کی‌یف هزینه تل‌آویو می‌شود؟

فرشاد گلزاری

درگیری و تقابل در شاهراه‌های سیاسی- اقتصادی نظام بین‌الملل حالا در دو نقطه خود را به خوبی نشان می‌دهند: غزه و سپس اوکراین. اینکه در غزه یک ماه است حماس و اسرائیل با یکدیگر در جنگ و ستیزند و هزاران غیرنظامی کشته و زخمی شده‌اند بدون شک موضوع فاجعه‌بار و دردآوری است، اما هم‌وزن آن، سکوت و انفعال مجامع حقوقی و سیاسی زیرمجموعه سازمان ملل متحد نیز تاسف‌بار است. به هر ترتیب پرونده جنگ بر سر غزه صرفاً مختص حماس و اسرائیل نیست، بلکه ایالات متحده و شرکای منطقه‌ای آن به انضمام کشورهای عضو اتحادیه اروپا را نیز درگیر خود کرده است و هنوز هم مشخص نیست که چه آینده‌ای در پس این روند وجود دارد. اما آنچه در این میان و از روز ابتدایی جنگ در غزه زیر ذره‌بین قرار گرفت، پرونده اوکراین بود. ایالات متحده از 24 فوریه 2022 تاکنون با روسیه در زمین اوکراین درگیر است و شرکای اروپایی و عضو ناتوی آمریکا هم در این میانه با واشنگتن همراه هستند و بدون شک آنچه که در غزه مشاهده می‌شود، باعث شعف و شادمانی کرملین از حیث سیاسی و اقتصادی است. توجه داشته باشید که قبل از 7 اکتبر 2023 یعنی دقیقاً قبل از آنکه اولین راکت‌های حماس حدود یک ماه پیش وارد اراضی اشغالی شود، تمام توجه غرب اعم از آمریکا و اتحادیه اروپا به پرونده اوکراین بود و در این میان میلیاردها دلار تسلیحات و کمک‌های جانبی راهی کی‌یف شده بود و تمام هم و غم غرب بر این بود که چگونه می‌توان روسیه را عقب راند. اگر کمی به عقب برگردیم می‌بینیم که قبل از شروع جنگ در غزه، میزان پروازهای جاسوسی پهپادهای ناتو به رهبری آمریکا بر فراز جزیره کریمه حدوداً سه برابر افزایش یافته و چندین مقر دریایی و زمینی حساس ارتش روسیه در سواستپول و مابقی مناطق از همین طریق مورد حمله هوایی این پهپادها قرار گرفته بود. مجموع این اقدامات برای مسکو چندان جالب نبود و به همین دلیل است که امروز، بسیاری از تحلیلگران و اندیشکده‌های غربی اعلام می‌کنند که جنگ در خاورمیانه با محوریت اسرائیل و فلسطین یک برنده دارد و آن هم «پوتین و روسیه» است! اینکه تحلیل مذکور تا چه حد از حیث سند مکتوب می‌تواند قابل اعتنا باشد چندان مهم نیست؛ چراکه در عالم سیاست و امنیت که اقتصادی مانند اقتصاد نفت و گاز در آن حرف مهمی برای گفتن دارد، هزاران رخداد مهم به اجرا درآمده که هیچ سندی برای آن وجود ندارد اما در این مورد باید گفت که تمرکز غرب به هر دلیلی از اوکراین برداشته و معطوف غزه و اسرائیل و همچنین حواشی آن شده است.

افزایش تحرکات غرب علیه روسیه، طی ماه‌های قبل از جنگ غزه، چندان برای کرملین خوشایند نبود و به همین دلیل بسیاری از تحلیلگران و اندیشکده‌های غربی اعلام می‌کنند جنگ در خاورمیانه با محوریت اسرائیل و فلسطین یک برنده دارد و آن هم «پوتین و روسیه» است!

مذاکره با مسکو؟! 

تنش در خاورمیانه با محوریت اسرائیل ظاهرا برای غربی‌‌ها به مراتب از پرونده اوکراین مهمتر است و به همین دلیل گویا در این میان «کی‌یف» هزینه و قربانی «تل‌آویو» می‌شود و مشخص نیست که چه امتیازاتی به اوکراین در ازای صلح با روسیه داده خواهد شد؟

با این تفاسیر و با نگاهی به عملکرد ایالات متحده به عنوان جدی‌ترین حامی اوکراین و اسرائیل و همچنین با بررسی مواضع و رفتار ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین و تحولات این کشور، می‌توان دریافت که برای واشنگتن فعلاً پرونده اسرائیل و جنگ آنها با حماس بیشتر از اوکراین اهمیت دارد یا حداقل برای بایدن و تیم مستقر در کاخ سفید این پرونده نسبت به جنگ روسیه و اوکراین حائز اهمیت بیشتری است. بر همین اساس اخیراً تلویزیون ان.بی.سی گزارش داد که مقامات آمریکایی و اروپایی گفت‌وگو با همتایان اوکراینی خود را در مورد مذاکرات احتمالی صلح با روسیه و آنچه که کی‌یف برای دستیابی به یک توافق ممکن است از دست بدهد، آغاز کرده‌اند. در این گزارش آمده است که آنها «به آرامی با دولت اوکراین درباره آنچه ممکن است مذاکرات صلح با روسیه باشد» را برای پایان دادن به درگیری آغاز کرد‌ه‌اند که مذاکرات شامل طرح‌های بسیار گسترده از مواردی می‌شود که اوکراین ممکن است برای دستیابی به توافق از آن چشم‌پوشی کند. ان.بی.سی اعلام کرده که پاره‌ای مذاکرات در ماه گذشته انجام شده که منعکس‌کننده نگرانی‌هایی درباره به بن‌بست رسیدن درگیری‌ها و توانایی ادامه کمک به اوکراین است. در این راستا ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه گفت که مسکو همیشه برای حل دیپلماتیک آماده بوده در حالی که کی‌یف مذاکرات با روسیه را قطع و ممنوع کرده است. از سوی دیگر پایگاه خبری بیزنس اینسایدر هم اعلام کرده که این گفت‌وگوها به طور کلی شامل مواردی است که باعث می‌شود تا اوکراین برای تضمین یک توافق، یکسری شرایط را کنار بگذارد. این پایگاه خبری اعلام کرده که این گفت‌وگوها به دلیل افزایش نگرانی در میان مقام‌های آمریکایی و اروپایی آغاز شده که می‌گویند جنگ اوکراین به بن‌بست رسیده و هرکسی که بتواند آن را طولانی‌تر کند، پیروز میدان خواهد بود. به موازات این روند ژان پی‌یر، سخنگوی کاخ سفید اعلام کرد که بودجه آمریکا برای ارسال بسته‌های حمایت نظامی و مالی به اوکراین رو به پایان است و از کنگره خواست تا با درخواست واشنگتن برای تخصیص منابع بیشتر موافقت کند. این سخنان به خوبی نشان می‌دهد که تمرکز دولت و کارخانجات اسلحه‌سازی آمریکا بر پرونده اسرائیل است و به همین دلیل به نظر می‌رسد که دولت ایالات متحده و اروپا توان ادامه این روند کمک‌رسانی به اوکراین را ندارند. در این بین ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین در پاسخ به اینکه مقام‌های غربی، کی‌یف را به سمت مذاکرات احتمالی صلح با روسیه سوق می‌دهند، گفت که «تمایلات، درخواست‌ها و تماس‌های متفاوتی را دریافت کرده و شنیده و می‌داند که برخی کشورها در میان حامیان غربی اوکراین در جنگ با مسکو هستند، اما واقعیت این است که مذاکرات تا زمانی‌که نیروهای روسی خاک اوکرین را ترک نکنند، امکان‌پذیر نیست». مولفه مهم دیگر در مورد تایید این مذاکرات را باید سفر اورزولا فون درلاین، رئیس کمیسیون اروپایی به کی‌یف دانست. او روز شنبه به اوکراین رفت تا با ولودیمیر زلنسکی درباره گسترش اتحادیه اروپا گفت‌وگو کند و این در حالیست که اتحادیه اروپا باید در ۸ نوامبر در مورد وضعیت پیشرفت اوکراین گزارش دهد و تصمیم بگیرد که آیا مذاکرات الحاق را آغاز کند یا خیر؟ بر این اساس باید گفت که تنش در خاورمیانه با محوریت اسرائیل ظاهرا برای غربی‌‌ها به مراتب از پرونده اوکراین مهمتر است و به همین دلیل گویا در این میان «کی‌یف» هزینه و قربانی «تل‌آویو» می‌شود و مشخص نیست که چه امتیازاتی به اوکراین در ازای صلح با روسیه داده خواهد شد؟