احیای کینه دیرینه یک کابوی؛
آرزوهـایی که بوی باروت مـی‌دهند
سیدمحمد میرزامحمدزاده
مقامات ارشد پنتاگون، از شدت گرفتن رفتارهای جنگ‌طلبانه جان بولتون، مشاور امنیت ملی آمریکا که می‌تواند منجر به یک جنگ شتابزده با ایران شود، ابراز نگرانی کرده‌اند؛ این اتفاق در حالی صورت می‌گیرد که قدرت نفوذ ترامپ با بیرون کشیدن نیروی ارتش آمریکا از سوریه، رو به کاهش است.
پس از انتشار خبر درخواست جان بولتون از وزارت دفاع آمریکا برای ارائه طرح حمله به ایران نیویورک‌تایمز در گزارشی از نگرانی مقامات پنتاگون نسبت به سیاست‌های جنگ‌طلبانه جان بولتون خبر دادند. درحالی‌که پیش از این جیمز ماتیس، وزیر دفاع پیشین آمریکا جلوی جنگ‌طلبی ترامپ و جان بولتون علیه ایران ایستاده بود، حالا تنها دو هفته تا کنار رفتن ماتیس از وزارت دفاع باقی مانده است و دیگر کسی نمی‌تواند جلوی زیاده‌خواهی‌های بولتون و ترامپ بایستد. در نبود ماتیس مقاوم در برابر سیاست‌های شتابزده ترامپ و همچنین تلاش‌های بی‌حد و حصر بولتون که احتمالاً با پول‌هایی که از سوی منافقین به حساب وی واریز می‌شود، تشدید شده است می‌توان نتیجه گرفت ابر سیاه جنگ چندان از منطقه دور نیست. ضمن آنکه مخمصه‌ای که دونالد ترامپ بر سر مسائل داخلی با آن‌ها روبرو است، می‌تواند عاملی باشد که او برای باقی ماندن در قدرت به جنگ چنگ بزند. کره شمالی احتمالاً به زودی به صلحی هرچند ظاهری با ترامپ دست می‌یابد و به دلیل مسائل اقتصادی که آمریکا با آن درگیر است، نمی‌توان انتظاری از ادامه منازعات واشنگتن و پکن داشت. به این ترتیب، ایران از معدود دست‌آویزهایی است که می‌تواند پسر بد آمریکا را از باتلاق سقوط برهاند. نیویورک‌تایمز در تشریح این شرایط نوشت:
درخواست بولتون در سال 2018 برای ارائه طرح حمله به ایران که در زمان حضور ماتیس در وزارت دفاع مطرح شده بود، پس از آن قوت گرفت که شبه‌نظامیان با حمایت ایران در ماه سپتامبر (شانزدهم شهریور) سه خمپاره یا موشک را به زمین خالی سفارت ایالات‌متحده در بغداد شلیک کردند.
ایران پرتاب فضاپیما و چنین عملیات‌های معمول فضایی را از سال 2005 برای استقرار ماهواره در فضا انجام می‌داد و مقامات ارشد آمریکایی عنوان کردند که پنتاگون و آژانس‌های امنیتی با تفسیر پمپئو مبنی بر تهدیدآمیز بودن ارسال ماهواره از سوی ایران مخالفت کردند
پنتاگون، در واکنش به درخواست بولتون، که اولین‌بار روزنامه وال‌استریت‌‌ژورنال از آن پرده برداشت، چند گزینه عمومی ازجمله حمله به تأسیسات نظامی فرامرزی ایران را پیشنهاد کرد که بیشتر اقدامی نمادین بود؛ اما ماتیس و دیگر رهبران نظامی آمریکا به صراحت با هرگونه انتقام‌جویی مخالفت و عنوان کردند حمله شبه‌نظامیان جزئی بوده است و درنهایت به گفته همین مقامات این حرف به کرسی نشست.
یک مقام آمریکایی که خواست نامش به دلیل احتمال اتهام افشای مباحث سیاست داخلی فاش نشود گفت: چنین حمله‌ای می‌توانست به منازعات مسلحانه بین دو طرف ختم و به تحریک عراق برای دستور به ترک نیروهای آمریکایی از مرزهای کشورش منجر شود.
بولتون و کینه دیرینه
از زمانی که در ماه آوریل (فروردین - اردیبهشت) بولتون جانشین مک‌مستر شد، به سیاست منزوی کردن و فشار بر ایران دولت آمریکا دامن زد؛ درواقع عناد او با حکام ایرانی به زمان خدمت او در دوران دولت جورج دبلیو بوش برمیگردد؛ پس از آن او به‌عنوان یک شهروند آمریکایی، خواستار حمله به ایران و تغییر رژیم این کشور شده بود.
بولتون درواقع پیشگام در مسائل عناد با ایران، از جمله تحریک ترامپ برای خروج از توافق هسته‌ای بود اما همیشه در این راه موفق نبود؛ از جمله آنکه نتوانست ادامه حضور نظامی آمریکا در شمال شرق سوریه را برای مقابله با نفوذ ایران تضمین کند؛ موضوعی که بولتون تنها چند هفته قبل از اعلام خروج نظامی از سوریه از سوی ترامپ، وعده داده بود.
یکی از مقامات ارشد دولت آمریکا در ارتباط با درخواست گزینه نظامی بولتون علیه ایران گفت: بولتون صرفاً کار خود را به عنوان مشاور امنیت ملی انجام می‌دهد. این مقام ارشد تأکید کرد شبه‌نظامیان با حمایت ایران به کنسولگری آمریکا در بصره نیز حمله کردند.
عناد بولتون با حکام ایرانی به زمان خدمت او در دوران دولت جورج دبلیو بوش برمیگردد؛ پس از آن او به‌عنوان یک شهروند آمریکایی، خواستار حمله به ایران و تغییر رژیم این کشور شد
گرت مارکوئیز، یک سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا نیز گفت: این شورا سیاست‌ها را هماهنگ می‌کند و گزینه‌هایی را پیش‌روی رئیس‌جمهور می‌گذارد تا به تهدیدهای مختلف واکنش نشان دهد.
بولتون 70 ساله تنها فرد در دایره ترامپ نیست که افکار جنگ‌طلبانه علیه ایران دارد. مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا نیز هفته گذشته در جریان سخنرانی خود در دانشگاه آمریکایی قاهره عنوان کرد کشورها به‌طور فزاینده‌ای درک می‌کنند که ما باید جلوی آیت‌الله‌‌ها (مقامات ایران) بایستیم و نباید با ملایمت با آن‌ها برخورد کنیم.
اوایل ماه جاری میلادی (اوایل دی ماه) او علیه پرتاب سه فضاپیمای ایرانی هشدار داد و عنوان کرد این اقدام ایران دستاویزی برای آزمون فناوری موشکی است که برای حمل کلاهک جنگی به ایالات متحده و دیگر کشورها، ضروری است. به نظر می‌رسد حرف‌های او با هدف ایجاد یک پرونده دیپلماتیک، نظامی یا اقدامات پنهان علیه برنامه موشکی ایران بیان شده باشد.
این سخنان عجیب بود چراکه ایران چنین عملیات‌های معمول فضایی را از سال 2005 برای استقرار ماهواره در فضا انجام می‌داد و در همین راستا مقامات ارشد آمریکایی عنوان کردند پنتاگون و آژانس‌های امنیتی با تفسیر پمپئو مبنی بر تهدیدآمیز بودن ارسال ماهواره از سوی ایران مخالفت کرده‌اند.
پمپئو در جریان سفر به ابوظبی در مصاحبه با شبکه سی‌بی‌اس کانادا، ادعای از بین رفتن توانایی آمریکا برای رسیدن به اهدافش در منطقه را همزمان با خروج دو هزار نیروی آمریکایی از سوریه در ماه‌های آتی رد کرد و گفت: اگر لازم باشد آمریکا در سوریه حضور دارد. حتماً اگر لازم باشد در ایران هم حضور می‌یابد.
با این حال به گفته یک مقام سابق دولتی، پمپئو با ایده حمله هوایی به ایران پس از حمله این کشور به سفارت آمریکا مخالف است. او در جریان سفرهای دوره‌ای خود به خاورمیانه، در هر کشور به لزوم تقابل با ایران سخن گفته، اما حرفی از اقدام نظامی به میان نیاورده است.
کاسه داغ‌تر از آش
زمانی که مک‌مستر در سال 2017 به‌عنوان مشاور امنیت ملی آمریکا انتخاب شد، دستور تنظیم طرح جدید عمومی حمله به ایران را صادر کرد. ماتیس، وزیر وقت دفاع که خود سیاست‌های جنگ‌طلبانه علیه ایران داشت، گزینه‌هایی ارائه داد، اما این طرح‌ها هیچ‌کدام به صراحت و تمرکز طرح حمله مدنظر بولتون پس از حمله به سفارت آمریکا در ماه سپتامبر، نبود.
دو روز پس از این حمله، میرا ریکاردل، معاون بولتون ترتیب یک جلسه اضطراری اعضای شورای امنیت ملی با ترامپ را داد و خواهان گزینه‌های انتقام‌جویی شد.
روز یازدهم سپتامبر (بیستم شهریور) کاخ‌سفید در بیانیه‌ای اعلام کرد ایالات‌متحده رژیم تهران را بابت هر حمله‌ای که نتیجه‌اش آسیب به پرسنل یا تخریب تجهیزات دولتی ایالات‌متحده باشد، پاسخگو می‌داند؛ آمریکا سریع و قاطعانه در دفاع از جان آمریکاییان واکنش نشان می‌دهد.
اتفاقاتی که بعد از آن افتاد بیانگر نحوه مدیریت بولتون است. او به‌عنوان مشاور امنیت ملی رئیس‌جمهور، هرگونه مباحث داخلی که می‌توانست عدم موافقت در سطوح بالا را در پی داشته باشد حذف کرد.
بولتون پیشگام در مسائل عناد با ایران، ازجمله تحریک ترامپ برای خروج از توافق هسته‌ای بود؛ اما همیشه در این راه موفق نبود؛ ازجمله آنکه نتوانست ادامه حضور نظامی آمریکا در شمال شرق سوریه را برای مقابله با نفوذ ایران تضمین کند
به گفته این مقامات، بولتون نمی‌خواهد نظرات مخالف را بشنود، از درز اطلاعات می‌ترسد و دوست دارد هرچه به رئیس‌جمهور می‌رسد را در کنترل داشته باشد. اما به عقیده این افراد نتیجه چنین رفتاری عدم ارزیابی گزینه‌ها و مهم‌تر از همه تشدید شرایط خطرناک است.
پنتاگون با ارائه بیانیه‌ای از ارائه گزینه‌های نظامی در جواب درخواست بولتون، امتناع کرد. در بیانیه وزارت دفاع آمریکا آمده است: وزارت دفاع سازمانی برای برنامه‌ریزی است و گزینه‌های نظامی را برای رئیس‌جمهور در تقابل با تهدید‌ها ارائه می‌کند. به‌طورمعمول طرح‌ها و فعالیت‌ها را در مورد صاحبان تهدید، از جمله ایران، بازبینی و به روزرسانی می‌کند، تا جلوی آن‌ها را بگیرد و در صورت لزوم به خصومت‌ها واکنش نشان دهد.
یک مقام ارشد دولت عنوان کرد ایالات متحده همچنان به ترغیب خروج نیروهای ایران از سوریه و ایجاد راهکار سیاسی در این کشور ادامه می‌دهد. او گفت ایالات‌متحده بخشی از نیروهای خود را در پایگاه التنف در جنوب سوریه باقی می‌گذارد تا عاملی بازدارنده برای تحرکات ایرانیان در منطقه باشد.
روزهای آشفته آقای جنگ
چند روز گذشته برای بولتون روزهای آشفته‌ای بود؛ به ترکیه رفت تا شرایطی را برای خروج نیروها از سوریه مطرح کند ازجمله اینکه ترک‌ها را از حمله به کردهای متحد آمریکا بازدارد؛ اما اردوغان این تقاضا را رد و از دیدار با او امتناع کرد.
روز یکشنبه (22 دی‌ماه) ترامپ از مشاور امنیت ملی خود دفاع کرد و در توئیتر نوشت اگر به کردها حمله شود، ایالات متحده اقتصاد ترکیه را در هم می‌شکند.
از آنجا که پمپئو مذاکرات هسته‌ای با کره شمالی را نظارت می‌کند و نقش برجسته‌ای در سیاست چین دارد، بولتون ایران را مرکز توجه خود به‌عنوان مشاور امنیت ملی قرار داده است. پس از خروج ترامپ از توافق هسته‌ای که در مذاکره با باراک اوباما، همتای پیشین وی به دست آمده بود بولتون اولین امتیاز را در این راه به دست آورد.
مک‌مستر که از سوی ماتیس و رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه پیشین آمریکا حمایت می‌شد در موقعیت‌های مختلف برای بازداشتن ترامپ برای خروج از توافق با وی صحبت کرده بود؛ حتی پمپئو نیز در همکاری با اروپایی‌ها، برای نجات توافق، چند روز پیش از تصمیم رئیس‌جمهور حمایت کرد.
در ماه مارس سال 2015 (فروردین 94) همزمان با تلاش اوباما برای مذاکره به منظور توافق هسته‌ای، بولتون در مطلبی که برای روزنامه نیویورک‌تایمز نوشت خواستار حمله نظامی به ایران شد و عنوان کرد دیپلماسی این کشور را از دسترسی به سلاح‌های هسته‌ای باز نمی‌دارد.
بولتون در این مطلب نوشت: حقیقت تلخ این است که تنها اقدام نظامی همچون حمله سال 1981 اسرائیل به رآکتور اوسیراک در عراق یا حمله آن برای تخریب رآکتور سوریه‌ای در سال 2007، که از سوی کره شمالی طراحی و ساخته شده بود، می‌تواند آنچه که لازم است را نتیجه دهد. وقت به‌شدت تنگ است، اما یک حمله می‌تواند موثر باشد.
پیش از آنکه بولتون به دولت ترامپ بپیوندد، از براندازی حکومت روحانیون در تهران حمایت کرده بود، اما وقتی روی کار آمد، در مصاحبه با صدای آمریکا عنوان کرد که تغییر رهبری در ایران هدف دولت نیست.
ایران از شرایط آگاه است
گواه صحت اخبار تلاش بولتون برای یافتن راهی به منظور حمله به ایران، اقدام تهران برای ترک توافق هسته‌ای یا حداقل تهدید به آن است.
علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران و فیزیکدان فارغ‌التحصیل دانشگاه ام‌آی‌تی آمریکا که در جریان مذاکرات هسته‌ای بود، روز یکشنبه (23دی ماه) اعلام کرد تهران فعالیت‌های اولیه را برای طراحی یک فرآیند به منظور غنی‌سازی اورانیوم آغاز کرده است.
غنی‌سازی واقعی که او از آن یاد کرد، تخطی از توافق هسته‌ای است (غنی‌سازی 20 درصد کمی کمتر از تولید سلاح هسته‌ای است). بر اساس توافق انجام شده، ایران نباید تا سال 2030، اورانیوم را بیشتر از میزان تعیین‌شده‌ای غنی کند.
اما ایران به دلیل خروج ترامپ از توافق و نیز اعمال دوباره تحریم‌ها زیرفشار است. قدرت‌های اروپایی دائماً به ایران هشدار می‌دهند که از توافق هسته‌ای خارج نشود، چراکه می‌ترسند بهانه‌ای برای آمریکا به منظور حمله نظامی باشد.
صالحی نگفت اقدامات اولیه چه چیزهایی هستند و حتی از زمان‌بندی برای این کار چیزی نگفت؛ اما عنوان کرد کشور به دنبال تولید سوخت مدرن برای رآکتور تحقیقاتی تهران است.
دیدگاه تان را بنویسید