نشست سران دو اتحادیه بی‌نتیجه ماند

وزرای خارجه اتحادیه اروپا و اتحادیه عرب در گفت‌وگوهایی که روز سه‌شنبه (شانزدهم بهمن ماه) در بروکسل انجام شد؛ نتوانستند بر سر بیانیه‌ نهایی و مشترک به توافق برسند و اختلاف‌ها مانع صدور بیانیه نشست وزارتی اتحادیه اروپا با عرب شد.

به نوشته رویترز، قرار بوده وزرای خارجه دو طرف در بروکسل بر سر تدوین دستور کار نشست مورخه 24-25 فوریه سال 2019 میلادی (ششم اسفند ماه) در شرم‌الشیخ مصر توافق کنند، اما در صدور بیانیه نهایی ناکام مانده‌اند. در نشست شرم‌الشیخ قرار است درباره موضوع فلسطین، اوضاع سوریه، بحران لیبی، جنگ یمن، تحولات لبنان، عراق و سودان تبادل‌نظر شود.

فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفت که در بروکسل بر سر ۹۰ تا ۹۵ درصد مسائل اشتراک نظر وجود داشته است.

احمد ابوالغیط، دبیر کل اتحادیه عرب گفته پیچیدگی‌ها در طرف اروپایی بیشتر از طرف عربی بود. موگرینی در پاسخ به سؤالی درباره این اظهارنظر دبیر کل اتحادیه عرب گفت: حرف من دقیقاً برعکس این است.

اتحادیه اروپا امیدوار است از رهگذر بهبود روابط با همسایه‌های عربی سیاست‌های خود را در زمینه‌های مختلف ازجمله مبارزه با مهاجرت غیرقانونی از کشورهای غرب آسیا و شمال آفریقا پیش ببرد. درحالی‌که کمتر از سه هفته به برگزاری نشست شرم‌الشیخ باقی مانده، سران کشورهای اروپایی هنوز مشارکت خود در این نشست را تأیید نکرده‌اند. 

اتحادیه اروپا خواستار آن است که تمرکز نشست ماه جاری میلادی فوریه (بهمن ماه) بر مسئله مهاجرت باشد، اما در میان اعضای اتحادیه اروپا بر سر این موضوع اختلافات شدید وجود دارد. مجارستان، تحت تأثیر سیاست‌های راست افراطی دولت مهاجرت ‌ستیز این کشور، از صدور بیانیه‌‌ای مشترک بر سر این موضوع جلوگیری کرد. یک دیپلمات اتحادیه اروپا گفت: برای اتحادیه اروپا، مسئله تماماً بر سر مهاجرت است، اما مسائل حساس زیادی هستند که افراد ترجیح می‌دهند در مورد آن بحث نکنند. ازجمله تغییرات اساسی که در روابط کشورهای عربی و اروپایی ایجاد شده تضعیف جایگاه محمد بن‌سلمان، ولیعهد سعودی پس از قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد سعودی بوده است.

در چند دهه گذشته، روابط جهان‌ غرب با عربستان سعودی به‌عنوان بزرگ‌ترین صادرکننده نفت و دومین واردکننده بزرگ تسلیحات، اساس روابط این کشورها با جهان عرب را شکل داده است.

محمد بن‌سلمان بعد از قتل جمال خاشقچی داخل کنسولگری عربستان سعودی در استانبول در مهرماه سال جاری به‌شدت موردانتقاد قرارگرفته است. حکومت سعودی، در ابتدا قتل خاشقچی را تکذیب کرد، اما بعد از گسترش فشارها، روایت‌های متناقض و ناهمخوانی درباره آن ارائه کرد.

ریاض، اکنون پذیرفته که عواملی از داخل حکومت در این قتل نقش داشته‌اند اما محمد بن‌سلمان، تأثیری در آن نداشته است. در مقابل، مستندات متعددی حکایت از آن دارند که دستور قتل روزنامه‌نگار منتقد سعودی به دستور ولیعهد عربستان سعودی انجام شده.  به‌عنوان‌مثال، رسانه‌های آمریکا گزارش داده‌اند جمع‌بندی سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا سیا این است که محمد بن‌سلمان، آمر این قتل بوده است. شمار زیادی از نمایندگان کنگره آمریکا هم صراحتاً به نقش بن‌سلمان در این قتل اشاره کرده و خواستار قطع فروش سلاح به عربستان سعودی شده‌اند.

عادل الجبیر، وزیر مشاور در امور خارجی عربستان سعودی طوری وارد نشست روز دوشنبه (چهاردهم بهمن ماه) در بروکسل شد که گویا اتفاقی نیفتاده: او گفت دو طرف با چالش‌های مشترکی ازجمله مقابله با افراط‌گرایی و تروریسم مواجه هستند.

رویترز این‌گونه نوشت که هرگز روابط دو طرف مانند گذشته نیست. شرکت در نشستی با حضور ولیعهد سعودی برای برخی از سران کشورهای اروپا نیازمند زیرکی‌های خاصی است.

گروه‌های حقوق بشری در نشست کشورهای گروه ۲۰ که در ماه نوامبر (آبان‌ماه) برگزار شد از سران کشورهای اروپایی به خاطر ایستادن دوشادوش در کنار بن‌سلمان انتقاد کردند.