دعوای دو پیرمرد بر سر ایران و چند موضوع دیگر

رامین پرتو

انتخابات ریاست جمهوری آمریکا حدود چهار ماه دیگر یعنی در پنجم نوامبر 2024 برگزار می‌شود و هر دو حزب جمهوریخواه و دموکرات در حال تکاپو برای نامزدهای خود یعنی دونالد ترامپ و جو بایدن هستند تا بتوانند آنها را مجدداً راهی کاخ سفید کنند. در این راستا آنچه که باعث می‌شود رای‌دهندگان آمریکایی بیش از هر چیز دیگر با برنامه‌های هر دو نامزد آشنا شوند و به نوعی سمت و سوی سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و شخصی آنها را درک کنند، برگزاری مناظره‌های رو در رو است که اینبار پنجشنبه به میزبانی شبکه سی.ان.ان در شهر آتلانتا برگزار شد. قبل از هر چیز باید توجه شود که مناظره‌های انتخابات ریاست جمهوری آمریکا تنها سه‌بار در تاریخ ایالات متحده بر نتیجه انتخابات تأثیر محسوس گذاشته است که البته آن سه مورد هم تنها چند هفته یا چند روز قبل از انتخابات برگزار شده بود و شاید هم به همین دلیل تاثیرگذارتر قلمداد شدند. این موارد شامل مناظره سال ۱۹۶۰ میلادی بین جان اف کندی و ریچارد نیکسون، مناظره سال ۱۹۷۶ میلادی بین جیمی کارتر و رئیس جمهور وقت جرالد فورد، و مناظره سال ۱۹۸۰ میلادی بین رونالد ریگان و رئیس جمهور وقت جیمی کارتر است. حالا اینبار جو بایدن تلاش کرد که تاریخ مناظره خود با دونالد ترامپ را ۴ ماه پیش از زمان رأی‌گیری در پنجم نوامبر (۱۵ آبان) تعیین کند و حتی  ‌منتظر برگزاری کنوانسیون‌های انتخاباتی دو حزب نیز نمانده است. دلیل این امر آن است که امروزه تعداد بالایی از آمریکایی‌ها آرای خود را به صورت پستی ارسال می‌کنند و به همین دلیل برای اولین بار در تاریخ انتخابات ایالات متحده است که چنین اتفاقی رخ می‌دهد. در ضمن این نخستین‌بار در تاریخ آمریکا است که یک رئیس‌جمهور مستقر (بایدن) با سلف خود یعنی رئیس‌جمهور سابق (ترامپ) در برابر دیدگان میلیون‌ها بیننده تلویزیونی مناظره می‌کنند و به همین جهت انتخابات ریاست جمهوری فعلی آمریکا از منظر شکلی بسیار مهم به حساب می‌آید. نکته دیگر که در مناظره این دوره باید مورد نظر قرار بگیرد این است که ما شاهد حضور نامزد سوم در این مناظره نبودیم. سی.ان.ان اعلام کرده بود که فقط بایدن و ترامپ شرایط شرکت در این مناظره را احراز کرده‌اند. این شرایط بدین گونه است که نامزدها باید از رای کافی در سبد ایالتی برخوردار باشند تا شانس واقعی برای کسب تعداد لازم آرای الکترال را داشته باشند و همچنین در چهار نظرسنجی ملی جداگانه، باید حداقل ۱۵ درصد از حمایت‌ها را دریافت کرده باشند. با این تفاسیر، رابرت اف کندی جونیور، کاندیدای مستقل ریاست جمهوری این معیارها را برآورده نکرد و نتوانست وارد این مناظره شود. در این میان باید توجه داشت که بسیاری از کاربران آمریکایی در فضای مجازی به این موضوع اشاره کردند که اولین دور از مناظره ترامپ برای تصدی پست ریاست جمهوری، چیزی شبیه به همان مناظره سال 2020 میلادی است. در آن مناظره هم ترامپ و بایدن با همین آرایش روبروی یکدیگر قرار گرفتند اما تفاوت آن دوره این بود که پاندمی کرونا در سراسر آمریکا و جهان به حدی کشته گرفته بود که سومین مناظره بین آن‌ها نیز پس از مثبت شدن نتیجه آزمایش کووید-۱۹ ترامپ و گذراندن سه روز در بیمارستان لغو شد و ترامپ از شرکت در یک مناظره مجازی خودداری کرد! 

پرونده ایران یکی از محورهای اصلی جدل بایدن و ترامپ در نخستین مناظره انتخاباتی بود. بایدن گفت که ترامپ، در حمله ایران به پایگاه ما (عین‌الاسد) هیچ اقدامی انجام نداد و «من دنیا را برای دفاع از اسرائیل در برابر حمله موشکی ایران بسیج کردم.» ترامپ نیز بایدن را به انفعال در برابر ایران متهم کرد و  گفت که «در دوران من، ایران ورشکسته بود.»

چه موضوعاتی جنجال‌برانگیز شد؟ 

فارغ از این حواشی اگر به متن مناظره مذکور نگاه کنیم می‌بینیم که در این بین مسائل شخصی و موضوعات مربوط به سیاست خارجی در رأس نزاع دو طرف قرار گرفت. در این راستا پرونده ایران و منطقه یکی از محورهای اصلی جدل بایدن و ترامپ در استودیوی سی.ان.ان بود. بایدن در این خصوص گفت که در دوران ترامپ، ایران به پایگاه ما (عین‌الاسد) حمله کرد و ترامپ هیچ اقدامی در این مورد انجام نداد و صرفاً اعلام کرد که فقط چند سرباز سردرد گرفتند. بایدن همچنین گفت «من کسی بودم که دنیا را برای دفاع از اسرائیل در برابر حمله موشکی ایران بسیج کردم». اما دونالد ترامپ رئیس جمهور پیشین آمریکا، بایدن را به انفعال در برابر ایران متهم کرد و  مدعی شد: «در دوران من، ایران ورشکسته بود. پولی نداشت که به تروریسم بدهد و نمی‌توانستند به حماس پول بدهند و اگر من رئیس جمهور آمریکا بودم، هرگز حماس به اسرائیل حمله نمی‌کرد». ترامپ در این مناظره هنگامی که از سوی بایدن درباره مهاجرت مورد حمله قرار گرفت، در پاسخ مدعی شد که بطور جدی با تروریسم مبارزه کرده است و سپس به کشته شدن ابوبکر البغدادی و نیز شهادت سردار قاسم سلیمانی اشاره کرد.

 بر اساس نظرسنجی انجام شده ۶۷ درصد از شرکت‌کنندگان می‌گویند ترامپ عملکرد بهتری نسبت به بایدن داشت و در مقابل، تنها ۳۳ درصد از آن‌ها باور دارند که عملکرد بایدن بهتر از رقیب جمهوری‌خواه او بوده و حالا تشکیک در مورد بایدن بالا گرفته است

در ادامه این مناظره به مساله اوکراین هم اشاره شد. بایدن در این خصوص اعلام  کرد «پوتین یک جنایتکار جنگی است؛ آیا گمان می‌کنید او متوقف می‌شود؟ او فکر می‌کرد می‌تواند ظرف پنج روز اوکراین را بگیرد ولی او در واقع اصلا چنین نکرد و  آنها هزاران هزار سرباز را از دست داده‌اند». در مقابل ترامپ گفت که بایدن بدترین فرمانده کل نیروهای مسلح است و اگر رئیس‌جمهور بهتری در آمریکا بر سر کار بود، روسیه هرگز به اوکراین حمله نمی‌کرد. ترامپ به کمک‌های گسترده دولت بایدن به اوکراین اشاره کرد و گفت: «بایدن ۲۰۰ میلیارد دلار به اوکراین داده است، این رقم بی سابقه است. زلنسکی هر زمان که به آمریکا می‌آید ۶۰ میلیارد دلار با خود می‌برد، او بزرگترین تاجر تاریخ است». موضوع دیگر در مورد افغانستان بود که ترامپ صراحتاً اعلام کرد خروج ایالات متحده از این کشور یک افتضاح سیاسی- نظامی را به بار آورد اما بایدن در این خصوص از خود دفاع کرد و این اقدام را نمونه کاهش هزینه‌های نظامی دانست. موضوعات دیگری از جمله فساد اخلاقی و اداری ترامپ که اخیراً در دادگاه مورد تایید قرار گرفته بود هم در این مناظره مورد اشاره بایدن قرار گرفت و ترامپ هم به پرونده تخلفات و فسادهای هانتر بایدن، فرزند بایدن اشاره کرد اما موضوع مهم نوع نگاه افکار عمومی به این مناظره بود. بر اساس نظرسنجی سی.ان.ان که بلافاصله بعد از برگزاری این مناظره انجام شد، ۶۷ درصد از شرکت‌کنندگان می‌گویند ترامپ عملکرد بهتری نسبت به بایدن داشت و در مقابل، تنها ۳۳ درصد از آن‌ها باور دارند که عملکرد بایدن بهتر از رقیب جمهوری‌خواه او بوده است. همین موضوع، بعلاوه عملکرد ضعیف بایدن در ادای مواضع حزب دموکرات باعث شد تا زمزمه‌هایی مبنی بر احتمال جایگزینی به جای وی در انتخابات نوامبر تشدید شود. حال باید دید که آیا او را کنار می‌گذارند یا خیر!