تلاش برای یهودیزه نشدن قدس

فرشاد گلزاری

طی ماه‌ها و هفته‌های اخیر اقداماتی که از سوی کابینه بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل در داخل اراضی اشغالی و خارج از آن صورت گرفته، به حدی عجیب و دور از انتظار بوده که منجر به واکنش‌های متعدد میدانی و سیاسی شده است. نتانیاهو زمانی که مجدداً به قدرت رسید، ائتلافی که با راستگرایان افراطی انجام داد را به نوعی یک پیروزی سیاسی برای خود قلمداد کرد؛ چراکه از نظر او این اقدام در حقیقت فضای رهانیدن او از محاکمه قضایی را فراهم کرد تا در جریان پرونده‌های فساد مالی و اداری موسوم به پرونده‌های 2000، 3000 و 4000 آسوده بماند و مابقی اهدافش را دنبال کند. در همان هنگام بسیاری از مخالفان وی اعلام کردند که ائتلاف او با اشخاصی مانند ایتمار بن‌گویر می‌تواند زمینه‌های یک «آنارشیسم سیاسی» را در اسرائیل و مناطق فلسطینی‌نشین فراهم کند. عده‌ای دیگر هم که به خوبی افکار راستگرایان افراطی و طیف مذهبی حاکم بر آنها (حریدی‌ها) می‌دانستند سعی کردند در این راستا به همه این هشدار را بدهند که اگر کابینه نتانیاهو مهار نشود، بدون شک یک درگیری مذهبی و قومی گسترده خلق خواهد شد که اتفاقاً همین تحلیل امروز درست از آب درآمده است. در این راستا مرکز اطلاع‌رسانی فلسطین اعلام کرده که فلسطینیان ساکن نوار غزه عصر دوشنبه به مناسبت پنجاه و چهارمین سالروز به آتش کشیده شدن مسجدالاقصی توسط اسرائیلی‌ها‌ در اردوگاه ملکه در شرق غزه، اقدام به برپایی تظاهرات کردند و در مقابل نظامیان اسرائیل به سمت شرکت‌کنندگان در این تظاهرات تیراندازی کرده و گاز اشک‌آور شلیک کردند. منابع محلی اعلام کردند که در این تظاهرات، هشت فلسطینی به ضرب گلوله زخمی شده یا بر اثر استنشاق گاز اشک‌آور دچار خفگی شدند. همچنین نظامیان اسرائیل در جریان یورش به شهرک بیتا یک جوان فلسطینی را بازداشت کردند و از روز یکشنبه برای یافتن مجریان عملیات تیراندازی در حواره چندین مرتبه به شهرک بیتا و دیگر مناطق جنوب نابلس یورش بردند؛ تا جایی که هلال احمر فلسطین اعلام کرد که در درگیری‌های شهرک بیتا ۵۰ فلسطینی به ضرب گلوله نظامیان تل‌آویو زخمی شدند. از سوی دیگر جنبش جهاد اسلامی فلسطین هم در پنجاه و چهارمین سالروز به آتش کشیده شدن مسجدالاقصی با صدور بیانیه‌ای تاکید کرد، آزادسازی این مسجد تنها وظیفه ملت فلسطین نیست بلکه وظیفه همه امت عربی و اسلامی است که با گذر زمان فراموش نمی‌شود، بلکه باید همواره در رأس اولویت‌ها باشد.

زنگ‌خطر اتحادیه عرب علیه تحریف تاریخ 

باید توجه داشته باشید که مسجدالاقصی در 21 آگوست 1969 میلادی (پنجشنبه ۳۰ مرداد ۱۳۴۸ ) توسط دنیس مایکا یوهان، یک یهودی تندرو استرالیایی به آتش کشیده شد و در نتیجه این آتش‌سوزی، منبر صلاح‌الدین و مسجد جامع القبلی که مصلای مرکزی بزرگ در این مکان مقدس بود، در آتش سوخت. مرمت مسجدالاقصی بیش از 20 سال به طول انجامید و کمیته عمران و بازسازی مسجدالاقصی وابسته به وزارت اوقاف اردن مسئول مرمت و از بین بردن آثار آتش سوزی در مسجدالاقصی و بازسازی آن شد. تیم فنی این کمیته اوایل سال 1970 آغاز به کار کرد تا این مکان مقدس را بازسازی کند، اما بحث اینجاست که اساساً تندروهای یهودی نمی‌خواهند این مکان به همین طریق در دسترس مسلمانان قرار بگیرد. 

بسیاری از مورخان معتقدند که طرح‌هایی برای هدف قرار دادن ماهیت تاریخی مسجدالاقصی در جریان است که تلاش برای تقسیم آن به عنوان تقسیم زمانی و مکانی توسط شهرک‌نشینان را نمایان می‌کند. در این میان چندین سال قبل تحرکات مشکوکی در زیر این مسجد از سوی دستگاه امنیتی اسرائیل در پوشش‌های مختلف انجام شده که صدای جامعه ملل را درآورده است. به عنوان مثال ساکنان قدس و اطراف آن بارها و بارها به مراجع بین‌المللی مانند یونسکو اعلام کرده‌اند که صدای حفاری در زیر مسجدالاقصی به صورت شبانه‌روزی شنیده می‌شود که نشان از تخریب این مکان دارد. در مقابل مقامات اسرائیل هم اعلام می‌کنند که در حال نصب برخی دستگاه‌های الکترونیکی و چهره‌زن در زیر و اطراف مسجدالاقصی هستند تا از یورش افراطیون فلسطینی جلوگیری کنند! اینکه هدف اسرائیل از کار گذاشتن چنین دستگاه‌هایی چیست، چیزی نخواهد بود جز تهیه بانک اطلاعاتی از ساکنان فلسطینی قدس تا در مواقع لزوم آنها را دستگیر یا احضار کند اما بحث اصلی تحریف و تغییر یک تاریخ است که حالا قبله اول مسلمانان را هدف قرار داده است. بر همین اساس روز گذشته (سه‌شنبه) اتحادیه عرب در پیامی به جامعه جهانی درباره تحرکات اسرائیل در قدس اشغالی، خواهان ورود فوری برای توقف آن شد. این نهاد نسبت به تلاش تل‌آویو برای تغییر وضعیت تاریخی موجود در قدس و مسجدالاقصی هشدار داد و اعلام کرد که سراسر این مسجد تنها محل عبادت مسلمانان است و نباید حاکمیت فلسطین بر قدس شرقی ضعیف شود. اتحادیه عرب اعلام کرد، قدس شرقی پایتخت کشور فلسطین است و نباید اقدام یکجانبه‌ای انجام شود که بر وضعیت قانونی آن از جمله قیمومیت اردن بر مقدسات اسلامی و مسیحی در آنجا تأثیر بگذارد. حال باید دید که اعراب تا چه حد در شرایط فعلی می‌توانند اسرائیل را در این محور تحت فشار قرار دهند.