریشه در تقابل این دو از زمان جنگ سرد تاکنون دارد. انگلیس از ابتدای وقوع جنگ اوکراین سعی کرد تا به هر ترتیب که شده روس‌ها در عرصه میدانی، سیاسی و حتی رسانه‌ای مورد هدف قرار دهد و علیه آنها دست به هر کای زدند؛ تا جایی که بسیاری از ناظران بین‌المللی و تحلیلگران سیاست داخلی در انگلیس اعتقاد داشتند که با روی کار آمدن استارمر، حزب کارگر انگلیس موضع متعادل‌تری علیه روسیه در قبال جنگ اوکراین اتخاذ خواهد کرد اما واقعیت این است که استارمر شمشیر را به هر ترتیب از رو بسته است!

بایدن به این جمع‌بندی رسیده که اگر بخواهد اوکراین را بیش از این علیه مسکو حمایت کند، ممکن است که واکنش روسیه به این اقدام هسته‌ای باشد و همین موضوع می‌تواند باعث تقویت جایگاه ترامپ در انتخابات نوامبر شود

اما نکته مهمتر این است که ما در شرایط کنونی شاهد یک اختلاف نظر فاحش میان دو متحد دیرینه سنتی یعنی آمریکا و انگلیس در خصوص اعطای چراغ سبز به زلنسکی و ارتش کشورش در مورد حمله به عمق روسیه با تسلیحات دوربرد غربی هستیم که دیپلمات‌های دو طرف قصد دارند این اختلاف را تا حد زیادی پنهان نگه دارند. در این خصوص باید گفت که نگرانی آمریکایی‌ها در این مورد دوگانه است. اولین مورد ریشه در نگرانی بایدن از تشدید نشدن وضعیت جنگ دارد. او بارها گفته است که اولویت او تمیش در وضعیت کنونی جلوگیری از جنگ جهانی سوم است. دومین نگرانی آمریکا یک نگرانی عملیاتی است که شک و شبهه زیادی را برانگیخته است. مقامات پنتاگون معتقد نیستند که اوکراین به اندازه کافی موشک‌های اتکمز، موشک‌های بریتانیایی سایه طوفان و موشک‌های فرانسوی اسکالپ را برای ایجاد تفاوت استراتژیک در میدان جنگ در اختیار داشته باشد. 

آنها معتقدند که برد این موشک‌ها کاملاً مشخص شده و روسیه ارزشمندترین هواپیما و جنگنده‌های خود را به خارج از بردی که موشک‌ها می‌توانند پرواز کنند، منتقل کرده است. علاوه بر این، مقامات آمریکایی می‌گویند، آنها عملا نمی‌توانند مقدار بیشتری از این موشک‌ها را به اوکراین عرضه کنند و پنتاگون هشدار داده ا که در صورت بروز جنگ در اروپا یا آسیا، باید یک ذخیره مطمئن از تسلیحات را حفظ کند. و این موشک‌ها آنقدر گران هستند که اوکراین می‌تواند با صرف این پول در صنعت ساخت پهپادها، قدرت مانور بیشتری را علیه روسیه به دست آورد. بنابراین، در روایت آمریکایی‌ها از وقایع، تصمیم‌های مورد بحث بایدن و استارمر بیشتر نمادین هستند تا محتوایی و به همین دلیل است که این دو اختلاف‌نظر خود را حالا سعی می‌کنند تا پنهان نگه دارند. 

اما موضوع سوم انتخابات ریاست جمهوری نوامبر در آمریکا است. به نظر می‌رسد که بایدن به این جمع‌بندی رسیده که اگر بخواهد اوکراین را علیه مسکو و حمله به خاک این کشور بیش از این حمایت کند، ممکن است که واکنش روسیه به این اقدام هسته‌ای و حتی تاکتیکی- هسته‌ای باشد و در نهایت موجب شود تا موضع ترامپ و محافظه‌کاران در انتخاباتی که حدود 7 هفته دیگر برگزار خواهد شد تقویت شود. بر همین اساس نگرانی بایدن و شانه خالی کردن او از تصمیم لندن برای هدف قرار دادن عمق روسیه توسط اوکراین را باید بر این سه دلیل استوار دانست.