مادورو و چالش بازگشت اپوزیسیون به خیابان‌

    رامین پرتو

انتخابات ریاست جمهوری ونزوئلا که 28 جولای سال جاری میلادی برگزار شد یکی از تحولات بسیار مهم در عرصه داخلی و خارجی این کشور به حساب می‌آید که حالا به عنوان یکی از موضوعات پر اهمیت، مورد اشاره رسانه‌ها و مقامات غرب و شرق قرار گرفته است. این انتخابات با نامزدی نیکلاس مادورو به عنوان نامزد مستقر در قدرت و دیپلمات کهنه‌کار یعنی «ادموندو گونزالس» که نماینده جریان اپوزیسیون محسوب می‌شود برگزار شد و بر اساس اعلام شورای مرکزی انتخابات ونزوئلا مادورو با ۵۱ درصد آرا به پیروزی رسید و گونزالس با کسب ۴۴.۲ درصد آرا در جایگاه دوم قرار گرفت. پس از اعلام نتایج اولیه از سوی شورای انتخابات بود که معترضان به رهبری «ماریا کورینا ماچادو» رهبر اپوزیسیون ونزوئلا نتیجه انتخابات را رد کرده و مدعی شد، گونزالس با ۷۳.۲ درصد آرا به یک پیروزی قاطع دست پیدا کرده و پس از آن اعتراضات خیابانی در کاراکاس و چند شهر مهم دیگر ونزوئلا آغاز شد. 

تاخیر در شمارش آرا، اوضاع را تشدید کرد و مقام‌های انتخاباتی ونزوئلا از خرابکاری رایانه‌ای و حمله به شبکه برق در روز انتخابات خبر دادند. این در حالیست که سیستم رای‌دهی در ونزوئلا کاملا الکترونیکی است و نتایج اعلامی در حالی از سوی مخالفان و حامیان بین‌المللی آن‌ها زیر سوال رفته است که امکان هر گونه تقلب از دید دولت منتفی است اما در این میان آنچه که چندان بدان اشاره نمی‌شود عدم حضو ناظران بین‌المللی برای نظارت بر روند انتخابات ریاست جمهوری ونزوئلا بود. بسیاری از رسانه‌های غربی این موضوع را به عنوان یک سوژه مستقل در نظر گرفتند و تا همین امروز که حدود سه هفته از اعلام نتایج انتخابات مذکور می‌گذرد، همچنان مقالات مختلفی به رشته تحریر درآمده که نشان می‌دهد تیم مادورو و حتی شورای انتخابات ونزوئلا از حضور ناظران بین‌المللی برای نظارت بر انتخابات ریاست جمهوری استنکاف کرده‌اند. حتی برخی دیگر از رسانه‌های حاضر در آمریکای جنوبی به این موضوع اشاره کردند که برخی از حوزه‌های انتخاباتی بسیار زودتر از موعد مقرر درهای خود را روی رأی‌دهندگان بستند و از آنها خواسته شده که مقابل این حوزه‌های رای‌گیری حاضر نشوند. 

مادورو به انضمام مقامات سیاسی، امنیتی و قضایی ونزوئلا بارها و بارها پس از انتشار نتایج انتخابات ریاست جمهوری ونزوئلا، معترضان را به کودتای ملی علیه دولت و با حمایت آمریکا و کشورهای غربی متهم کردند اما باز هم شاهد به خیابان آمدن معترضان هستیم 

در این راستا حتی بسیاری از نظرسنجی‌های داخلی و خارجی بر این محور استوار بوده که رقیب مادورو یعنی گونزالس بدون شک پیروز انتخابات خواهد شد ولی در نهایت نام مادورو به عنوان پیروز این رقابت سیاسی در داخل ونزوئلا اعلام شد. این مسائل در حالی اتفاق افتاده که در خارج از کاراکاس هم ما شاهد یک صف‌بندی از سوی حامیان و مخالفان مادورو هستیم. چین و روسیه به انضمام ایران و بسیاری از کشورهای همسو با آنها پیروزی مادورو را قانونی اعلام کردند و خواهان احترام به رای مردم این کشور شدند. در مقابل، ایالت متحده به انضمام اتحادیه اروپا خروجی انتخابات ریاست جمهوری ونزوئلا را مردود اعلام کردند و گفتند که دولت این کشور به دلیل آنکه تمام امکانات را در اختیار دارد، در این انتخابات اعمال نفوذ کرده و نتایج را به نفع مادور تغییر داده است؛ حتی ایالات متحده و مقامات ارشد سیاسی آن مانند آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا نتایج این انتخابات را غیرقابل قبول خواندند و در مقابل به رقیب انتخاباتی مادورو تبریک گفتند. این در حالیست که مادورو به انضمام مقامات سیاسی، امنیتی و قضایی ونزوئلا بارها و بارها پس از انتشار نتایج انتخابات ریاست جمهوری ونزوئلا، معترضان را به کودتای ملی علیه دولت و با حمایت آمریکا و کشورهای غربی متهم کردند اما داستان به اینجا ختم نشد! 

بازگشت اپوزیسیون به خیابان 

در این میان رویترز اعلام کرد که مخالفان دولت ونزوئلا و معترضان به نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری بار دیگر به خیابان‌ها آمدند. بر اساس اعلام این رسانه‌ انگلیسی، تظاهرات روز شنبه در شهرهای مختلف ونزوئلا برگزار شد و مهاجران ونزوئلایی در برخی کشورها نیز در حمایت از اپوزیسیون به خیابان‌ها آمدند. در کاراکاس، پایتخت ونزوئلا، هزاران نفر در قسمت شرقی شهر تجمع کردند و ماریا کورینا ماچادو، رهبر اپوزیسیون که روی خودرویی در مرکز جمعیت ایستاده بود، خواستار راستی‌آزمایی مستقل و بین‌المللی انتخابات شد. او با تاکید بر اینکه «هیچ چیزی بالاتر از صدای مردم نیست و مردم حرف‌شان را زده‌اند»، بار دیگر از هوادارانش خواست در خیابان‌ها بمانند. 

تظاهرات روز شنبه در شهرهای مختلف ونزوئلا از جمله کاراکاس، والنسیا، سن‌کریستوبال، بارکیسیمتو و ماراکایبو برگزار شد و معترضان پرچم‌های این کشور، نوشته‌های اعتراضی، یا برگه رای در دست داشتند. بنابر گزارش‌ها، ماموران امنیتی در ماراکای، شهری در ۱۱۰ کیلومتری غرب کاراکاس، با پرتاب گاز اشک‌آور تظاهرکنندگان را متفرق کردند. در مقابل حامیان مادورو هم به خیابان‌ها آمده بودند و از نتایج انتخابات و پیروزی وی در رویداد سیاسی اخیر در این کشور حمایت کردند و در این راستا رئیس جمهوری این کشور هم در جمع آنها حاضر شد. مادورو در تجمعی مقابل کاخ ریاست‌جمهوری میرافلورس به هوادارانش گفت که خواستار دستگیری «ماریا ماچادو» و گونزالس، از رهبران اپوزیسیون ونزوئلا شده و آنها را متهم به تحریک «کودتا» کرد. مادورو همچنین اعلام کرد «ما احترام خود را برای اپوزیسیون دموکراتیک میانه‌رو، که البته از اپوزیسیون فاشیست حمایت نکردند، تأیید می‌کنیم». رئیس‌جمهور ونزوئلا در برابر جمعیت حامیانش گفت که «امروز ما یک بسیج مردمی بزرگ برای صلح و علیه فاشیسم و خشونت در کشور داریم». مادورو همچنین تاکید کرد، اینفلوئنسرهای پولی رسانه‌های اجتماعی که از اپوزیسیون «فاشیست» حمایت می‌کنند فاقد حمایت مردمی و آرمان ملی هستند. نکته مهم این است که مادور در جمع حامیانش مدعی شده که ادموندو گونزالس، نفر دوم انتخابات از ائتلاف اپوزیسیون این کشور در حال آماده شدن برای فرار از ونزوئلا است. 

اینکه تا چه حد فشارهای داخلی و خارجی بر ونزوئلا می‌تواند به خروجی برسد و مادورو را مجبور به برگزاری انتخابات مجدد کند، مشخص نیست اما باید توجه شود که عمده دلایل بروز چنین وضعیتی در کاراکاس مشکلات اقتصادی و معیشتی بیش از حد در این کشور است

اینکه چنین ادعایی از سوی مادورو بر چه مبنایی استوار بوده مشخص نیست ولی مساله مهمتر این است که او با این اظهارات احتمالاً به دنبال آن است تا بتواند به رقیب خود و اپوزیسیون چراغ سبزی را برای فرار از معرکه فعلی نشان دهد اما موضوع اینجاست که در شرایط کنونی مادورو صرفاً از سوی آمریکا و اروپا زیر فشار قرار ندارد. واقعیت این است که بسیاری از همسایگان ونزوئلا همانند آمریکا اعتقاد دارند که خروجی انتخابات ریاست جمهوری در این کشور تماماً با مهندسی دولتی صورت گرفته است و حتی در این راستا اخیراً لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا، رئیس جمهور برزیل و گوستاوو پترو، رئیس‌جمهور کلمبیا خواستار برگزاری مجدد انتخابات ریاست جمهوری در ونزوئلا شدند. 

علاوه بر این دو کشور، آرژانتین، پرو و مابقی کشورهای آمریکای جنوبی هم اعتقاد دارند که مادورو و دولت حاکم بر کاراکاس در این انتخابات اعمال نفوذ کرده‌اند اما اظهارات اخیر بایدن به زعم بسیاری از تحلیلگران می‌تواند تیر هشدار قرمز برای مادورو و پیروان مکتب هوگو چاوز باشد؛ چراکه رئیس جمهوری ایالات متحده اخیراً در پاسخ به سوال یک خبرنگار آمریکایی به نوعی اعلام کرده که از برگزاری مجدد انتخابات ریاست جمهوری در ونزوئلا حمایت می‌کند. اینکه تا چه حد فشارهای داخلی و خارجی بر ونزوئلا می‌تواند به خروجی برسد و مادورو را مجبور به برگزاری انتخابات مجدد کند، مشخص نیست اما باید توجه شود که عمده دلایل بروز چنین وضعیتی در کاراکاس مشکلات اقتصادی و معیشتی بیش از حد در این کشور است. بر اساس داده‌های مؤسسه مطالعات عالی مدیریت در کاراکاس، در دوران زمامداری نیکلاس مادورو از ۷۳ درصد تولید ناخالص داخلی ونزوئلا کاسته شد و او عملا فروپاشی اقتصادی را بر مردم تحمیل کرده است. این موسسه همچنین اذعان می‌کند که در سال‌های اخیر بیش از هفت میلیون تن از مردم ونزوئلا ناچار به ترک این کشور شده‌اند و حتی روز شنبه مهاجران ونزوئلایی در چند شهر مختلف جهان، از جمله مکزیکوسیتی، مادرید، بوئنوس‌آیرس و بوگوتا در حمایت از اپوزیسیون ونزوئلا تجمعاتی برگزار کردند که نشان از گسترده شدن مخالفت‌ها دارد.