نتانیاهو رأسا در مورد جنگ تصمیم می‌گیرد!

رامین پرتو

آنچه این روزها در اسرائیل به چشم می‌خورد، یک اختلاف مشهود میان دو طیف سیاسی و نظامی است که به هر ترتیب موجب شده تنش میان مقامات آن به بالاترین حد ممکن برسد. در این راستا یکشنبه هفته گذشته بنی گانتس و گادی آیزنکوت از اعضای کلیدی کابینه جنگ اسرائیل رسماً استعفای خود را اعلام کردند و به هر ترتیب از تیم نتانیاهو جدا شدند. گانتس در همان زمان اعلام کرد که «ما از این کابینه خارج می‌شویم زیرا نتانیاهو مانع از پیشرفت ما به سوی دستیابی به پیروزی واقعی می‌شود اما از او می‌خواهم که هر چه زودتر انتخابات برگزار کند و یک کمیته تحقیقات ملی تشکیل دهد». بنی‌گانس تصمیم خروج از کابینه را پیچیده و دردناک توصیف کرد و خواستار برگزاری انتخابات در پاییز آینده شد و در مقابل آیزنکوت هم دقیقاً همین مواضع را علیه نتانیاهو اتخاذ کرد. از آن زمان عمده تحلیلگران بر این نظر بودند که جدا شدن این دو عضو کلیدی و باسابقه از کابینه جنگ اسرائیل به نوعی موجب ایجاد شکاف عظیم در چارچوب سیاسی – امنیتی اسرائیل به خصوص در وضعیتی که جنگ در بالاترین حد خود ادامه دارد، خواهد شد. این تحلیل به زعم بسیاری از مفسران درست نبود؛ چراکه آنها اعتقاد داشتند مقامات تل‌آویو به هر ترتیب که شده برای فائق آمدن بر حماس و به نتیجه رساندن جنگ در غزه به سمت یک همگرایی (حتی پنهانی و در پشت پرده) خواهند رفت اما اتفاقی که دیروز رخ داد تمام معادلات را به محاق بُرد. روز گذشته (دوشنبه) نخست‌وزیر اسرائیل به وزرای کابینه درباره منحل کردن کابینه جنگ اطلاع داده و سپس انحلال آنرا به صورت رسمی اعلام کرد. در همین راستا روزنامه عبری‌زبان یدیعوت آحارنوت به نقل از یک منبع آگاه نوشت واشنگتن با ارسال پیامی برای مقامات تل‌آویو بر ضرورت حضور نداشتن «ایتامار بن گویر» وزیر امنیت داخلی و «بتسلئیل اسموتریچ» وزیر دارایی اسرائیل در کابینه جنگ تاکید کرده بود و به همین دلیل نتانیاهو هم برای جلوگیری از ورود این دو نفر به کابینه جنگ، مجبور به انحلال آن شد. منبع مذکور همچنین گفته است آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا نگرانی خود را نسبت به احتمال ملحق شدن آنها به کابینه جنگ اعلام کرده اما در نهایت این اتفاق رخ نداد. همچنین شبکه ۱۲ اسرائیل نیز گزارش داد که بنیامین نتانیاهو جلسات محدودی را با هدف مشاوره و رایزنی برگزار خواهد کرد تا بتواند در این راستا وضعیت جنگ را کنترل کند و آن را به نوعی در مسیر خود حفظ کند. در این راستا یائیر لاپید، رهبر اپوزیسیون اسرائیل در واکنش به تصمیم اخیر بنیامین نتانیاهو درخصوص انحلال کابینه جنگ گفت که «نتانیاهو باید به جای انحلال کابینه جنگ، دولت را منحل می‌کرد» تا بتوان اسرائیل را به صورت واضح‌تر اداره کرد. آنچه در این میان باید موردنظر قرار بگیرد این است که انحلال کابینه جنگ اسرائیل انهم در شرایطی که مشخص نیست چه اتفاقی برای جنگ رخ خواهد داد عملاً می‌تواند یک شکست عمیق‌تر را برای نتانیاهو رقم بزند. 

در پی انتشار اخباری از «توقف تاکتیکی» جنگ در رفح، نتانیاهو به انتقاد از عملکرد ساختار نظامی دولتش پرداخت و اعلام کرد برای از بین بردن قدرت حماس، بارها تصمیماتی اتخاذ کردم که مورد قبول سیستم نظامی قرار نگرفت

دور جدید درگیری‌های سیاسی در تل‌آویو

انحلال کابینه جنگ به جای ترمیم آن از طریق افزودن وزرای دیگر همچون ایتمار بن گویر، وزیر امنیت داخلی و بتسلائل اسموتریچ، وزیر دارایی اسرائیل؛ نشان داد که نتانیاهو قصد دارد به تنهایی در مورد جنگ تصمیم بگیرد

در شرایط کنونی و از هفته گذشته دو اتفاق مهم رخ داد که به نوعی می‌تواند نشان دهد اوضاع برای نتانیاهو چندان مناسب نیست. نخست اینکه جدا شدن آیزنکوت و گانتس از کابینه جنگ اتحاد درونی را در بحبوحه جنگ غزه از بین بُرد و یا اینکه حداقل آنرا متزلزل کرد. دوم اینکه همین دو استعفاء فضا را برای حضور رادیکال‌هایی مانند بن گویر مناسب جلوه داد اما نتانیاهو در شرایط کنونی با فشارهای آمریکا روبرو شد و نتوانست راهی جز انحلال پیدا کند که این موضوع هم یک بحران خارجی را برای او نمایان می‌کند. در این مسیر باید انحلال کابینه جنگ بجای ترمیم آن از طریق افزودن وزرای دیگر همچون ایتمار بن گویر، وزیر امنیت داخلی و بتسلائل اسموتریچ، وزیر دارایی اسرائیل نشان داد که نتانیاهو می‌خواهد به تنهایی تصمیمات جنگ را اتخاذ کند و این در حالیست که بن گویر و اسموتریچ برای پیوستن به این کابینه بسیار مشتاق بودند اما بنظر می‌رسد که نتانیاهو این دو وزیر تندرو را مشکل‌ساز و مانع از محاسبات مدنظر خود به خصوص در مورد جنگ غزه می‌داند و به همین دلیل کلاً کابینه را منحل کرد. نکته اصلی این است که عدم ترمیم کابینه جنگی هرچند تصمیم‌گیری را برای نتانیاهو و گالانت (وزیر جنگ فعلی) تسهیل می‌کند ولی مسئولیت تصمیمات را نیز به طور کامل بر دوش نخست‌وزیر قرار می‌دهد. از اینرو انتظار می‌رود که بن‌گویر و اسموتریچ بیش از پیش نسبت به تصمیمات بر نخست‌وزیر فشار وارد کنند و نوک پیکان انتقادات کاملاً به سوی وی خواهد بود. این در حالیست که با توجه به ائتلافی بودن کابینه فعلی، در صورت عدم اجرای درخواست‌های این دو وزیر، وضعیت شکننده‌ای در سپهر سیاسی رخ خواهد داد. اما در حوزه میدانی و نظامی هم این موضوع قابل تحلیل است. دیروز (دوشنبه) منابع عبری به نقل از یک افسر ارشد ارتش اسرائیل اذعان کردند که ارتش این رژیم برای تداوم جنگ در غزه آمادگی ندارد و نیروهای ارتش روی پشت‌بام‌ها، نزدیک پنجره‌ها و داخل خانه‌ها در غزه به راحتی در تیررس مبارزان فلسطینی هستند. وی همچنین اذعان کرده که هیچ محافظتی از کاروان‌های نظامی اسرائیل در غزه انجام نمی‌گیرد و شرایط و موقعیت‌هایی در غزه وجود دارد که هیچگونه آمادگی و آموزشی برای یک نبرد حساب شده در آن انجام نگرفته است. از سوی دیگر در پی انتشار اخباری از «توقف تاکتیکی» جنگ در رفح واقع در جنوب نوار غزه، نتانیاهو به انتقاد از عملکرد ساختار نظامی پرداخت. او اعلام کرد که برای از بین بردن قدرت حماس، بارها تصمیماتی اتخاذ کردم که مورد قبول سیستم نظامی قرار نگرفت اما همه باید بدانند ما کابینه‌ای هستیم که باید ارتش داشته باشد نه بالعکس! این اظهارات به خوبی نشان می‌دهد که درون اسرائیل و ساختار امنیتی و سیاسی آن اختلافات فاحشی وجود دارد که حالا با انحلال کابینه جنگ چند برابر خواهد شد. از سوی دیگر در خارج از اراضی اشغالی هم بسیاری از سیاستمداران اروپایی به انضمام افکار عمومی در حال ایجاد هجمه‌های منفی و مخرب علیه نتانیاهو و اسرائیل هستند و این می‌تواند بحران را برای نتانیاهو دوبرابر کند.