سنگ‌اندازی نتانیاهو در مسیر بازگشت گروگان‌ها

رامین پرتو

روز شنبه منابع خبری به نقل از حماس اعلام کردند که این جنبش با طرح ایالات متحده مبنی بر تبادل اسرا و برقراری آتش‌بس در غزه موافقت کرده‌اند و صرفاً چند بند جزئی در متن این توافق وجود دارد که باید اصلاح شود. ساعاتی بعد یک منبع ارشد در جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس) به رویترز اعلام کرد که در توافقنامه اصلاح شده، آتش‌بس موقت و ورود کمک‌ها قید شده است. این منبع حماس همچنین از توافق برای آزادی اسیران اسرائیلی قبل از پایان مرحله دوم آتش‌بس خبر داده و توضیح داد که توافق برای آزادی اسیران اسرائیلی قبل از پایان هفته پنجم مرحله دوم تکمیل خواهد شد. وی گفت که پیشنهاد توافق اصلاح شده بین حماس و اسرائیل موافق این است که مذاکرات برای آزادی اسرای اسرائیلی از جمله سربازان و مردان باقی مانده ظرف ۱۶ روز پس از مرحله اول توافق آغاز شود. این منبع تصریح کرد که این پیشنهاد تضمین می‌کند تا زمانی که مذاکرات غیرمستقیم برای اجرای مرحله دوم توافق ادامه داشته باشد میانجی‌ها نیز توافق آتش‌بس موقت، ارسال کمک‌ها و خروج نیروهای اسرائیلی از غزه را تضمین کنند. اسامه حمدان، یکی از مقامات ارشد حماس هم اعلام کرد که این جنبش نمی‌خواهد درباره جزئیات این ایده‌ها صحبت کند و منتظر شنیدن پاسخ هستیم و اگر پاسخ مثبت باشد، این ایده‌ها به تفصیل مورد بحث قرار خواهند گرفت. 

این مواضع به خوبی نشان می‌دهد که حماس به هر ترتیب در این راستا به دنبال آن است تا بتواند وضعیت فعلی را با تبادل اسرای اسرائیلی در میدان جنگ آرام کند اما واقعیت این است که در سوی مقابل یعنی در میدان نبرد اتفاقاتی رخ داده که نشان می‌دهد اوضاع چندان هم آرام نیست و حتی گویای افزایش هجمه‌های میدانی علیه غزه و ساکنان آن است. روز گذشته (یکشنبه) دفاع مدنی در غزه از جنایت جدید اسرائیل پرده برداشت و اعلام کرد که جنگنده‌های ارتش اسرائیل اینبار مدرسه «العائله المقدسه» در غرب شهر غزه را بمباران کردند که حداقل 15 نفر کشته و 25 نفر زخمی شده‌اند. این اقدام پس از کشتار روز شنبه توسط ارتش اسرائیل در مدرسه‌ای که افراد آواره در اردوگاه النصیرات در مرکز نوار غزه را در خود جای داده بود، رخ داد. وزارت بهداشت فلسطین در غزه هم اعلام کرد که ارتش اسرائیل طی ۲۴ ساعت مرتکب سه کشتار علیه خانواده‌های فلسطینی در نوار غزه شدند که ۵۵ کشته و ۱۲۳ زخمی برجای گذاشت. براساس گزارش شبکه خبری الجزیره، وزارت بهداشت فلسطین در غزه اعلام کرد همچنان تعدادی از قربانیان زیر آوارها و در مسیرهایی هستند که کادر دفاع مدنی توانایی دسترسی به آن‌ها را ندارند. این وزارتخانه همچنین اعلام کرد بدین ترتیب شمار کشته‌ها از هفتم اکتبر گذشته به ۳۸ هزار و ۱۵۳ تن و شمار مجروحان به ۸۷ هزار و ۸۲۸ تن رسیده است. همچنین دکتر «عبداللطیف الحاج» دستیار وزیر بهداشت فلسطین در گفتگو با روزنامه «جمهوریت» ترکیه هم اعلام کرده که اسرائیل همچنان در حال احداث گروهای دسته‌جمعی در غزه است و صرفاً در یکی از این گورها چیزی در حدود 60 نفر دفن شده‌اند. 

وزارت بهداشت فلسطین در غزه اعلام کرد همچنان تعدادی از قربانیان زیر آوارها و در مسیرهایی هستند که کادر دفاع مدنی توانایی دسترسی به آن‌ها را ندارند و با این وجود روز گذشته (یکشنبه) جنگنده‌های اسرائیل مجدداً یک مدرسه را بمباران کردند

مانع‌چینی نتانیاهو

کابینه اسرائیل به رهبری نتانیاهو عملاً با سکوت در مورد اجرای توافق تبادل اسرا با حماس به دنبال آن است تا بتواند اوضاع و احوال میدانی و سیاسی را به نفع خود هدایت و کنترل کند. در این رابطه بسیاری از رسانه‌های عبری و حتی غربی اعلام کرده‌اند که تیم نتانیاهو مایل نیست در شرایط فعلی توافق مذکور اجرایی شود. به عنوان مثال روزنامه عبری «هاآرتص» به نقل از یک منبع خارجی ناشناس نوشت که اسرائیل خواسته‌های جدیدی ارائه کرده‌اند که می‌تواند مانع آتش‌بس و انجام مذاکرات تبادل اسرا با حماس شده یا آن را طولانی کند. این روزنامه به نقل از این منبع نوشت: «حماس موافقت خود را با آخرین موضع اسرائیل اعلام کرده اما اسرائیل در جلسه روز جمعه مسائل جدیدی را مطرح کرد». این روزنامه به نقل از یک منبع آگاه اسرائیلی که نامش فاش نشده است، افزود که تل‌آویو در مذاکرات «موضع سختی» از خود نشان داد و چندین رسانه گزارش دادند که منابع اسرائیل برآورد می‌کنند مذاکرات حدود سه هفته ادامه یابد اما خروجی آن هنوز هم مشخص نیست. وبگاه عبری «وای نت» نیز گزارش داد هیئتی از «حماس» در بیروت با سید حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله دیدار کرد و «موافقت با آتش‌بس» را به وی خبر داد. در این راستا گفته شده دیوید بارنیا، رئیس موساد پس از انتقال یک پیام اساسی به میانجی‌گران از قطر بازگشت. محتوای پیام او این بود که برای پیشبرد توافق تبادل اسیران، حماس باید با دستورالعمل‌های کلی که به آنها منتقل شده و توسط شورای امنیت و جو بایدن رئیس‌جمهور ایالات متحده بدون هیچ تغییری تایید شده، موافقت کند. نیویورک تایمز هم گزارش داده بارنیا توضیح داد که درخواست حماس جهت تضمین برای توقف جنگ، تغییری اساسی نسبت به پیشنهاد شورای امنیت و رئیس جمهور بایدن است. 

اسرائیل معتقد است که برای پیشبرد توافق تبادل اسرا، حماس باید با دستورالعمل‌های کلی که به آنها منتقل شده و توسط شورای امنیت و جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده بدون هیچ تغییری تایید شده، موافقت کند

در این راستا هزاران نفر از شهرک‌نشینان اسرائیلی شنبه شب بار دیگر به خیابان‌های تل‌آویو آمده و با سر دادن شعارهایی بر لزوم توافق تبادل اسرا و برگزاری انتخابات زودهنگام تأکید کردند. همچنین رسانه‌های عبری زبان گزارش دادند در این تظاهرات یائیر لاپید، رئیس جریان اپوزیسیون اسرائیل حضور داشته است. همچنین گزارش شده که دو هزار نفر از تظاهرات‌کنندگان در مقابل منزل منزل شخصی نتانیاهو در شهر قیساریه تجمع کرده و علیه او شعار سر دادند. از منظری دیگر موضع‌گیری مقامات اسرائیل نشان از وجود یک اختلاف میان آنها دارد. به عنوان مثال اسحاق هرتزوگ، رئیس جمهوری اسرائیل دیروز (یکشنبه) اعلام کرده که بیشتر اسرائیلی‌ها خواهان توافق مبادله اسرا هستند و از توافق مبادله اسرا با مقاومت در غزه حمایت می‌کنند. هرتزوگ همچنین تأکید کرد کسانی که با توافق مبادله اسرا مخالفت می‌کنند، از وضعیت غزه چیزی نمی‌دانند و حماس جریان و تفکری است که غیرقابل حذف است. در همین حال، هماهنگ کننده سابق امور اسرا و مفقودان اسرائیلی عنوان کرده که «ما باید همه تلاش خود را برای آزادی ۱۲۰ اسیر اسرائیلی در غزه به کار گیریم». حال باید دید که آیا نتانیاهو باز هم بر عدم اجرای توافق مذکور تاکید می‌کند یا خیر؟!