ایجاد منطقه حائل، پیشنهاد تل‌آویو برای پساجنگ!

فرشاد گلزاری

فاز جدید حملات اسرائیل به غزه روز گذشته (شنبه) دومین روز خود را پشت سر گذاشت؛ حملاتی که به صورت علنی روند تبادل اسرا و همچنین آتش‌بس میان حماس و تل‌آویو را به حاشیه راند و حالا هم مجدداً حرف و حدیث‌هایی از احتمال برقراری آتش‌بس یک یا چند روزه به میان آمده است. در این میان عصر دیروز (شنبه) روزنامه جروزالم پست نوشت، موساد اعلام کرده که تیم مذاکره‌کننده‌ای که در قطر حضور داشتند، با به بن‌بست رسیدن مذاکره در مورد تمدید آتش‌بس، دستور بازگشت را دریافت کرده است». در بیانیه نادر دفتر نتانیاهو که از طرف سرویس اطلاعاتی موساد منتشر شد، آمده است«با توجه به بن‌بست مذاکرات و پیروی از دستورالعمل‌های نخست‌وزیر بنیامین نتانیاهو، دیوید بارنیا، رئیس موساد به تیم مذاکره‌کننده در دوحه دستور بازگشت داده‌اند». در این بیانیه ادعا شده است که «گروه حماس به تعهدات خود بر اساس توافقنامه که شامل آزادی همه زنان و کودکانی که در لیست ارائه شده به حماس که مجوز آن را داده بود، عمل نکرد. رئیس موساد از رئیس سیا، وزیر اطلاعات مصر و نخست وزیر قطر به خاطر مشارکت و تلاش‌های میانجی‌گری عظیمی که منجر به آزادی ۸۴ زن و کودک از غزه و ۲۴ شهروند خارجی شد، تشکر می‌کند اما ۱۳۶ نفر که ۱۱۴ مرد، ۲۰ زن و دو کودک بودند، هنوز در غزه هستند. ۱۰ تن از آنها ۷۵ سال به بالا دارند و اکثریت قریب به اتفاق ۱۲۵ اسیر، اسرائیلی هستند و تنها ۱۱ نفر از اتباع خارجی بوده که هشت نفر از آنها اهل تایلند هستند». این بیانیه در حالی منتظر شده که کمی قبل رویترز گفته بود این توافق آتش‌بس با توافقی که پیشتر انجام شد، تفاوت دارد و مذاکرات میانجی‌های قطری بر روی آزادی احتمالی اسرای اسرائیلی جدید به جز زنان و کودکان تمرکز دارد. این رویداد سیاسی - امنیتی در حالی رخ می‌دهد که در شرایط فعلی همچنان صدای اصابت بمب‌های رها شده از جنگنده‌های اسرائیلی در غزه کاملاً به گوش می‌رسد. در این میان اما سوال مهم این است که ارتش اسرائیل و ساختار امنیتی آن در دور جدید حملات خود به غزه چه اهدافی را دنبال می‌کند؟ پاسخ به این سوال آنهم در شرایطی که هیچ دورنمایی از جنگ و حتی مذاکرات سیاسی- امنیتی برای برقراری مجدد آتش‌بس و تبادل اسرا وجود ندارد، کمی مشکل است اما با نگاهی به رسانه‌های اسرائیل می‌توان به صورت نسبی پاسخ این سوالات را ارائه کرد. در این رابطه وبگاه عبری «واللا» به نقل از منابعی در ارتش اسرائیل اعلام کرد که «حمله فشرده ۲۴ ساعت گذشته با هدف آسیب رساندن به زیرساخت‌ها به ویژه زیرساخت‌های متعلق به حماس برای آمادگی جهت گسترش تهاجم زمینی» به نوار محاصره شده غزه، انجام شده است. در حالیکه ارتش اسرائیل طی دو روز گذشته تمام زیرساخت‌های غیرنظامی را بمباران کرده‌، این منابع نظامی مدعی شدند که اهداف حملات اخیر تل‌آویو «محل پرتاب موشک‌های ضد تانک، مواضع شلیک مواد منفجره، نقاط دیده‌بانی و مناطق تجمع نیروهای ویژه، یک واحد کماندویی حماس و غیره» بوده است. حتی در اطلاعات منتشر شده گفته شده است که فاز بعدی این حملات شامل شهرهای خان یونس و رفح خواهد بود. 

 طرح ایجاد منطقه حائل در غزه شامل 3 مرحله از جمله «نابودی حماس، خلع سلاح غزه و پایان دادن به اقدامات حماس در غزه» است که البته مشخص نیست تا چه حد در شرایط کنونی، اسرائیل توان اجرایی کردن آن را داشته باشد

ترور   و   سپس   برپایی   منطقه   حائل! 

هدف نهایی اسرائیل از گسترش جنگ در غزه و اجرای «عملیات مرکب» که در یک سوی آن نیروی دریایی و هوایی و در سوی دیگر نیروی زمینی ارتش اسرائیل حضور دارد، این است که بتواند غزه را خالی از سکنه کرده و در نهایت این منطقه را یا به اراضی اشغالی الحاق کند یا اینکه حداقل یک «حلقه امنیتی سفید» برای در امان بودن از حملات فلسطینی‌ها را در حاشیه خود تشکیل دهد

اینکه چرا منابع امنیتی اسرائیل مهمترین هدف دور جدید حملات خود علیه غزه را نابود کردن زیرساخت‌های این شهر و به خصوص زیرساخت‌های مربوط به حماس اعلام کرده‌اند در حقیقت ریشه در یک سناریوی قدیمی دارد. واقعیت این است که هدف نهایی اسرائیل از گسترش جنگ مذکور در غزه و همچنین اجرای «عملیات مرکب» که در یک سوی آن نیروی دریایی و هوایی و در سوی دیگر نیروی زمینی ارتش اسرائیل حضور دارد، این است که بتواند غزه را خالی از سکنه کرده و در نهایت این منطقه را یا به اراضی اشغالی الحاق کند و یا اینکه حداقل بتواند یک «حلقه امنیتی سفید» برای در امان بودن از حملات فلسطینی‌ها را در حاشیه خود تشکیل دهد. به همین دلیل و برای آنکه این سناریو اجرایی شود، اسرائیل به دنبال آن است تا تمام غزه را با خاک یکی کند تا ساکنان آن حتی یک متر مربع برای اسکان نداشته باشند. بدون تردید اجرای چنین سناریویی به کوچ فلسطینی‌ها منجر خواهد شد و در اینجاست که خیل عظیمی از جمعیت فوق‌الاشاره باید به سمت گذرگاه رفح و در نهایت صحرای سینای مصر و اردن عزیمت کند که این خود یک بحران جدید را در منطقه خلق خواهد کرد. اما در این میان شاید نشانه‌هایی هم برای این سناریو پتوان پیدا کرد؛ به گونه‌ای که در پی انتشار اخباری از طرح اسرائیل برای ایجاد یک «منطقه حائل» در نوار غزه، منابع مطلع از ابلاغ این طرح به چند کشور عربی توسط نخست‌وزیر اسرائیل خبر داده‌اند. منابع مصری و منطقه‌ای در این خصوص اعلام کردند، تل‌آویو به چند کشور عربی از جمله مصر، اردن و امارات متحده عربی از تمایل خود برای ایجاد منطقه حائل در نوار غزه برای جلوگیری از هرگونه حمله احتمالی به سرزمین‌های اشغالی به عنوان بخشی از پیشنهادات مطرح شده در خصوص دوره «پساجنگ» در غزه اطلاع داده است.این منابع همچنین فاش کردند ایده مذکور به عربستان سعودی نیز ارائه شده اما همچنان مشخص نیست که ریاض چگونه از سوی اسرائیل در جریان این طرح قرار گرفته است. رویترز هم در این خصوص اعلام کرده که ترکیه از طرح مذکور خبردار شده است ولی تمام این کشورها هنوز هم در خصوص این موضوع هیچ اظهارنظر رسمی یا غیررسمی انجام نداده‌اند. آویر فولک، مشاور بنیامین نتانیاهو در خصوص جزئیات این طرح گفته است که طرح مذکور شامل 3 مرحله از جمله «نابودی حماس، خلع سلاح غزه و پایان دادن به اقدامات حماس در غزه» است. وی اعلام کرده که عمق منطقه حائل هنوز مشخص نیست و احتمالا به یک یا دو کیلومتر یا صدها متر در داخل غزه برسد. اینکه طرح مذکور چگونه پیداه‌سازی می‌شود و یا اینکه قرار است چه تبعاتی را به دنبال داشته باشد، بدون شک باید آن را بخشی از همان تشدید عملیات‌های جدید اسرائیل علیه غزه دانست. به موازات این روند، روزنامه فایننشال تایمز در گزارشی نوشته است که موساد به دنبال  ترور سه تن از رهبران حماس یعنی «یحیی السنوار»، «محمد ضیف» و «مروان عیسی» و تضمین پیروزی قاطع نظامی علیه ۲۴ گردان حماس و شبکه تونل‌های زیرزمینی و نابود کردن قابلیت حکمرانی این جنبش در غزه است. حال باید دید که این مراحل از سناریوی جدید تل‌آویو چگونه و ظرف چه مدت اجرایی خواهد شد.