دیدار شی و بایدن در حاشیه نشست همکاری اقتصادی آسیا و اقیانوسیه

رئیس جمهوری چین ۱۴ نوامبر برای برگزاری نشست سازمان همکاری اقتصادی آسیا و اقیانوسیه وارد سانفرانسیسکو شد.

شی جین پینگ، آخرین بار شش سال پیش به آمریکا سفر کرده بود. آخرین دیدار حضوری او با جو بایدن نیز مربوط به یکسال پیش است.

دیدار رؤسای جمهوری دو کشور در حاشیه نشست همکاری اقتصادی آسیا و اقیانوسیه و پس از تنش‌های فزاینده در روابط دو کشور برگزار می‌شود.

برنامه‌ریزی دیدار دو رئیس جمهوری در هاله‌ای از ابهام بود و برای عملی شدن گفتگوی مستقیم شی و بایدن، پیشتر تلاش‌های دیپلماتیک بسیاری از سوی مقام‌های وزارت خارجه دو کشور انجام شد.

این دیدار در شرایطی برگزار می‌شود که در سطح بین‌المللی جنگ در غزه و تحولات دیگر از جمله جنگ اوکراین می‌تواند از موضوعات مورد گفتگوی دو طرف باشد.

مذاکرات رهبران این دو قدرت جهانی در حالی صورت می‌گیرد که نسبت به آخرین نشست میان بایدن و شی، نه تنها روابط دو کشور گرم‌تر نشده که عوامل داخلی و منطقه‌ای و بین‌المللی بر تنش‌های دو طرف شدت بخشیده است.

استقبال از شی جین‌پینگ در فرودگاه سان‌فرانسیسکو

روابط اقتصادی و تجاری میان چین و ایالات متحده آمار قابل توجهی دارد. بر اساس آمار رسمی دولت آمریکا، تجارت کالا و خدمات میان دو کشور در سال ۲۰۲۲ بالغ بر ۷۵۸ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار بوده است. از این میزان صادرات از آمریکا به چین ۱۹۵ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار و سهم صادرات محصولات چینی به ایالات متحده بیش از ۵۶۲ میلیارد دلار بوده است.

بر این اساس، کسری تجاری کالا و خدمات ایالات متحده با چین در سال ۲۰۲۲ بیش از ۳۶۷ میلیارد دلار بوده است. این اعداد نشان می‌دهد که سهم واردات محصولات چینی به آمریکا به‌صورت قابل توجهی بیش از کالاهای آمریکایی بوده که وارد چین شده‌اند.

همچنین اعمال محدودیت‌های طرفین برای یکدیگر در فضای تجاری تنش‌ها میان دو کشور را افزایش داده است.

چین در ماه گذشته میلادی محدودیت‌های صادراتی جدیدی را برای گرافیت که یک ماده معدنی حیاتی در صنعت خودروهای الکتریکی است، به خارج از کشور در نظر گرفت. این اقدام پکن در پاسخ به اقدام واشینگتن برای محدودیت فروش تراشه‌های هوش مصنوعی پیشرفته به چین صورت گرفت. اقدام آمریکا می‌تواند باعث شود غول‌های فناوری چینی مثل علی‌بابا و بایدو با مشکلاتی در حوزه تراشه‌ها مواجه شوند.

اما ریشه این اختلافات به دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ برمی‌گردد؛ زمانی که کاخ سفید در واکنش به تجارت ناعادلانه چین، تعرفه‌های گسترده‌ای را برای محصولات چینی وضع کرد. از آن زمان دو طرف در یک جنگ تجاری تقابلی و فزاینده قرار گرفته‌اند که هر روز بر عمق آن افزوده شده است.

هرچند جنگ تجاری چین و آمریکا به دوران ترامپ برمی‌گردد، اما زمانی که بایدن در سال ۲۰۲۱ به قدرت رسید، بسیاری از سیاست‌های تجاری تقابلی دولت پیشین از جمله تعرفه‌ها برای چین را حفظ کرد.

نرخ مالیات ایالات متحده بر واردات چینی اکنون از ۱۹ درصد هم فراتر رفته است درحالی‌که این عدد در سال ۲۰۱۸ و پیش از آغاز سیاست‌های تقابلی ترامپ تنها ۳ درصد بود. همچنین بر اساس محاسبات مؤسسه اقتصاد بین‌الملل پترسون، مالیات واردات چین بر کالاهای آمریکایی هم از ۸ درصد در سال ۲۰۱۸ به ۲۱ درصد در وضعیت فعلی رسیده است.

بایدن در این مدت تلاش کرده اتکای اقتصادی آمریکا به کارخانه‌های چینی را کاهش دهد، ضمن این‌که محدودیت‌های گسترده‌ای برای چین با هدف جلوگیری از دستیابی این کشور به تراشه‌های کامپیوتری هوش مصنوعی وضع کرده است.

در مقابل چین هم در ماه اوت محدودیت‌هایی برای صادرات مواد معدنی و فلزات ارزشمندی چون گالیم و ژرمانیوم به خارج از کشور وضع کرده که صادرکنندگان چینی را مجبور می‌کند برای این کار از دولت مجوزهای لازم را دریافت کنند.