نشست پاریس در کشاکش بایکوت انروا

فرشاد گلزاری

115 روز از جنگ غزه سپری شده و تنها صدای فرود آمدن موشک‌ها و بمب‌های ارتش اسرائیل بر سر ساکنان غزه به گوش می‌رسد. آنچه در صحنه سیاسی و عملیاتی جنگ غزه مشاهده می‌شود در حقیقت گویای یک انفعال بین‌المللی در مواجهه به دولت راستگرای تل‌آویو است و همین وضعیت نشان می‌دهد که اعمال زور و خشونت هنوز هم در قرن بیست و یکم کارکرد خود را دارد. بسیاری از تحلیلگران شاید بر این عقیده باشند که سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی در کنار کشورهای اروپایی و آمریکا توانسته‌اند به هر ترتیب که شده (ولو در پایین‌ترین سطح) فشارهای موردنظر را بر اسرایل وارد کنند اما این تحلیل جز یک نگاه خوشبینانه چیزی در درون خود ندارد. واقعیت این است که از هفتم اکتبر 2023 تاکنون بیش از 26 هزار و 500 نفر در غزه کشته شده‌اند و تعداد زخمی‌ها هم خود یک روایت غم‌انگیز است. این آمار تکان‌دهنده‌ درحالی اعلام می‌شود که همچنان تعداد زیادی از اجساد ناپیدا هستند و حتی منابع محلی اعتقاد دارند که افراد بسیاری هنوز زیر آوارها مدفون هستند و اجساد آنها یافت نشده است. در این میان تنها اقدامی که سازمان ملل متحد توانسته انجام دهد این است که با اعمال فشار بر اسرائیل و طعنه زدن به کشورهایی مانند قطر، مصر و اردن، گذرگاه رفح را بازگشایی و تریلی‌های حامل موارد و وسایل موردنیاز مردم غزه را راهی این منطقه کند. این اقدام اگرچه پاسخگوی گرسنگی‌ و کمبودهای دارویی و غذایی مردم بی‌پناه غزه نیست، ولی شاید بذر امیدی بود در دل فلسطینی‌ها که چند روز پیش آنهم با قطع کمک کشورهای غربی و برخی از دولت‌های آسیایی به آژانس امدادرسانی و کاریابی برای آوارگان فلسطینی (انروا) ناامید شد. این فاجعه زمانی که کشورهایی مانند آمریکا، انگلیس، کانادا، ایتالیا، استرالیا و غیره کمک‌های خود را به صورت رسمی به فلسطینی‌ها قطع کردند شروع شد و حالا هم رز گذشته اتریش و ژاپن هم اعلام کردند که آنها هم به تأسی از کشورهای مذکور کمک‌های خود به انروا را قطع کردند. این اقدام اگرچه در حمایت کامل از اسرائیل علیه غزه انجام شده و بدون شک اجساد بیشتری را روی زمین می‌گذارد اما درون خود یک پیام مهم دارد. این پیام به صورت واضح به تمام دنیا نشان داد که حتی با صدور حکم تأمینی و دستور موقت دیوان دادگستری بین‌المللی (ICJ) باز هم هیچکدام از قدرت‌های دنیا حاضر نیستند تا اسرائیل را در این شرایط زیر فشار قرار دهند تا بلکه مذاکرات جدی برای پایان جنگ فعلی کلید بخورد؛ بلکه تمام این کشورها به نوعی صحنه کمک‌رسانی انسانی به ساکنان غزه که یک وظیفه بین‌المللی به حساب می‌آید را ترک کردند و حالا باید منتظر فجایع جدید با ابعاد بسیار گسترده‌تر و با محوریت نقض‌های مکرر و فاحش حقوق بشر باشیم. بر این اساس به نظر می‌رسد که غرب حالا به دنبال آن است تا از یک کانال دیگر اوضاع را آرام کند اما نکته اینجاست که این سناریو هم در انتهای خود قرار است به نفع اسرائیل رقم بخورد. 

حتی با صدور حکم تأمینی و دستور موقت دیوان دادگستری بین‌المللی (ICJ) باز هم هیچکدام از قدرت‌های دنیا حاضر نیستند تا اسرائیل را در این شرایط زیر فشار قرار دهند تا بلکه مذاکرات جدی برای پایان جنگ فعلی کلید بخورد

چانه‌زنی در پاریس با وجود اختلاف‌های بنیادین

مقامات دولت بایدن می‌گویند مذاکرات پاریس برای ایجاد وقفه‌ جنگ در غزه پیشرفت داشته و امیدها برای توقف کوتاه‌مدت جنگ میان اسرائیل و حماس افزایش یافته، اما دفتر نتانیاهو مدعی وجود اختلاف‌ها شده است

از چند هفته پیش تاکنون اخباری منتشر شده که حماس و اسرائیل درصدد مذاکره با یکدیگر برای آزادی اسرا و برقراری آتش‌بس هستند اما هر سری که این مذاکرات انجام شده شاهد آن بودیم که خروجی «صفر» حاصل آن بوده است. طرفین برای مذاکره در خصوص این دو امر مهم، این بار در پاریس یکدیگر را ملاقات کرده‌اند. روز جمعه برخی از منابع امنیتی به خبرگزاری فرانسه اعلام کرده بود که ویلیام برنز، رئیس سیا، در روزهای آینده با همتایانش از اسرائیل و مصر و همچنین نخست‌وزیر قطر دیدار خواهد کرد. همچنین این منبع هفته گذشته این خبر واشنگتن‌پست را که جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا، ویلیام برنز را برای مذاکره به منظور آزادی گروگان‌های اسرائیلی در دست حماس و آتش‌بس فوری در منطقه فرستاده است، تایید کرده بود و حالا وی به همراه روسای سازمان اطلاعاتی موساد و سازمان امنیت اسرائیل (شاباک) در پاریس سر میز نشستند و مقامات مصر و قطر خود را به این مذاکره رساندند. مقام‌های دولت بایدن می‌گویند مذاکرات برای ایجاد وقفه‌ جنگ در غزه پیشرفت داشته و امیدها برای توقف کوتاه‌مدت جنگ میان اسرائیل و حماس افزایش یافته است. آسوشیتدپرس به نقل از دو مقام کاخ سفید که نامی از آنها برده نشد، گزارش داده است که مذاکره‌کنندگان آمریکایی در‌حال پیشرفت در توافق بالقوه‌ای هستند که بر اساس آن اسرائیل متعهد خواهد شد در ازای آزادی بیش از ۱۰۰ گروگان توسط حماس، عملیات نظامی خود را در غزه به مدت دو ماه متوقف می‌کند. بر اساس این گزارش، منابع آمریکایی، مذاکرات بر سر این توافق را بسیار حساس توصیف کرده و یادآور شدند که هنوز اختلافاتی بر سر برخی مفاد توافق وجود دارد که دو طرف باید بر سر آن مصالحه کنند. به گفته این منابع، توافق در صورت نهایی‌شدن و رفع اختلافات باقی‌مانده که دور از دسترس نیست، در دو مرحله اجرا خواهد شد. در مرحله نخست، نبرد‌ها متوقف می‌شود تا زنان، سالخوردگان و گروگان‌های مجروح و بیمار باقی‌مانده در اسارات حماس آزاد شوند، سپس اسرائیل و حماس در طول این مدت جزئیات بیشتری را برای اجرای وقفه ماه دوم که در آن سربازان اسرائیلی و غیرنظامیان بیشتری آزاد می‌شوند، بررسی خواهند کرد. این توافق احتمالی جدید همچنین از اسرائیل می‌خواهد که امکان ارسال کمک‌های بشردوستانه بیشتری به غزه را فراهم کند. در این میان اما دفتر بنیامین نتانیاهو، نخس‌وزیر اسرائیل اعلام کرده که اختلاف‌های موجود به صورتی دیگر همچنان باقی است و باید منتظر ماند و دید که چه خروجی حاصل می‌شود. اینکه نتیجه این مذاکرات چگونه خواهد بود، بدون شک مشخص نیست اما دو نکته در این بین حائز اهمیت است. نکته اول اینکه خانواده اسیران اسرائیلی شامگاه شنبه در منطقه «کفرسابا» واقع در شمال تل‌آویو برای چندمین بار علیه نتانیاهو تظاهرات برپا کرده و خواستار انحلال کابینه وی و برگزاری انتخابات زودهنگام شدند که این خود یک فشار داخلی محسوس برای کشاندن کابینه به سمت مذاکرات محسوب می‌شود. نکته دوم به مسائل میدانی بر می‌گردد. اقداماتی که در این 115 روز در غزه رخ داده و پاسخ‌های حماس، در حقیقت برای تل‌آویو هزینه‌های زیادی دربرداشته و این موضوع را باید در کنار فشارهای پشت‌پرده بایدن و آمریکا قرار داد. لذا آنچه در پاریس می‌گذرد می‌تواند امیدبخش باشد، اما به مدت حداکثر دو ماه!