زلزله دیپلماتیک در روابط دهلی - اُتاوا

فرشاد گلزاری

تنش میان هند و کانادا از چند روز پیش به بالاترین حد خود طی سال‌های گذشته رسیده است و بسیاری از تحلیلگران حوزه بین‌الملل این مدل از رویارویی دیپلماتیک میان دهلی و اُتاوا را یک خطر بسیار مهم برای دو طرف دانسته‌اند اما سول این است که چرا این دو کشور قدرتمند از حیث اقتصادی به جان یکدیگر افتاده‌اند؟ واقعیت این است که تنش‌ها بین دهلی نو و اتاوا بعد از آن بالا گرفت که جاستین ترودو، نخست‌وزیر کانادا طی اظهارات روز دوشنبه خود در پارلمان کشورش مدعی شد که دولت هند در تیراندازی ماه ژوئن به «هردیپ سینگ نیجار» در خاک کانادا دست داشته که در نهایت منجر به مرگ او شده است. رویترز در این خصوص اعلام کرده که هردیپ سینگ نیجار ۴۵ ساله که هند او را «تروریست تحت تعقیب» اعلام کرده بود، در تاریخ ۱۸ ژوئن در حومه شهر ونکوور که محل زندگی بزرگترین جمعیت سیک‌ها در کانادا به شمار می‌رود کشته شده است. بر همین اساس نخست‌وزیر کانادا اعلام کرده که سازمان‌های امنیتی این کشور به طور فعال ادعاهای موثق در مورد ارتباط احتمالی میان عوامل دولت هند و مرگ نیجار را دنبال می‌کنند. ترودو همچنین اعلام کرده که هرگونه دخالت یک دولت خارجی در قتل یک شهروند کانادایی، نقض غیرقابل قبول حاکمیت کانادا به شمار می‌رود و ما بی‌شک با این موضوع مقابله خواهیم کرد. او گفت که این قتل را مستقیما با نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند در حاشیه اجلاس سران گروه ۲۰ در دهلی‌نو در هفته گذشته مطرح کرده و از دولت هند خواسته تا با کانادا برای رسیدن به همه جزئیات این موضوع همکاری کند. 

قطع روابط دیپلماتیک؟ 

 شاید سخنان ترودو برای بسیاری از خبرنگاران صرفاً یک خبر امیدبخش باشد اما بدون شک اتفاقاتی که در حاشیه این پرونده به وقوع پیوسته نمی‌تواند یک موضوع عادی به شمار آید و بدون شک تبعاتی دارد. نخستین خروجی منفی یا تبعات این پرونده قتلِ مبهم را باید کاهش سطح روابط دیپلماتیک طرفین مشاهده کرد. روز دوشنبه وزارت امور خارجه هند اعلام کرد، دهلی یک دیپلمات ارشد کانادایی را اخراج کرده و از او خواسته تا ظرف پنج روز خاک این کشور را ترک کند. این اقدام دقیقاً در واکنش به سخنان اخیر نخست‌وزیر کانادا مبنی بر اینکه رهبر جدایی‌طلبان سیک‌ها توسط دولت هند به قتل رسیده یا حداقل سفارش قتل مذکور از سوی آنها داده شده است. این اظهارات به حدی برای دهلی سنگین بوده که گویا دیدار مودی و ترودو در حاشیه نشست گروه 20 هم نتوانسته این شکل را حل کند و حالا وزارت خارجه هند اعلام کرده که ما یک حکومت دموکراتیک با تعهد قوی به حاکمیت قانون هستیم اما کانادا به تروریست‌ها و افراط‌گرایان «خالستانی» که امنیت هند را تهدید می‌کنند، پناه داده است و به همین دلیل از دولت کانادا می‌خواهیم که اقدامات قانونی سریع و مؤثری را علیه همه عناصر ضد هندی که در خاک این کشور فعالیت می‌کنند، انجام دهد. حال باید منتظر تبعات اقتصادی و سیاسی این زلزله دیپلماتیک در روابط دهلی و اُتاوا بود!