اعمال فشار بر حماس برای پذیرش توافق آتش‌بس

رامین پرتو

آنتونی بلینکن رئیس دستگاه دیپلماسی ایالات متحده روز دوشنبه تور منطقه‌ای خود را آغاز کرد. بلینکن که در رأس هیأتی ۴۰‌ نفره سفر می‌کند، با مقامات اسرائیل، اردن، مصر و قطر دیدار و گفت‌وگو خواهد کرد. 

طبق اعلام وزارت خارجه ایالات متحده او در این سفر طرح پیشنهاد سه مرحله‌ای جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا را در مورد آتش‌بس غزه به بحث و گفت‌وگو خواهد گذاشت؛ چراکه تا کنون نه اسرائیل و نه حماس موافقت خود را با این طرح اعلام نکرده‌اند و از سوی دیگر ارتش اسرائیل هم در حال پیشروی در برخی نقاط غزه و خصوصاً رفح است. 

این در حالیست که سامی ابوزهری، یک مقام بلندپایه حماس از واشنگتن خواست در این راستا بر اسرائیل فشار بیاورد. او همچنین گفت که «حماس حاضر است، به هرگونه ابتکارعملی که به پایان جنگ می‌انجامد، رویکردی مثبت نشان دهد».  یکی دیگر از موضوعات مورد بحث و رایزنی در سفر بلینکن به منطقه جلوگیری از گسترش آتش جنگ به لبنان و بالا گرفتن درگیری‌های میان این کشور و اسرائیل است؛ به گونه‌ای که اخیراً نتانیاهو و بسیاری از مقامات سیاسی و نظامی اسرائیل تاکید کردند که تل‌آویو باید به هر روشی که شده با حزب‌الله در مرزهای شمالی مقابله کند و تا جایی که می‌تواند شهرک‌های صهیونیست‌نشین موجود در این مناطق را زیر چتر امنیتی خود قرار دهد تا در نهایت جمعیت این شهرک‌ها به آنجا بازگردند. 

در این راستا بلینکن شامگاه دوشنبه وارد قاهره شد و با عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهور مصر و همچنین عباس کامل، رئیس سرویس اطلاعاتی مصر دیدار و گفت‌وگو داشت. در این دیدار آخرین تحولات تلاش‌های مشترک پیرامون برقراری آتش‌بس در نوار غزه و تبادل اسرا بحث و تبادل نظر شد و دو طرف در مورد تشدید تلاش‌های آتش‌بس در مرحله کنونی توافق کردند. 

بلینکن پس از این دیدار به اراضی اشغالی سفر کرد و در آنجا با بنیامین نتانیاهو دیدار داشت. متیو میلر، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در خصوص محتوای این دیدار اعلام کرد که پیشنهاد کشورش برای آتش‌بس در غزه به نوعی «آرامش در مرز با لبنان و پیوستگی بیشتر با کشورهای منطقه را فراهم می‌کند».  در سوی دیگر این اظهارات وزیر خارجه آمریکا مسئولیت اصلی را در برقراری صلح متوجه حماس دانست و خطاب به سران منطقه گفت: «اگر خواهان توقف جنگ در غزه هستید به حماس فشار بیاورید تا توافق آتش‌بس را بپذیرد؛ چراکه دریافت پاسخ مثبت از حماس برای توقف جنگ امری بسیار ضروری است». 

نگرانی از بایکوت یک قطعنامه

آنچه به موازات این سفر رخ داد و به نوعی باید آن را مکمل سفر بلینکن به منطقه دانست، تصویب قطعنامه  ۲۷۳۵ شورای امنیت در روز دوشنبه و در اثنای سفر وزیر خارجه آمریکا بود. این قطعنامه از اصول پیشنهادی جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا برای آتش‌بس در غزه حمایت می‌کند و حماس نیز آمادگی خود را برای همکاری در اجرای آن اعلام کرد اما نماینده روسیه در شورای امنیت سازمان ملل متحد تاکید کرد این قطعنامه هم مثل قطعنامه‌های قبلی صرفا «جوهر روی کاغذ باقی می‌ماند». 

در این راستا کشورهایی مانند مصر، ترکیه، اردن و انگلیس به انضمام اتحادیه اروپا، تشکیلات خودگردان و غیره از صدور این قطعنامه حمایت کردند اما نکته اینجا بود که ریوت شاپیر بن نفتالی، نماینده اسرائیل در سازمان ملل باز هم سعی کرد موضع تهاجمی تل‌آویو درباره کلیت پرونده غزه را به رخ بکشد. 

او پس از تصویب این قطعنامه اعلام کرد که اسرائیل به عملیات خود در غزه ادامه خواهد داد و در «مذاکرات بی‌معنا» با حماس مشارکت نخواهد کرد! وی بر «اهمیت دستیابی اسرائیل به اهدافش در غزه، همچون بازگشت اسیران و نابودی توان نظامی حماس» تأکید کرد و گفت که به محض تحقق این اهداف، جنگ پایان خواهد یافت.

 اگر این سخنان بلینکن و تاکید او بر اجرای آتش‌بس غزه بر اساس طرح سه مرحله‌ای بایدن را در کنار اظهارات نماینده اسرائیل در سازمان ملل قرار دهیم به وضوح می‌بینیم که علیرغم تاکید ایالات متحده، اسرائیل همین حالا و حتی با وجود آنکه قطعنامه 2735 شورای امنیت در مورد آتش‌بس غزه صادر شده، نمی‌خواهد زیر بار اتمام جنگ برود.  حال باید دید که هشتمین سفر بلینکن به منطقه می‌تواند تل‌آویو را به اجرای آتش‌بس ملزم کند یا خیر؟!