مشاور بایدن راهی مصر و قطر شد؛
طرح ۹۰ روزه واشنگتن، قاهره و دوحه برای صلح غزه
فرشاد گلزاری
جنگ در غزه اگرچه به زعم بسیاری از تحلیلگران منطقه‌ای و غربی تا حدودی از حیث حضور فیزیکی نیروهای اسرائیل سیر نزولی به خود گرفته، اما گزارش‌ها نشان می‌دهد که همچنان ارتش تحت فرمان تل‌آویو در حال دفن کردن ساکنین غزه در خرابه‌های این منطقه به وسیله بمباران گسترده هوایی و حملات توپخانه‌ای هدفمند است. به یاد داریم که چندی پیش جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ‌سفید پشت تریبون گفت که واشنگتن به اسرائیل اعلام کرده است که باید هرچه زودتر «مرحله سوم» عملیات علیه غزه و حماس را شروع کند. مرحله سوم در واقع همان عملیاتی کردن طرح ترور فرماندهان مقاومت فلسطین و سایر جریان‌های منطقه‌ای بود که هنوز هم ادامه دارد. این فاز از عملیات بر اساس داده‌های کنونی صرفاً به حذف فیزیکی فرماندهان حماس یا جهاد اسلامی ختم نمی‌شود بلکه در طول دو هفته پیش شاهد آن بودیم که مستشاران سپاه پاسداران در سوریه و همچنین فرماندهان حزب‌الله لبنان در خاک این کشور هر یک به نحوی از انحا مورد هدف قرار گرفتند.
مشاور ارشد جو بایدن، در خاورمیانه به منظور انجام مذاکرات درخصوص جنگ در غزه و آزادی اسرای اسرائیل به مصر و قطر سفر کرده است. آکسیوس گزارش داد که دستیابی به چنین توافقی، تنها راه برقراری آتش‌بس در غزه است و این در حالیست که برت مک‌گورک، هفته گذشته با مقامات اسرائیل در این خصوص گفت‌وگو کرده بود
این روند اما موجب آن نمی‌شود که اسرائیل حملات زمینی و دریایی خود و یا بمباران‌های گسترده علیه غزه را تعطیل کند اما مساله این است که آمارهای روزانه نشان می‌دهد اسرائیل در هر دو فاز در حال قربانی گرفتن از نظامیان و غیرنظامیان است. به عنوان مثال روز گذشته منابع درمانی در غزه اعلام کردند که با توجه به هشدارهای متعدد سازمان ملل و صلیب سرخ جهانی، هنوز هم ارتش اسرائیل در حال هدف قرار دادن آمبولانس‌های حامل بیماران در غزه است و این نه تنها به معنای نقض فاحش حقوق بشر بوده، بلکه یادآور سخنان مقامات تندرو اسرائیل است که می‌گفتند باید نسل فلسطینی‌ها در طول این جنگ خشکانده شود! بر همین اساس وزارت بهداشت فلسطین اعلام کرده که تعداد کشته‌ها از ۷ اکتبر تاکنون به ۲۵ هزار و ۲۹۵ تن و تعداد مجروحان به ۶۳ هزار تن رسیده است. حال ارتش اسرائیل به دنبال آن است تا محور خان یونس را به یک محور اصلی درگیری تبدیل کند. در این راستا ارتش اسرائیل در حال تلاش برای پیشروی زمینی در مناطق غرب خان یونس است و مقاومت فلسطین در میان درگیری‌های شدید با آنها مقابله می‌کند. رادیو اسرائیل با بیان اینکه ارتش اسرائیل عملیات خود را در خان یونس تعمیق و گسترش داده، توضیح داد که ۷ تیپ در زیرزمین و بالای زمین در منطقه فعال هستند. این آمار به خوبی نشان می‌دهد که اگرچه برخی از نیروهای ذخیره به عقب برگشته‌اند اما در نهایت باز هم ما شاهد تحرک چندجانبه اسرائیل در غزه هستیم و این به معنای آن است که اسرائیلی‌ها به دنبال چندین محور عملیاتی برای تسلط بر غزه هستند.
شروط اساسی حماس برای آزادی اسرای اسرائیل، پایان جنگ و خروج ارتش اسرائیل از غزه است؛ ولی تل‌آویو همه شروط را رد کرده است
تکاپوی دوباره از سوی واشنگتن
فارغ از مسائلی میدانی باید توجه داشت که اساساً نتانیاهو در تل‌آویو شرایط خوبی ندارد و به همین دلیل اگر سری به عالم سیاست و محور دیپلماتی پرونده غزه بزنیم به وضوح می‌بینیم که اسرائیل بیش از آنکه در زمین غزه به پیروزی نیاز داشته باشد، به یک دستاورد سیاسی نیاز فوری دارد. توجه داشته باشید که با گذشت 109 روز از جنگ هنوز تعداد زیادی از اسرای اسرائیلی در دست حماس هستند و حتی معلوم نیست که در کدام نقطه نگهداری می‌شوند. این موضوع به این دلیل اهمیت سیاسی پیدا می‌کند که خانواده این اسرا هر روز در حال کنشگری علیه نتانیاهو و کابینه جنگ هستند و هر هفته هم تعداد زیادی از ساکنان اراضی اشغالی در تل‌آویو و شهرهای دیگر علیه نتانیاهو و تیم وی دست به تظاهرات می‌زنند. این تجمعات به نوعی گویای آن است که قوای نظامی و دستگاه امنیتی اسرائیل با مشکلات تصمیم‌گیری و حتی اجرای این سناریوها روبرو است. بر این اساس تنها اتفاقی که می‌تواند این بحران را تاحدودی به نفع تل‌آویو تسکین دهد، آزادی اسرا است. در این میان وال استریت ژورنال نوشته است که آمریکا، مصر و قطر به اسرائیل و حماس فشار می‌آورند تا به یک فرآیند دیپلماتیک چند مرحله‌ای بپیوندند فرآیندی که با آزادی گروگان‌ها آغاز و در نهایت منجر به خروج نیروهای اسرائیلی و پایان جنگ در غزه می‌شود؛ اما هیچ یک از طرفین درگیری، با شرایط پیشنهاد جدید که شامل گام‌هایی در تضاد با مواضع اعلام شده اسرائیل و حماس بوده، موافقت نکرده است. طاهر النونو، مشاور رسانه‌ای حماس هم در این خصوص گفته است که هیچ پیشرفت واقعی وجود ندارد اما الجزیره در این خصوص نوشته است که مقامات اسرائیلی به درخواست برای اظهارنظر پاسخ ندادند. گفته شده افرادی که در جریان این مذاکرات قرار گرفتند، می‌گویند که اسرائیل و حماس حداقل پس از هفته‌ها مذاکرات متوقف شده پس از پایان آخرین آتش‌بس در 30 نوامبر، دوباره مایل به مذاکره هستند و حتی مذاکرات قرار بود در روزهای آینده در قاهره ادامه یابد. در این راستا مقامات مصری اعلام کردند که مذاکره‌کنندگان اسرائیلی روز سه‌شنبه گذشته در قاهره پیشنهاد متقابل دیگری درباره گروگان‌ها ارائه کردند که شامل راهی برای پایان دادن به جنگ نمی‌شد. آنها گفتند که رئیس اطلاعات مصر، عباس کامل، تیم مذاکره کننده اسرائیل را متهم به جدی نبودن در گفتگوها کرده است. فارغ از این مسائل روز گذشته (دوشنبه) وبگاه آمریکایی آکسیوس گزارش داد که برت مک‌گورک، مشاور ارشد جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا در خاورمیانه به منظور انجام مذاکرات درخصوص جنگ در غزه و آزادی اسرای اسرائیل به مصر و قطر سفر کرده است. آکسیوس به نقل از دو مسئول آمریکایی گزارش داد که دستیابی به چنین توافقی، تنها راه برقراری آتش‌بس در غزه است و این در حالیست که مشاور ارشد بایدن در امور خاورمیانه هفته گذشته با مقامات اسرائیل در این خصوص گفت‌وگو کرده بود. از منظری دیگر باید توجه داشت که حماس برای آزادی اسرای اسرائیل سه شرط را مطرح کرده است: جنگ غزه تمام شود؛ ارتش اسرائیل از غزه خارج شود و در نهایت بقای حماس حفظ شود. این شروط اگرچه از سوی اسرائیل رد شده اما به نظر می‌رسد که سفر مک‌گورک به دوحه و قاهره بتواند این گره را باز کند؛ چراکه نتانیاهو حتی در کابینه جنگ هم زیر بدترین فشارهای داخلی چند دهه اخیر قرار داشته و نیاز به یک تنفس سیاسی دارد.
دیدگاه تان را بنویسید