الشباب از آمریکا انتقام گرفت

سینا سبزیان

وقتی گروه تندرو الشباب، مسئولیت محاصره 19 ساعته یک مجتمع در نایروبی را که هفته گذشته رخ داد و 21 کشته برجای گذاشت را بر عهده گرفت، عنوان کرد این حمله در واکنش به اظهارات سنگدلانه دونالد ترامپ و نیز انتخاب قدس به‌عنوان پایتخت رژیم صهیونیستی بود.

به گزارش واشنگتن‌پست بیشتر قربانیان این حمله کنیایی بودند و تأثیر این آسیب منجر به تشدید شرایط امنیتی و نزول اقتصاد این کشور شد؛ اما الشباب اعلام کرد دلیل این حمله تنازع برای بقا علیه حملات هوایی رو به فزونی ایالات‌متحده آمریکا است که از سوی کنیا حمایت می‌شود.

بر اساس اعلام فرماندهی آمریکا در آفریقا حملات هوایی پهپادهای بی‌سرنشین آمریکا که از پایگاه سومالی و کشورهای همسایه انجام می‌شود، شامل 47 حمله در سال 2018 بوده است، درحالی‌که این رقم برای سال 2017 برابر 31 حمله می‌شد. تازه‌ترین حمله ایالات‌متحده مربوط به تاریخ هشتم ژانویه (هجدهم دی ماه) و چندین حمله مربوط به اواخر آذر و اوایل دی ماه بود که درمجموع منجر به کشته شدن 62 عضو جهادگر الشباب شد.

دولت ترامپ قواعد درگیری ارتش آمریکا در سومالی را نادیده گرفته و اجازه حملات پیشگیرانه را به شبه‌نظامیان صادر کرده است کسانی که شاید تهدید کنونی برای آمریکا و متحدان آن به شمار نروند. درمجموع بیش از 300 جنگجوی الشباب در جریان حملات سال گذشته میلادی کشته شدند.

درحالی‌که حملات هوایی ممکن است منجر به‌کندی گروه الشباب شود، اما به گفته بسیاری از شاهدان، این حملات تأثیر کمی بر توانایی گروه برای ایجاد صفوف نظامیان خود داشته است.

لوران بلانشارد، تحلیلگر خدمات تحقیقاتی کنگره آمریکا در این رابطه گفت: حملات هوایی آمریکا ممکن است در میان‌مدت ظرفیت عملیاتی الشباب را مختل کند، اما مشخص نیست که در نحوه به‌کارگیری افراد جدید در این گروه چقدر تأثیر می‌گذارد و حتی ممکن است جایگاه این گروه را در بین کسانی که برای پیوستن به جهادگرایان تردید دارند ارتقا ببخشد.

گروه الشباب در سومالی همواره وابسته به القاعده به شمار رفته است و مرگبارترین گروه شناخته‌شده در آفریقا است که تاکنون مرگ هزاران نفر را منجر شده‌اند.

ایالات‌متحده آمریکا نزدیک به 500 نیروی ارتش را در سومالی به مأموریت گماشته است که بیشتر این افراد نیروهای عملیات ویژه شامل گرین برتس، مارین رایدرز و نیوی سیلز می‌شوند که پایگاه‌های آمریکا در این کشور را راهبری می‌کنند. مأموریت اصلی آن‌ها آموزش نیروهای سومالیایی است، اما به‌طور فزاینده این افراد در عملیات‌های زمینی نیز درگیر می‌شوند.

الشباب در طول نیم‌دهه گذشته همواره مورد تهدید بوده است. این گروه یک‌بار کل سومالی جنوبی ازجمله شهرهایی ازجمله بایدوآ و حومه مقدیشو، پایتخت این کشور را به تسخیر خود درآورد. حالا اما تنها مناطق روستایی را در اختیار دارد و بااین‌حال همواره حملاتی را علیه شهرهای سومالی ترتیب می‌دهد. در ماه اکتبر سال 2017 میلادی (مهر - آبان 96) این گروه مسئولیت بمب‌گذاری گسترده کامیون در مرکز شهر مقدیشو را بر عهده گرفت که منجر به مرگ بیش از 500 نفر شد و مرگ‌بارترین حمله این گروه در طول تاریخ را رقم زد.

نیروی هوایی کنیا نیز حملاتی را علیه الشباب به نمایندگی از ائتلاف اتحادیه آفریقا که بیش از 20 هزار سرباز در سومالی دارد انجام داده است. کنیا در سال 2011 پس از ربوده شدن توریست‌ها در یک منطقه رایج تفریحی در نزدیکی مرز سومالی، به این ائتلاف پیوست. از آن زمان به بعد الشباب برای انتقام قسم‌خورده است.

یکی از بدترین حملات در نایروبی در سال 2013 در جریان محاصره بازار وست‌گیت اتفاق افتاد که مرگ 67 نفر را به دنبال داشت. جلوتر از آن بزرگ‌ترین حمله مربوط به هجوم به دانشگاه گاریسا در سال 2015 بود که مرگ 147 نفر را در پی داشت که بیشترشان دانشجو بودند.

محاصره روز سه‌شنبه (25 دی ماه) در سال روز حمله الشباب به یک پایگاه نظامی کنیایی در سومالی مربوط به سال 2016، انجام شد که در آن زمان صدها سرباز ساکن در این پایگاه قتل‌عام شدند.

ازآنجایی‌که حملات گروه خارج از سومالی دائم نیستند، گرایشی در بین دولت‌های منطقه برای ارزیابی پتانسیل آن وجود دارد.

هارون معروف، یکی از مؤلفان تاریخچه این گروه بانام درون الشباب، گفت: الشباب در جنگی طولانی است. این گروه در برنامه‌ریزی حملات صبور است و تکمیل طرح برخی از حملات، از زمان برنامه‌ریزی تا اجرا، حداقل یک سال زمان می‌برد. برخی به‌طور عمدی یا به دلایل دیگر، تهدیدات الشباب را ناچیز می‌انگارند، موضوعی که الشباب آن را دوست دارد و می‌خواهد که آن را دست‌کم بگیرند. تا زمانی که شما تهدیدی را جدی نگیرید، در یافتن راهکار کوتاهی می‌کنید و تمرکز را از این گروه می‌زدایید.

اوهورو کنیاتا، رئیس‌جمهور کنیا در زمان اعلام پایان محاصره، خواستار فشار بر گروه الشباب شد.

برخی سرکوب‌های مظنونین تندرو بعد از حمله وست‌گیت را عامل رادیکال شدن بسیاری از شهروندان سومالی به‌ویژه اقلیت‌های کنیایی می‌دانند.

پائول ویلیامز نویسنده کتاب حفظ صلح در سومالی و استاد دانشگاه جورج واشنگتن عنوان می‌کند که این موضوع می‌تواند عامل حمله دوباره الشباب به کنیا باشد. او گفت: اگر من جای الشباب باشم، به چهار دلیل به هتلی در نایروبی حمله می‌کنم؛ اول برای اینکه به آمریکا نشان دهم حملاتت نمی‌تواند جلوی من را بگیرد  دوم برای آسیب  زدن به اقتصاد کنیا، سوم برای تمرکز به مشارکت نظامی کنیا در سومالی و چهارم با امید به سرکوب جوامع سومالیایی در کنیا و کمک به پیوستن افراد به الشباب.