برگزاری هفتادوهشتمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل همزمان با گسترش بحران‌ها؛
احیای همبستگی جهانی زیرسایه بی‌اعتمادی
فرشاد گلزاری
مجمع عمومی سازمان ملل هر ساله در سطح سران جهان، معمولاً در میانه ماه سپتامبر و به مدت یک هفته برگزار می‌شود که دبیرکل سازمان ملل، سران جهان را برای شرکت در این گردهمایی بین‌المللی دعوت می‌کند و خود سخنران افتتاحیه است. بر همین اساس هفتاد و هشتمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل از امروز ۱9 سپتامبر (۲۸ شهریور) آغاز شده و تا ۲۲ سپتامبر (۳۱ شهریور) ادامه خواهد داشت و در این رویداد جهانی بر اساس گزارش رسانه‌های مطرح دنیا حدود 193 نفر به همراه هیأت‌های دیپلماتیک عالیرتبه به نمایندگی از کشورهایشان شرکت خواهند کرد. ریاست هفتاد و هشتمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد نیز بر عهده دنیس فرانسیس از ترینیداد و توباگو خواهد بود؛ کشوری که تاریخ سکونت انسانی در آن به حدود هفت هزار سال پیش برمی‌گردد!
بر اساس گزارش منتشر شده از سوی آناتولی، اهداف توسعه پایدار، آب و هوا، آمادگی برای همه‌گیری و مناطق درگیری در دستور کار امسال مجمع عمومی سازمان ملل خواهد بود. رویترز نیز اعلام کرده که مجمع عمومی امسال با موضوع «احیای مجدد اعتماد و احیای همبستگی جهانی» تشکیل و رهبران در مورد دستور کار 2030، یک برنامه اقدام جهانی برای دستیابی به 17 هدف توسعه پایدار، بحث و تبادل نظر خواهند کرد. آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، مذاکرات مجمع عمومی سازمان ملل را به عنوان «G 193» تعریف کرد و گفت که اولویت او در این مذاکرات خلق زمینه جدید در چارچوب اهداف توسعه پایدار است. به این دلیل و در نتیجه همین مذاکرات، تصویب یک بیانیه سیاسی در این زمینه از جمله انتظارات وی و سایر کشورها است. در اجلاس سران ضرورت گذار از سوخت‌های فسیلی به انرژی‌های تجدیدپذیر در چارچوب برنامه شتاب اقدامات اقلیمی مورد بحث و برسی قرار خواهد گرفت. در مجمع عمومی، جایی که اپیدمی کووید-19 اثر خود را در بحث‌های سال‌های گذشته گذاشت، امسال نیز نشستی با موضوع «آمادگی برای همه‌گیری‌ها» برگزار می‌شود و تمرکز بر تجربه گذشته از همه‌گیری کووید-19 و بهبود نظام مراقبت‌های بهداشتی خواهد بود. از سوی دیگر، در اجلاس توسعه این سازمان نیز منابع مالی و سرمایه‌گذاری مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت. در این راستا بسیاری از تحلیلگران و دیپلمات‌ها می‌گویند که نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل در مقطعی مملو از اختلافات در سطح جهانی در تاریخ برگزار می‌شود؛ تا جایی که کارشناسان معتقدند این نشست، پرتنش‌ترین و خطرناک‌ترین نشست از زمان جنگ سرد تاکنون است. این نشست در سطح بالا در پس‌زمینه جنگ جاری اوکراین، بحران‌های سیاسی جدید در غرب آفریقا و آمریکای لاتین، بی‌ثباتی اقتصادی، افزایش نابرابری و بلایای طبیعی تازه به شکل زمین‌لرزه‌های ویرانگر، سیل و آتش‌سوزی برگزار می‌شود و به همین دلیل ممکن است که مقامات کشورهای مختلف لحنی موبنده یا حتی طعنه‌آمیز نسبت به یکدیگر داشته باشند. در حالی که اثربخشی سازمان ملل از حیث اجرایی و سیاستگذاری نقطه‌ای و منطقه‌ای زیر سوال رفته، اما به گفته برخی کارشناسان مزایای حضور در آن غیرقابل انکار است.
اگرچه سران و نمایندگان کشورها در مجمع عمومی سازمان ملل به دنبال مفاهمه و تبادل نظر با یکدیگر خواهند بود، اما این احیای همبستگی همچنان زیر سایه اختلاف‌ها قرار دارد و تنازع در این خصوص قابل لمس است
امید در میانه تشدید انتقادها
به زعم برخی، این هفته فرصتی کلیدی برای کشورهایی است که نظم جهانی هژمونیک را مورد انتقاد قرار می‌دهند چراکه می‌توانند توجه مخاطبان بیشتری را به خود جلب کنند. در میان سران جهان نیز بر اساس رویه‌ای که از سال ۱۹۴۷ تاکنون ادامه دارد نماینده کشور برزیل نخستین سخنران مجمع عمومی سازمان ملل است؛ چرا که «اوسوالدو آرانها»، دیپلمات برزیلی نخستین فردی بود که در اولین نشست مجمع عمومی حاضر به سخنرانی شد و به همین دلیل از دهمین مجمع عمومی سازمان ملل بصورت سنتی، برزیل هر ساله به عنوان نخستین سخنران مجمع عمومی سازمان ملل سخنرانی می‌کند.
بسیاری از کارشناسان معتقدند نشست امسال مجمع عمومی سازمان ملل، پرتنش‌ترین و خطرناک‌ترین نشست از زمان جنگ سرد تاکنون است، اما «احیای مجدد اعتماد و احیای همبستگی جهانی» همان شعاری است که دبیرکل سازمان ملل متحد به دنبال اجرایی کردن آن است
پس از برزیل، آمریکا به دلیل میزبانی سازمان ملل و قرار گرفتن مقر این نهاد بین‌المللی در خاک ایالات متحده، دومین سخنران نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل است و به این ترتیب جو بایدن رئیس جمهوری این کشور امروز به سخنرانی خواهد پرداخت. موضوع مهمی که در مورد سخنرانی بایدن باید موردتوجه قرار بگیرد این است که بر اساس اظهارات جان کربی، هماهنگ کننده ارتباطات استراتژیک شورای امنیت ملی آمریکا، بایدن قرار است در جریان سخنرانی مجمع عمومی درباره تمایلش برای ایجاد اصلاحات در شورای امنیت صحبت کند. قبل از این سخنانِ جان کربی دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین هم گفته بود که شورای امنیت سازمان ملل به تغییر برای کارایی حداکثری نیاز دارد و این مساله مستلزم اجماع نظر تمامی شرکت‌کنندگان است، اما اینکه آیا واقعاً پنج عضو دائم شورای امنیت به تغییرات اساسی در این نهاد تن می‌دهند یا خیر، مشخص نیست.
در این میان غیبت سه تن از رهبران کلیدی جهان که اتفاقاً سه عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل هم به شمار می‌آیند به یک موضوع مهم تبدیل شده است. عدم حضور ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه در این نشست از پیش مشخص بود، اما عدم حضور رئیس جمهور فرانسه و نخست‌وزیر انگلیس تعجب‌ها را برانگیخته است. امانوئل مکرون در پاسخ به این سوال که چرا در مجمع عمومی شرکت نمی‌کند، به سفر قریب الوقوع چارلز سوم، پادشاه انگلیس به پاریس اشاره کرده است.
ریشی سوناک، نخست وزیر انگلیس هم دلیل عدم حضور خود را برنامه کاری سنگین عنوان کرد. سران ارشد سایر کشورهای بزرگ، از جمله هند و مکزیک نیز قرار است وزیرانی را به جای خود به این نشست اعزام کنند که نشان از غیبت برخی در نشست امسال دارد. آنچه در خصوص نشست امسال باید مورد توجه قرار بگیرد اختلافات راهبردی است که در سطح کلان و بالادستی مشهود است. بدون شک بایدن و همچنین شرکای اروپایی آن بر جنگ اوکراین انگشت می‌گذارند و به نوعی روسیه را مورد هدف قرار می‌دهند.
از سوی دیگر در آفریقا خصوصاً در کشورهایی مانند نیجر، گابن و سودان درگیری‌های نظامی و خلأ قدرت از یک سو، و دخالت کشورهای خارجی مانند فرانسه، آمریکا، انگلیس، روسیه و غیره از سوی دیگر موجب برخورد و یا ایجاد تضاد منافع شده است که به صورت کلی بر اوضاع و احوال اقتصادی، سیاسی و امنیتی این قاره تاثیر مستقیم دارد. بر همین اساس باید گفت که اگرچه سران و نمایندگان کشورها در مجمع عمومی سازمان ملل به دنبال مفاهمه و تبادل نظر با یکدیگر خواهند بود؛ اما این احیای همبستگی همچنان زیر سایه اختلاف‌ها قرار دارد.
دیدگاه تان را بنویسید