تمایل واشنگتن به راه‌حل دوکشوری و ختم بحران غزه

فرشاد گلزاری

یکماه و 14 روز از شروع عملیات «طوفان الاقصی» گذشته و همچنان صدای تبادل آتش میان حماس و ارتش اسرائیل به گوش می‌رسد. در همین راستا مرکز اطلاع‌رسانی فلسطین اعلام کرد که درگیری‌های شدیدی بین مقاومت و نیروهای ارتش اسرائیل به‌ویژه در بیت حانون و بیت لاهیا رخ داده است که در روزهای اخیر با تشدید نبردها به‌ویژه در محور شمال غرب به عرصه‌ای برای درگیری مستقیم از فاصله صفر تبدیل شده است. این رسانه فلسطینی گفته است که مبارزان مقاومت توانستند بسیاری از سربازان اسرائیلی را با گلوله‌های راکتی، سلاح‌های تک تیرانداز و سلاح‌های شکاری از پای درآورند. یکی دیگر از رسانه‌های فلسطینی هم با اشاره به وضعیت تقابل میان حماس و اسرائیل نوشته است که ارتش اسرائیل اخیرا تصمیم گرفتند آنچه را که «مرحله دوم عملیات نظامی» می‌نامند، آغاز کنند که به این معناست که مرحله اول عملیات را به پایان رسانده‌اند. با این حال، با وجود محدود شدن دامنه جنگ زمینی در غزه و حمله محدود ارتش اسرائیل به منطقه شمالی و بمباران ویرانگر در مناطق جبالیا، بیت حانون، الشاطی، محله‌های الشیخ رضوان و کرمه و برج‌های بخش اصلی، این «مراحل عملیات» به دلیل عدم دستیابی به هیچ دستاورد واقعی نظامی تاکنون روی کاغذ باقی ماند. فارغ از آنچه بر روی زمین غزه رخ داده باید توجه داشت که محور اصلی فاجعه در این منطقه، حمله به بیمارستان‌هایی است که حالا آماج حملات پی در پی قرار گرفته‌اند. در همین راستا دفتر رسانه‌ دولتی در غزه اعلام کرد که نیروهای اسرائیل دست به تیراندازی شدید در اطراف بیمارستان المعمدانی در غزه زدند و ارتش اسرائیل عمداً مناطق مملو از جمعیت را برای واداشتن آنها به مهاجرت بمباران می‌کند. خبرنگارراشاتودی در غزه هم شامگاه شنبه گفت که ارتش اسرائیل بخش کودکان بیمارستان کمال عدوان را با گلوله توپ بمباران کرد. از سوی دیگر رسانه‌های محلی گزارش دادند که بیمارستان دولتی کمال عدوان شنبه پذیرای مجروحان و کشته شدگانی بود که در بمباران مدرسه الفاخوره در کمپ جبالیا و مدرسه بتل الزعتر هدف قرار گرفتند و متاسفانه خبرها حاکی از آن است که اسرائیل به صورت هوایی به اطراف این بیمارستان هم حمله کرده است. از سوی دیگر سخنگوی هلال احمر غزه گفته است که وضعیت انسانی دشوارتر شده و بازار محلی کاملاً خالی شده است. مقدار سوختی که وارد می‌شود در مقایسه با نیاز ناچیز است. تعداد آوارگان شمال تقریباً ۱.۵ میلیون نفر بوده که بیشتر آنها در خیابان‌ها می‌خوابند. امدادرسانی به آوارگان دشوارتر شده و نیروها دائما در حال کار و خستگی هستند. همچنین الجزیره در گزارش جدید خود اعلام کرده که قطع شدن ارتباطات، ماموریت نیروهای امدادی را پیچیده می‌کند و ترس از قحطی و شیوع بیماری‌های همه‌گیر همچنان وجود دارد. با سردی هوا و باران، نیاز به مصالح برای ایجاد وضعیت مناسب اسکان افزایش یافته است و این در حالیست که ۳۱ نوزاد نارس با هماهنگی سازمان‌های بین‌المللی از بیمارستان الشفا خارج شدند. در این میان سازمان ملل هشدار داده که غزه به «گورستان هزاران کودک» تبدیل شده است. تعیین تعداد دقیق کودکان کشته شده در غزه در بحبوحه بمباران شدید، یا فروریختن بیمارستان‌ها، گم شدن کودکان، مدفون شدن اجساد زیر آوار و ویرانه‌ها یک کار بسیار دشوار و زمان‌بری است که با توجه به افزایش لحظه‌ای این آمار، بدون پایان به نظر می‌رسد. 

آنچه در خصوص سفر مک‌گورگ به منطقه و اراضی اشغالی باید موردتوجه باشد این است که او به نوعی معماری سیاسی و امنیتی منطقه را به خوبی می‌داند و در همین راستا معتقد است که آزادی گروه بزرگی از اسرای اسرائیل که نزد حماس در غزه هستند، می‌تواند منجر به وقفه چشمگیر در جنگ تل‌آویو علیه غزه شود

تاکید   مجدد   واشنگتن بر دو کشوری 

اگر اظهارنظر بایدن و مک‌گورگ را در کنار یکدیگر قرار دهیم به این خروجی می‌رسیم که ایالات متحده در شرایط فعلی باز هم به دنبال آن است که پیام خود را این بار از طریق مک‌گورگ به گوش تل‌آویو برساند و به آنها بگوید که اشغال کامل غزه بعد از جنگ فعلی ممکن نیست و باید به طرح دو کشوری تن دهند

بدون تردید درباره بحران انسانی و همچنین حملات زمینی و هوایی اسرائیل به غزه ساعت‌ها و حتی روزها می‌توان قلم زد اما در این میان آنچه بر سر این تحولات سایه می‌اندازد، مسائل سیاسی و رایزنی‌های دیپلماتیک با محوریت آمریکا به عنوان اولین و آخرین حامی اسرائیل است. در این خصوص چندی پیش رسانه‌های اسرائیلی اعلام کردند که برت مک‌گورک، مشاور ارشد جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا در خاورمیانه به فلسطین اشغالی سفر خواهد کرد و سپس تور خود را در اردن، عربستان، قطر و بحرین ادامه می‌دهد. وبسایت «واللا» در این خصوص اعلام کرد که قرار است مک‌گورک با بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، یوآو گالانت، وزیر جنگ اسرائیل و دیگر مسئولان نظامی و امنیتی و سرویس اطلاعاتی اسرائیل جنگ در نوار غزه و مذاکرات جاری درباره معامله احتمالی برای آزادی دهها اسیر را بررسی کند که این اتفاق رخ داد. کسانی که مک گورک را می‌شناسند به خوبی میدانند که او در سال 2003 میلادی و زمانی که آمریکا به عراق حمله کرد، در پشت پرده تدوین و نگارش قانون اساسی این کشور بعد از کشته شدن صدام بود و اساساً باید او را یک افسر کارکشته سیا در امور خاورمیانه دانست که در دانشگاه جورج واشنگتن هم تدریس می‌کند! بر این اساس ورود او به اراضی اشغالی و منطقه را نمی‌توان عادی دانست و روز گذشته (یکشنبه) محمد بن عبدالرحمان آل ثانی، نخست وزیر قطر با برت مک‌گورک دیدار کرد و دو طرف در جریان این دیدار بر لزوم افزایش تلاش‌های دیپلماتیک منطقه‌ای و بین‌المللی برای برقراری آتش‌بس و گشایش دائمی گذرگاه «رفح» جهت تضمین ورود کاروان‌های امدادرسانی و کمک‌های بشردوستانه به فلسطینیان در نوار غزه تاکید کردند. آنچه در این میان و در خصوص سفر مک گورگ باید موردتوجه باشد این است که او به نوعی معماری سیاسی و امنیتی منطقه را به خوبی می‌داند و در همین راستا رویترز به نقل از وی گزارش داد که این مشاور جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا و هماهنگ‌کننده شورای امنیت ملی معتقد است که آزادی گروه بزرگی از اسرای اسرائیل که نزد حماس در غزه هستند، می‌تواند منجر به وقفه چشمگیر در جنگ تل‌آویو علیه غزه شود. برت مک‌گورک همچنین گفته است که «هیچ راه پایداری برای خروج از این بحران وجود ندارد، مگر راهی که منجر به امنیت کامل اسرائیل و ایجاد یک کشور فلسطینی شود». به موازات این سخنان مک‌گورگ باید توجه داشت که جو بایدن در یادداشتی در واشنگتن‌پست نوشته است که «در راستای تلاش ما برای برقراری صلح، غزه و کرانه باختری باید توسط یک ساختار حکومتی واحد اداره شده و در نهایت تحت کنترل نسخه احیا شده‌ای از تشکیلات خودگردان فلسطین قرار گیرند». این دو اظهارنظر را اگر در کنار یکدیگر قرار دهیم به این خروجی می‌رسیم که ایالات متحده در شرایط فعلی باز هم به دنبال آن است که پیام خود را این بار از طریق مک‌گورگ به گوش تل‌آویو برساند و به آنها بگوید که اشغال کامل غزه بعد از جنگ فعلی ممکن نیست و باید به طرح دو کشوری تن دهند. حال باید دید تل‌آویو زیربار می‌رود، یا خیر!