هشدار روسیه به لندن با محوریت اوکراین همزمان با درگیری در دریای سرخ؛
استفاده چند سویه مسکو از دو بحران
فرشاد گلزاری
بسیاری از تحلیل‌هایی که سابقاً در حوزه تحولات نظام بین‌الملل منتشر می‌شد، بر پایه یک عنصر یا یک مولفه مشخص بود و در دل آن چندین «خُرده چالش» وجود داشت که در نهایت یک متن تک بعدی با چند زیر محور را روبروی ما قرار می‌داد. اما حالا با توجه به وضعیتی که خصوصاً طی یک دهه اخیر بر نظام بین‌الملل حاکم شده، شاهد آن هستیم که نمی‌توان یک سوژه را صرفاً تک بُعدی دید و و با یک مولف اصلی و چند متغظیر فرعی آنرا تحلیل کرد. این عدم مانور بر روی یک مولفه، به این دلیل است که امروز نظم نوین جهانی به صورت کاملاً مشخص از «تک قطبی» به «تک- چند قطبی» تغییر حالت داده و در این مسیر قدرت‌های نوظهور هم در حال عیان کردن جایگاه و نفوذ خود هستند. به عنوان مثال در گذشته شوروی و آمریکا به عنوان دو قطب شرقی و غربی مطرح بودن ولی حالا علاوه بر چین کشورهایی مانند استرالیا، کانادا، هند، نیوزلند و ویتنام در حال تبدیل شدن به قطب‌های جدید اقتصاد و تکنولوژی هستند و همین موضوع نمی‌گذارد که فقط یک مولفه تک قطبی یا انفرادی بر تحلیل‌ها حاکم باشد. با تمام این تفاسیر حالا هم این وضعیت به جایی رسیده که عملاً ما باید برای ارائه تحلیل‌های خود چندین متغیر را در نظر بگیریم و به همین دلیل اگر به رفتار کشورهایی مانند روسیه، بریتانیا و حتی ایالات متحده دقت کنیم، می‌بینیم که مسائل متعددی با درون مایه‌های گوناگون وجود دارد که در ظاهر یک سوژه کلی به حساب می‌آیند. در این میان باید توجه داشت که کمی بیشتر از یکماه دیگر جنگ اوکراین وارد سال دوم خود می‌شود و این به معنای آن است که این بحران، هنوز هم بدون هیچ آینده روشنی در حال پوست انداختن در عرصه سیاسی و امنیتی است. آنچه در پرونده اوکراین باید مدنظر قرار بگیرد این است که این بحران حالا تا حدودی موجبات آسایش کرملین را در عرصه سیاست خارجی تامین کرده، اما در این میان اتفاقاتی در حال رخ دادن است که به نظر، مسکو چندان از آن خوشایند نیست. روز جمعه ریشی سوناک، نخست‌وزیر انگلیس اعلام کرد که لندن در تعهد خود برای کمک به نیروهای اوکراینی «برای ایستادگی در برابر تهاجم تمام‌عیار پوتین متزلزل نخواهد شد». وی گفت که «امروز ما بیشتر از این پیش می‌رویم، تا جایی که کمک‌های نظامی خود را افزایش می‌دهیم، هزاران پهپاد پیشرفته را تحویل کییف می‌دهیم و یک توافقنامه امنیتی جدید تاریخی را امضا می‌کنیم تا تضمین‌هایی را که برای طولانی‌مدت اوکراین نیاز دارد، ارائه کنیم». در همین راستا انگلیس اعلام کرده که حدود ۳.۲ میلیارد دلار کمک نظامی به اوکراین ارائه خواهد کرد که بزرگ‌ترین تعهد سالانه این کشور از زمان حمله روسیه به اوکراین تقریبا دو سال به شمار می‌رود. این رقم به نوعی نشان می‌دهد که لندن در تحولات فعلی اوکراین می‌تواند نقش کشوری را بازی کند که د حال بازتعریف نقش خود در این پرونده است؛ چراکه انگلیس به صورت واضح و حتی در زمان نخست وزیری بوریس جانسون هم بر حمایت همه جانبه از اوکراین تاکید داشت.
روسیه نمی‌خواهد به هر ترتیب که شده نظامیان انگلیس به عنوان رقیب اصلی آن در جنگ سرد، وارد زمین بازی اوکراین شوند؛ چراکه به زعم روس‌ها هرگونه حضور سربازان لندن در کی‌ف به معنای ایجاد هجمه بر منافع روسیه است
تحریک مسکو در هنگامه تشنج منطقه‌ای
در شرایط کنونی سناریوی مورد نظر روس‌ها برقراری یک سکوت و آرامش در اوکراین است تا بتوانند کییف را که حال با مشکل عدم کمک‌های غرب روبرو است، مهار کنند و حتی حملاتی علیه زیرساخت‌های آن ترتیب بدهند
بدون شک این سخنان نخست‌وزیر انگلیس برای مسکو چندان خوشایند نیست و به همین دلیل آنها در حال هشدار دادن به لندن هستند. در این خصوص دیمیتری مدودف، معاون شورای امنیت روسیه که سابقا نخست‌وزیر و رئیس‌جمهوری روسیه هم بوده، با انتشار پستی در شبکه ایکس، همزمان با ورود ریشی سوناک، نخست‌وزیر انگلیس به کییف و اعلام یک بسته مالی بزرگ برای اوکراین، به این کشور هشدار داد. او اعلام کرده که نخست‌وزیر بریتانیا برای امضای «توافقنامه تاریخی بریتانیا و اوکراین در زمینه همکاری امنیتی» وارد کییف شده است. اگر نمایندگان بریتانیا در مرکز کییف با مهمات خوشه‌ای بمباران شوند، افکار عمومی غربی چه می‌گویند، درست به همان شکل که در مورد غیرنظامیان ما در بلگورود اتفاق افتاد؟».مدودف سپس به انگلیس در مورد استقرار احتمالی یک گروه نظامی در اوکراین هشدار داد و گفت امیدوارم که دشمنان سرسخت ما (بریتانیا) درک کنند که استقرار رسمی نیروهایشان در اوکراین به معنای اعلام جنگ علیه کشور ما خواهد بود». این سخنان به خوبی نشان می‌دهد که روسیه نمی‌خواهد به هر ترتیب که شده نظامیان انگلیس به عنوان رقیب اصلی آنها در جنگ سرد، وارد زمین بازی اوکراین شوند؛ چراکه به زعم روس‌ها هرگونه حضور سربازان لندن در کییف به معنای ایجاد هجمه بر منافع روسیه است. اینکه بریتانیا قرار است بیش از 3 میلیارد دلار به اوکراین کمک نظامی کند، بدون شک از سوی روسیه مورد انتقاد جدی است اما واقعیت این است که مخالفت روس‌ها با این مساله صرفاً به دلیل وجود اختلاف نظرهای گذشته نیست، بلکه مسکو نمی‌خواهد در زمانه‌ای که آمریکا در منطقه خاورمیانه مشغول پرونده یمن و غزه شده، یک تنش جدید را تجربه کند؛ به عبارت دیگر پوتین و کرملین همین حالا مشغول استراحت هستند؛ چراکه آمریکا دیگر توان کمک به اوکراین را از حیث تسلیحاتی ندارد و در اثنای انتخابات ریاست جمهوری 2024 آمریکا صرفاً به دنبال آن است تا با حمایت از اسرائیل بتواند بر بحران پیش آمده بر غزه به نفع خود و تل‌آویو فائق آید. در چنین شرایطی سناریوی مورد نظر روس‌ها برقراری یک سکوت و آرامش در اوکراین است تا بتوانند کییف را که حالا با مشکل عدم کمک‌های غرب روبرو است، مهار کنند و حتی حملاتی را علیه زیرساخت‌های آن ترتیب بدهند. در این راستا حتی مسکو از تنش به وجود آمده در دریای سرخ و یمن هم به نفع خود استفاده می‌کند و اساساً آنرا برای خود یک امتیاز می‌داند. در این خصوص هنا نوته، کارشناس سیاست خارجی روسیه و مدیر بخش اوراسیا «مرکز مطالعه منع اشاعه جیمز مارتین» در آمریکا طی یادداشتی نوشته است مسکو از عملیات «نگهبان رفاه» ایالات متحده در دریای سرخ انتقاد کرده و این در حالی است که تا حدودی از یمن در شورای امنیت سازمان ملل متحد حمایت کرد. او می‌گوید روسیه در ماجرای قطعنامه 2722 شورای امنیت که چند روز پیش تصویب شد، رأی ممتنع داد، اما همزمان تلاش‌هایی برای اعمال اصلاحات انجام داد تا به واشنگتن بگوید که جنگ غزه علت حملات یمن به کشتی‌های اسرائیل و آمریکا بوده است. بر همین اساس باید گفت که هشدار روسیه به لندن در مورد اوکراین را هم باید در همین چارچوب دانست؛ چراکه «خرس قهوه‌ای» نمی‌خواهد آرامش زمستانی‌اش
بهم بخورد!
دیدگاه تان را بنویسید