ظهور چپ‌میانه در فضای دو قطبی اروپا

رامین پرتو

انتخابات زودهنگام پارلمانی انگلیس روز پنجشنبه و پس از انتشار انبوهی از نظرسنجی‌ها برگزار شد و به زعم بسیاری از تحلیلگران این رویداد سیاسی را باید یکی از مهمترین وقایع چند دهه اخیر انگلیس و اروپا دانست؛ چراکه نتایج این انتخابات نشان از یک زلزله سیاسی در این جزیره دارد. بر اساس اعلام آخرین نتایج، حزب کارگر با کسب ۲۱۰ کرسی بیشتر نسبت به قبل موفق شد که ۴۱۲ کرسی پارلمان را کسب کند و حزب محافظه‌کار هم که ۲۴۹ کرسی خود را از دست داد، در مجموع ۱۲۱ کرسی کسب کرد که این به معنای بزرگ‌ترین شکست این حزب از زمان تأسیس آن در قرن نوزدهم میلادی است.

اینکه چرا حزب محافظه‌کار تا به این حد آرای خود را از دست داد به موضوعات زیادی ربط دارد که یکی از آنها اجرای برگزیت بود که دقیقاً باعث شد تا یک شکاف عجیب در انگلیس به وجود بیاید و در این راستا میزان زیادی از آرای حزب محافظه‌کار فرو ریخت

بر اساس گزارش بی.بی.سی، حزب لیبرال‌دمکرات با کسب ۷۱ کرسی، بار دیگر سومین حزب بزرگ مجلس جدید بریتانیا شد. نایجل فراژ رهبر حزب راستگرای «اصلاح بریتانیا» که قبلاً هفت بار در راهیابی به مجلس بریتانیا ناکام مانده بود، این بار توانست کرسی کلکتون را از محافظه‌کاران بگیرد. این حزب که قبلاً «حزب برگزیت» نام داشت، خواهان به صفر رساندن میزان مهاجرت به بریتانیا است و با نتایجی غیرقابل پیش‌بینی در مجموع ۴ کرسی پارلمان را از آن خود کرد. حزب اس.‌ان.‌پی که خواهان استقلال اسکاتلند از بریتانیاست و در دوره قبل ۴۸ کرسی را به دست آورده بود، این بار فقط ۹ نماینده در مجلس دارد. حزب سبز هم با دستیابی به ۴ کرسی پارلمان،‌ به موفقیتی بی‌سابقه دست یافت. از جمله مهمترین اهداف حزب سبز گسترش انرژی‌های تجدیدپذیر، حفاظت و تقویت نواحی سبز اطراف شهرها و وضع حقوق قانونی برای اکوسیستم‌های بریتانیا است. این حزب همچنین مخالف خصوصی‌سازی نظام درمانی همگانی است. 

فارغ از این آمار و ارقام باید متوجه بود که حزب محافظه کار به رهبری ریشی سوناک، نخست وزیر پیشین انگلیس پس از 14 سال از صحنه سیاسی این کشور حذف شد و حالا باید به عنوان دولت سایه یا اپوزیسیون به کار خود ادامه دهد و حزب کارگر به رهبری کی‌یر استارمر را به چالش بکشد. بر همین اساس و پس از نهایی شدن نتایج انتخابات پارلمانی، ریشی سوناک آخرین نطق خود به عنوان نخست‌وزیر انگلیس را در مقابل دیدگان ده‌ها خبرنگار و جلوی خانه شماره 10 داونینگ استریت لندن انجام داد. او در این سخنرانی خطاب به مردم کشورش گفت که «من پیام عصبانیت، ناامیدی شما را شنیدم و مسئولیت این شکست را بر عهده می‌گیرم». او همچنین اعلام کرد که از رهبری حزب محافظه‌کار کناره‌گیری خواهد کرد اما افزود فقط زمانی که مقدمات انتخاب جانشین او فراهم شده باشد، این تصمیم را عملی می‌کند. سوناک از سوی دیگر رقیب خود کی‌یر استارمر را ستود و او را «مردی شایسته با روحیه خدمت به مردم» توصیف کرد و گفت که به او احترام می‌گذارد. سوناک پس از این سخنرانی به همراه همسر خود سریعاً به کاخ باکینگهام عزیمت کرد و در دیدار با پادشاه انگلیس استعفای خود را تقدیم وی کرد و بدین ترتیب از مقام نخست وزیر کناره‌گیری کرد تا راه را برای شروع فعالیت حزب کارگر باز کند.

 نخست‌وزیر جدید انگلیس پس از شکست حزب کارگر در انتخابات سال ۲۰۱۹ و کناره‌گیری جرمی کوربین، خود را نامزد رهبری حزب کرد و در آوریل ۲۰۲۰ و در اوج موج اول پاندمی کرونا به مقام رهبری حزب کارگر رسید؛ حالا هم قرار است انگلیس را راهبری کند

چرا   شکست؟ 

آنچه در این میان به عنوان یک علاوت سوال بزرگ نمایان می‌شود این است که اساساً چرا حزب‌ محافظه‌کار به رهبری ریشی سوناک در انتخابات پارلمانی زودهنگام انگلیس تا به این یک شکست عمیق را تجربه کرد و به حاشیه رانده شد؟ واقعیت این است که پاسخ به این سوال را صرفاً نمی‌توان مربوط به دوران نخست‌وزیری ریشی سوناک دانست بلکه ما در این خصوص با یک روند یا فرآیند سیاسی در این حزب روبرو هستیم و اشخاص دیگری هم در به وجود آمدن این سقوط حزبی دخیل هستند. به عنوان مثال بوریس جانسون به عنوان نخست وزیری که از او با نام چرچیل دوم هم نام برده میشد در زمانی که قدرت را در لندن در دست داشت، عملاً بر اجرای برگزیت (جدایی انگلیس از اتحادیه اروپا) تاکید داشت و در این راستا تمام سعی خود را برای اجرایی کردن این موضوع به کار گرفت که در نهایت این امر محقق شد. اجرای برگزیت دقیقاً باعث شد تا یک شکاف عجیب در انگلیس به وجود بیاید و در این راستا میزان زیادی از آرای حزب محافظه‌کار فرو ریخت؛ چراکه اولاً تا به امروز نه تنها بهبود مسائل اقتصادی حاصل نشده، بلکه از سوی دیگر روند مهاجرت به این کشور هم متوقف نشده و حالا سیلی از مهاجران غیرقانونی با گذر از کانال مانش وارد خاک انگلیس می‌شوند و همین موضوع نارضایتی جدی را به وجود آورده است. از سوی دیگر پاندمی کرونا هم باعث شد تا اوضاع معیشتی و اقتصاد در دوران جانسون با مشکل روبرو شود و در نهایت او تن به کناره‌گیری داد. پس از وی، لیز تراس به عنوان نخست‌وزیر انگلیس کار خود را شروع کرد اما عملکرد وی به حدی منفی بود که بحران اقتصادی در این کشور تشدید شد و او در نهایت 50 روز توانست در این کسوت ایفای نقش کند! با کناره‌گیری تراس از قدرت، ریشی سوناک که به نوعی به مسائل اقتصادی آگاه بود وارد میدان شد و تا حدودی اتصاد را بهبود بخشید ولی در نهایت نتوانست کاری از پیش ببرد و حتی در مورد موج مهاجران هم ناموفق عمل کرد و حالا کی‌یر استارمر به عنوان رهبر حزب کارگر پیروز میدان اعلام شده است. او روز گذشته (جمعه) به عنوان پنجاه و هشتمین نخست‌وزیر انگلیس و پس از دیدار با پادشاه این کشور کار خود را شروع کرد. در کارنامه وی قبول وکالت شهروندان آفریقایی محکوم به اعدام دیده می‌شود که نشان دهنده تسلط او بر علم حقوق و حرفه وکالت است. استارمر در سال ۲۰۰۸ در دولت حزب کارگر به رهبری گوردون براون به عنوان رئیس دادستانی انگلستان و ولز انتخاب شد و تا سال ۲۰۱۴ هم در این مقام باقی ماند و بابت خدماتش لقب «سِر» گرفت. سپس پس از شکست حزب کارگر در انتخابات سال ۲۰۱۹ و کناره‌گیری جرمی کوربین، او خود را نامزد رهبری حزب کرد و در آوریل ۲۰۲۰ و در اوج موج اول پاندمی کرونا به مقام رهبری حزب کارگر رسید و حالا هم قرار است انگلیس را راهبری کند. اینکه او چگونه می‌خواهد وعده‌های اقتصادی، مقابله با بحران مهاجران و همچنین کاهش میزان مالیات کارگران را عملیاتی کند، سوال جدی است که باید منتظر بود و عملکرد حزب او به عنوان جناح چپ میانه را مشاهده کرد؛ چراکه قاره اروپا در شرایط کنونی در ترس از جولان راست‌گرایان افراطی سیر می‌کند!