مقامات امنیتی و سیاسی آمریکا برای مذاکرات صلح غزه به خاورمیانه اعزام می‌شوند
تلاش برای مهار بحران فراگیر در خاورمیانه
رامین پرتو
اوضاع در خاورمیانه همچنان ملتهب است و هنوز مشخص نیست که قرار است چه اتفاقی در این منطقه تنش‌آلود رخ دهد. برخی از تحلیلگران غربی به منابع خبری اعلام کرده‌اند که ایران به همراه بازوهای منطقه‌ای خود به زودی پاسخ ترور اسماعیل هنیه در تهران را خواهد داد و برخی دیگر از آنها با استناد به تکاپوی مقامات منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای اعلام کرده‌اند که تلاش برای مهار هرگونه بحران جدید در خاورمیانه همچنان ادامه دارد. در این میان مقامات ارشد کشورهای منطقه با صدور هشدارهای مختص به خود این موضوع را مطرح می‌کنند که تا زمانِ ادامه داشتن جنگ در غزه، بحران در منطقه ادامه خواهد داشت؛ چراکه این پرونده را به نوعی ستون فقرات به‌هم‌ریختگی‌ها در خاورمیانه می‌دانند. به عنوان مثال روز گذشته (یکشنبه) عبدالله دوم، پادشاه اردن میزبان هیأتی از معاونان اعضای کنگره آمریکا بود و در این دیدار که در کاخ الحسینیه برگزار شد، بر ضرورت انجام تلاش‌های حداکثری برای کاهش تنش‌ها در منطقه و دستیابی به آتش‌بس فراگیر با هدف پرهیز از وقوع جنگ منطقه‌ای تأکید کرد.
او در این دیدار اعلام کرد «مادامی که جنگ علیه غزه ادامه دارد، منطقه در معرض گسترش دامنه درگیری قرار دارد که تهدیدی برای ثبات آن است و این امر افزایش تلاش‌های بین‌المللی برای توقف جنگ جهت دستیابی به آتش‌بس فوری و دائمی در غزه را ایجاب می‌کند». عبدالله دوم همچنین به این موضوع اشاره کرد که «اردن هرگز میدان جنگ نخواهد بود و هرگز اجازه نخواهد داد زندگی شهروندان آن به خطر بیافتد». او خلق افق سیاسی برای تحقق صلح عادلانه و فراگیر بر اساس راه‌حل دو دولتی به عنوان تنها راه تضمین امنیت فلسطینیان و اسرائیل و کل منطقه را ضروری خواند و خواهان آن شد تا جنگ غزه هرچه زودتر پایان یابد.
در سوی دیگر این معادله و با توجه به حمله اخیر اسرائیل به یک مدرسه در غزه، محکومیت‌های بین‌المللی زیادی علیه تل‌آویو شکل گرفت و در همین راستا اولاف شولتس، صدراعظم آلمان در تماسی تلفنی با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل گفت‌وگو کرد. بر اساس اعلام الجزیره شولتس در این تماس تلفنی تاکید کرد که زمان امضای توافق تبادل اسرا و آتش‌بس در نوار غزه فرا رسیده است و همچنین بر اهمیت توقف خشونت انتقام‌جویانه در منطقه تاکید کرد. بر اساس بیانیه صادر شده از سوی دولت آلمان، شولتس به نتانیاهو گفته است که بسیاری از اهداف نظامی در مبارزه با حماس محقق شده است در حالی که تلفات غیرنظامی و رنج‌های انسانی در غزه بسیار زیاد است.
در اثنای این گفت‌وگو و اعلام مواضع که از سوی دولت‌های منطقه‌ای و غربی اتخاذ شده، همچنان برخی از رسانه‌های اسرائیل به این موضوع اشاره می‌کنند که در ستاد کل ارتش اسرائیل احساس ناامیدی نسبت به مشکلات پیش روی ساختار و سازمان نظامی در غیاب هدف سیاسی مشخص وجود دارد که نشان می‌دهد ارتش بدون هدف می‌جنگد. همین موضوع حالا باعث شده تا نخست‌وزیر اسرائیل به گزارش رسانه‌ها واکنش نشان دهد. در این خصوص رویترز اعلام کرد که بنیامین نتانیاهو روز گذشته (یکشنبه) در واکنش به گزارش‌های رسانه‌ها مبنی بر اینکه سطح سیاسی مانع از پیشروی ارتش اسرائیل در جنگ می‌شود، در ابتدای جلسه کابینه اعلام کرده «شنیده شده که رسانه‌ها ادعا می‌کنند که هیچ هدفی برای جنگ وجود ندارد و سطح سیاسی مانع از پیشروی ارتش اسرائیل می‌شود؛ این درست نیست ما به طور برنامه‌ریزی شده حماس را درهم می‌شکنیم و به تمام اقدامات خود در زمین نبرد ادامه خواهیم داد».
مواضع نتانیاهو در پافشاری بر ادامه عملیات در غزه در حالی اتخاذ می‌شود که کشورهای غربی، عربی و حتی دولت‌های شرقی در تکاپوی آن هستند تا وی را به این درک برسانند که اگر مذاکرات آتش‌بس به بن‌بست برسد و امضا نشود، نه تنها اسرائیل بلکه خاورمیانه و منافع دولت‌های غربی به آتش کشیده می‌شود
این مواضع نتانیاهو دقیقاً در حالی از سوی وی اتخاذ می‌شود که تمام کشورهای غربی و عربی و حتی دولت‌های شرقی در تکاپوی آن هستند تا وی را به این درک برسانند که اگر توافقی که آمریکا، مصر و قطر اخیراً آن را پیشنهاد داده‌اند به بن‌بست برسد و امضا نشود، نه تنها اسرائیل بلکه خاورمیانه و منافع دولت‌های غربی به آتش کشیده می‌شود و اوضاع بیش از پیش بحرانی خواهد شد.
فعال شدن واشنگتن
با تمام این تفاسیر باید توجه داشت که ایالات متحده تمام هم و غم خود را بر آن معطوف کرده که بتواند اوضاع را تحت کنترل خود درآورد که این موضوع دو محور دارد. محور اول، مسائل نظامی است. ایالات متحده از زمان ترور اسماعیل هنیه تاکنون آرایش نظامی خود در منطقه را به نفع اسرائیل تغییر داده و حتی سعی کرده با اعزام مقامات نظامی خود به تل‌آویو تا حد زیادی مقامات اسرائیل را نسبت به هرگونه اقدام ناسنجیده آگاه کند. اما در محور دوم که محور سیاسی است، شاهد آن هستیم که واشنگتن تمام قد به میان آمده است تا بتواند بحران فعلی را از این طریق حل و فصل کند.
در این رابطه منابع خبری اسرائیل و آمریکا گزارش داده‌اند که واشنگتن در راستای آمادگی برای آغاز دور گسترده‌ای از مذاکرات در منطقه با هدایت برت مک‌گورک، فرستاده جو بایدن در امور غرب آسیا، ویلیام برنز، رئیس سیا و آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا تیم مرکبی از مقامات امنیتی و سیاسی را به خاورمیانه اعزام می‌کند. از نظر آمریکا نتایج فعالیت‌های دیپلماتیک روزهای آتی تعیین خواهد کرد که آیا غرب آسیا بیش از قبل در بحران و جنگی مستمر و گسترده فرو می‌رود، یا اینکه برای اولین‌بار از اکتبر گذشته تغییر چشمگیری رخ می‌دهد و به نتایج مثبتی منجر می‌شود. بر اساس گزارش رسانه‌های ایالات متحده، تلاش‌های روزهای آتی آمریکا، قطر و مصر بر رفع اختلاف‌نظرهای باقی مانده میان اسرائیل و جنبش حماس پیش از دور نهایی مذاکرات میان ۲ طرف در تاریخ ۱۵ اوت (پنجشنبه هفته جاری) است که یکی از مسئولان ارشد اسرائیل آن را فرصت آخر دستیابی به توافق توصیف کرده است!
این در حالیست که بر اساس گزارش سایت واللا، آمریکا، اسرائیل، انگلیس، فرانسه و برخی کشورهای عربی خود را برای مقابله با هرگونه تنش نظامی در منطقه در صورت ناموفق بودن تلاش‌های دیپلماتیک در این زمینه آماده می‌کنند. دو مسئول آمریکایی نیز اعلام کردند که مک‌گورک در این سفر برای دستیابی به توافقی با اسرائیل و مصر درباره برخی «تدابیر امنیتی» در مرزهای مشترک مصر و غزه تلاش خواهد کرد. این تدابیر بر یک ساختار مشترک برای جلوگیری از «قاچاق» سلاح از مصر به غزه و توافق درباره بازگشایی گذرگاه رفح متمرکز بوده و توافق درباره آنها برای قرارداد تبادل و آتش‌بس تعیین‌کننده است.
بر اساس اعلام منابع آمریکایی، ویلیام برنز، رئیس سازمان سیا هدایت تیم آمریکایی را در مذاکرات روز پنجشنبه بر عهده خواهد داشت. از سوی دیگر آکسیوس اعلام کرده که آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا جمعه گذشته به یوآو گالانت، وزیر جنگ اسرائیل اعلام کرده که قصد دارد طی روزهای آتی در چارچوب تلاش‌ها برای رسیدن به یک توافق برای کنترل تشدید تنش، از منطقه بازدید کند. این در حالیست که گفته شده سفر بلینکن به شرایط روزهای آتی منطقه بستگی دارد و در صورتی که تنش بزرگی رخ دهد، احتمال لغو سفر وی وجود دارد.
تلاش مقامات سیاسی و امنیتی ایالات متحده برای به ثمر نشستن مذاکرات آتش‌بس غزه در حالی انجام می‌شود که آمریکا، اسرائیل، انگلیس، فرانسه و برخی کشورهای عربی خود را برای مقابله با هرگونه تنش نظامی در منطقه در صورت ناموفق بودن تلاش‌های دیپلماتیک در این زمینه آماده می‌کنند
همچنین جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا (جمعه گذشته) در دیدار مجازی با خانواده‌های ۸ آمریکایی بازداشت شده در غزه، به آنها اطلاع داد که دور نهایی مذاکرات روز پنجشنبه در قاهره یا دوحه برگزار خواهد شد. در همین رابطه جان کربی، مشاور ارتباطات امنیتی کاخ سفید نیز اظهار کرد که آمریکا بر دستیابی به توافقی در این زمینه پافشاری دارد؛ اما مساله اینجاست که شبکه عبری «کان۱۱» عصر شنبه افشا کرده که تیم مذاکره‌کننده اسرائیل به نشست پنجشنبه گذشته کابینه جنگ دعوت نشده و وزرا در این جلسه به موضوع دور آتی مذاکرات روز پنجشنبه با میانجی‌ها و طرف آمریکایی نپرداختند. حال باید دید که باز هم نتانیاهو و کابینه تحت فرمان وی به دنبال پیچیده‌تر کردن وضعیت فعلی هستند یا اینکه آمریکایی‌ها به انضمام اروپا و سایر شرکایشان می‌توانند اواخر این هفته بحران در غزه و خاورمیانه را مهار کنند.
دیدگاه تان را بنویسید