آتن و نقش‌آفرینی در معادلات خاورمیانه

فرشاد گلزاری

با اینکه هجده روز از جنگ میان حماس و اسرائیل می‌گذرد، نه تنها صلح در غزه و فلسطین محتمل نیست، بلکه همین حالا ارتش اسرائیل در حال بمباران غزه است و صدها کودک و زن در این سرزمین در حال دفن‌شدن به دست خویشاوندان‌شان هستند. واکنش غرب سکوت یا حمایت  از اسرائیل است و چند تن از مقامات ارشد این کشورها به تل‌آویو سفر کرده‌اند. 

مقامات غرب و شرق فعلاً به صدور بیانیه و ارسال کمک‌های بشردوستانه بسنده  کرده‌اند. مقامات یادشده به غزه و کرانه باختری سفر نمی‌کنند زیرا «این منطقه آماج حملات است و نمی‌توان وارد آن شد». واقعیت هم چیزی نیست جز تأمین منافع! یکی از موضوعاتی که جنگ فعلی باعث شد جهات و اضلاع آن بیشتر مشهود شود، بحث «نفوذ شبکه یهود» در ساختارهای حیاتی و یا تاثیرگذار جهان است. 

از دیرهنگام تاکنون یهودیان بسیاری در سراسر جهان وجود دارند که افسار اقتصاد، رسانه، سیاست و حتی امنیت را به صورت مستقیم یا غیرمستقیم در دست دارند و به همین دلیل است که بایدن سراسیمه و آن هم برای مدت 6 ساعت به تل‌آویو آمد و نتانیاهو را در آغوش کشید. 

روز گذشته (سه‌شنبه) هم امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه به تل‌آویو سفر کرد و با اسحاق هرتزوگ و بنیامین نتانیاهو دیدار کرد؛ افکار عمومی جهان در انتظار ورود زمینی ارتش اسرائیل به غزه هستند، اما واقعیت این است که در منطقه خاورمیانه و در حاشیه پرونده نزاع حماس و اسرائیل اتفاقاتی خطرناک و قابل تأمل در حال رخ دادن است، سلسله تحرکاتی که درون‌مایه نظامی آن بیش از سیاسی‌اش است و حالا هم این روند صرفاً به کشورهای منطقه و حتی ایران، اسرائیل و یا جریان‌های مقاومت فلسطین ختم نمی‌شود؛ بلکه در یک سوی این تحرکات ایالات متحده و در سمت دیگر آن چین، روسیه و اتحادیه اروپا ایستاده‌اند. 

از یونان علیه خاورمیانه! 

ورود ناوگان‌های نظامی ایالات متحده به خاورمیانه آن هم در هفته اول درگیری حماس و اسرائیل به نوعی گویای این موضوع است که ایالات متحده این تقابل را کمی بزرگتر از آنچه اسرائیل و کشورهای منطقه می‌بینند، رویت می‌کند.  واقعیت این است که واشنگتن به هر ترتیب خود را موظف به حمایت از اسرائیل می‌بیند اما مساله اینجاست که آمریکا میلیون‌ها و یا میلیاردها دلار هزینه نمی‌کند که ناوگان خود را صرفاً برای حمایت از اسرائیل وارد منطقه کند، بلکه جای‌گیری ارتش این کشور در منطقه و یا کشورهای مدیترانه شرقی هر کدام برای خود فلسفه‌ای دارد. 

حدود یکسال پیش کریاکوس میتسوتاکیس، نخست‌وزیر پیشین یونان اعلام کرد که برای ایجاد توازن قوا با ترکیه در مدیترانه شرقی اقدام به خرید تسلیحات از ایالات متحده کرده‌ایم. او در بخشی از سخنان خود اعلام کرد که «ترکیه به طور قطعی جنگنده اف-۳۵ خریداری نخواهد کرد ولی ما موافقت آمریکا را برای خرید آنها دریافت کرده‌ایم». 

این سخنان مقام ارشد آتن برای اردوغان سنگین تمام شد و او هم نسبت به این اقدام اعتراض کرد. چندی بعد یعنی در اوایل سال 2023 و دقیقاً زمانی که ترکیه درگیر زلزله و تبعات آن بود، یونان و آمریکا تمرینات نظامی مشترک برگزار کردند که برای آنکارا چندان قابل هضم نبود. حالا اما رسانه‌های یونانی گزارش دادند از آنجایی که پایگاه ایالات متحده در جزیره کرت در حال حاضر ظرفیت ندارد، نیروی هوایی آمریکا استفاده از پایگاه هوایی الفسینا در نزدیکی آتن را برای عملیات در خاورمیانه آغاز کرده است. 

به موازات این روند، برخی از منابع آتن اعلام کردند که سایر پایگاه‌های هوایی یونان از جمله در جزیره کارپاتوس ممکن است مورد استفاده قرار بگیرند. طبق آنچه اسپوتنیک گزارش داده، ۳۰ فروند هواپیما به همراه تعداد زیادی از تفنگداران آمریکایی، هشت تانکر سوخت‌گیری مخصوص جنگنده‌ها و ۱۰ هواپیمای ترابری در الفسینا مستقر هستند. 

در این راستا پایگاه خبری Pentapostagma گزارش داده که ورود هواپیماهای آمریکایی بعدازظهر روز شنبه با فرود هواپیمای سی-21  آغاز شد و دو ساعت پس از فرود به پرواز درآمد. نکته مهم در گزارش مذکور این است که گفته شده «احتمالا فرودگاه الفسینا جهت تخلیه شهروندان آمریکایی از مناطق جنگی استفاده شود و به عنوان یک مرکز سوخت‌گیری و پارکینگ» عمل کند. 

این مولفه‌ها نشان از آن دارد که به هر ترتیب ما باید منتظر یک اتفاق مهم و البته خطرناک در این راستا باشیم، چراکه گویا آتن قرار است در معادلات جدید خاورمیانه نقش‌آفرینی جدید و گسترده‌ای داشته باشد.