از مسکو خطاب به واشنگتن، ناتو و کی‌یف!

فرشاد گلزاری

در منظومه سیاست بین‌الملل، همیشه مراسم‌ ملی و یا نشست‌های تخصصی و عمومی جایی است برای اعلام مواضع امنیتی، سیاسی و حتی اقتصادی که قدمتی دیرینه دارد. بارها و بارها طی سالیان و دهه‌های گذشته مشاهده کرده‌ایم که رؤسای‌جمهور یا برخی دیگر از مقامات کشورها حریف و یا رقبای خود را از ناحیه همین وقایع و همایش‌ها مورد اشاره قرار می‌دهند و به صورت مستقیم به آنها می‌گویند که چه در سر دارند و قرار است چگونه با آنها برخورد کنند. این پیام حتی می‌تواند جنبه داخلی داشته باشد؛ یعنی هم برای تقویت روحیه افکار عمومی مورد استفاده قرار بگیرد و هم اینکه علیه دشمنان و رقبای موجود در یک سرزمین مطرح شود.

به عنوان مثال ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه در افتتاحیه نمایشگاه نظامی ۲۰۲۳ (مجمع بین‌المللی نظامی- فنی ارتش) اعلام کرد که روسیه برای تعمیق همکاری‌های برابر، فن‌آوری و همکاری‌های نظامی-فنی با سایر کشورها، با همه کسانی که از منافع ملی و مسیر مستقل توسعه آن‌ها دفاع می‌کنند، مشتاق است و ایجاد امنیت غیرقابل تقسیم برابر را اساساً مهم می‌داند اما آن ساختار باید سیستمی باشد که به طور قابل اعتماد از هر کشور محافظت کند.

پوتین در سخنرانی ویدیویی خطاب به شرکت‌کنندگان نهمین مجمع بین‌المللی نظامی- فنی ارتش ۲۰۲۳ گفت که روسیه همچنین به شرکت‌های خارجی برای توسعه همکاری‌های نظامی-فناوری پیشنهاد می‌دهد اما مهمترین بخش این نمایشگاه جنگ روانی بود که مسکو به نفع خود و علیه غرب به راه انداخت. یک منبع آگاه به اسپوتنیک اطلاع داد که سازمان‌دهندگان همایش مذکور، تجهیزات غربی ضبط شده را در نمایشگاه ارتش-۲۰۲۳ به نمایش گذاشته و به عنوان بخشی از این مجمع، قرار است تجهیزات ناتو که توسط پرسنل نظامی روسیه در جریان یک عملیات نظامی ویژه در اوکراین به غنیمت گرفته شده‌اند، نمایش داده شوند.

این دقیقاً همان کاری است که در اوایل جنگ از سوی افسران اطلاعاتی و عملیاتی بریتانیا به سربازان اوکراینی آموزش داده شد تا بتوانند در این راستا با انتشار تصاویر به غنیمت گرفته شده از روسیه، روحیه آنها را تضعیف کنند. اما در این میان اتفاق دیگری هم رخ داد که از موضوع نخست مهمتر تلقی می‌شود و آن هم برگزاری یازدهمین کنفرانس امنیت بین‌المللی در شهر مسکو است.

متهم خواندن غرب در استفاده ابزاری از ناتو

آنچه در یازدهمین کنفرانس امنیت بین‌المللی در شهر مسکو مهم به نظر می‌رسد، مواضع مقامات ارشد روسیه است که به صورت عینی علیه غرب بود. پوتین در افتتاحیه این کنفرانس اعلام کرد که در مناطق مختلف جهان، درگیری‌های طولانی مدت وجود دارد و درگیری‌های جدید در حال شکل‌گیری است و هدف اصلی این خواهد بود که دولت‌ها را به اطاعت رعیت‌وار  بکشانند.

آنچه در سخنان پوتین مهم قلمداد می‌شود این بخش است که گفت کشورهای غربی در حال برنامه‌ریزی برای ادغام نیروهای ناتو با «پیمان امنیتی آکوس» هستند. اینکه پیمان آکوس چیست، باید بدانید که استرالیا، ایالات متحده و بریتانیا در سپتامبر ۲۰۲۱ یک سلسله شراکت دفاعی سه جانبه جدید به نام آکوس را به صورت رسمی اعلام کردند که حالا مورد اشاره مستقیم رئیس جمهوری روسیه قرار گرفته است.

در این میان سایر مقامات ارشد سیاسی و نظامی روسی هم دقیقاً با پوتین هم نظر هستند. به عنوان نمونه سرگئی شویگو، وزیر دفاع روسیه در سخنرانی خود در این کنفرانس گفت که «ساختارهای سازمان ملل و کمیته بین‌المللی صلیب سرخ گزارش‌های ما در مورد جنگ را می‌خوانند اما به هیچ وجه به آنها پاسخ نمی‌دهند و این در حالیست که نتایج مقدماتی درگیری‌های اوکراین حاکی از این است که منابع نظامی این کشور تقریبا به اتمام رسیده است.»

 شویگو در جای دیگری از سخنان خود به این موضوع اشاره کرد که «سیاستگذاری‌های دفاعی اروپا کاملا تابع منافع آمریکا هستند و ما مشغول مطالعه دقیق تمام داده‌های برنامه‌های آموزشی غربی‌ها برای ارتش اوکراین مطابق با شیوه‌های ناتو هستیم تا با آنها مقابله کنیم.»

به موازات اظهارات پوتین و شویگو وزیر خارجه روسیه هم با اشاره به وضعیت کنونی جنگ در اوکراین، غرب را به خصوصی‌سازی سازمان ملل و استفاده از ناتو به عنوان سپری برای بی‌اعتنایی به توافق‌ها متهم کرد. سرگئی لاوروف، معتقد است که این اقدامات به طولانی شدن بیشتر نبرد در اوکراین و گسترش بی‌رویه  تسلیحات در سراسر جهان منجر می‌شود.

 به گفته او«غرب به همه می‌گوید به دنبال کنترل جنگ است اما در حقیقت می‌خواهد روسیه را تجزیه کند و به آن آسیب برساند.» با تمام این تفاسیر روسیه در نهایت ناتو را همانند گذشته تهدید جدی خود دانسته و تأکید کرد که غرب در حال استفاده ابزاری از آن است.