رقابت با نتیجه نسبتاً مشخص!

فرشاد گلزاری

پس از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ترکیه و عدم کسب حد نصاب آرا توسط دو نامزد اصلی این رویداد سیاسی، مردم ترکیه امروز (یکشنبه) برای دومین بار پای صندوق‌های رأی می‌روند تا تکلیف این رقابت حیاتی را یکسره کنند.

بر این اساس رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه امروز برای دومین‌بار با کمال قلیچداراوغلو، رهبر اپوزیسیون این کشور بر سر مقام ریاست‌جمهوری رقابت خواهد کرد و این در حالی است که نظرسنجی‌های پیش از انتخابات از پیشتازی اردوغان خبر می‌دهند. بر اساس نتیجه قطعی و رسمی دور اول انتخابات ترکیه که در روزنامه رسمی این کشور نیز منتشر شده است، از میان حدود ۶۰ میلیون و ۷۲۲ هزار نفر واجد شرایط رأی دادن که برای حضور در پای صندوق‌های رای ثبت نام کرده بود، حدود ۵۳ میلیون و ۹۹۴ هزار نفر در انتخابات رأی دادند که باید این موضوع را یک رکورد جدید در تاریخ انتخابات ترکیه دانست.

مدل حملاتی که به صورت حزبی علیه قلیچداراوغلو طی یک هفته گذشته و از جانب حزب عدالت و توسعه انجام شد، به خوبی نشان می‌دهد که اردوغان ادبیات استفاده شده علیه کودتای 15 جولای 2016 را مجدداً در دستور کار خود قرار داده است!

یک هفته پیش و بر اساس اعلام شورای عالی انتخابات ترکیه رجب طیب‌اردوغان نامزد ائتلاف جمهور و رئیس جمهور کنونی ۲۷ میلیون و ۱۳۳ هزار و ۸۴۹ رای از مجموع آرا معادل ۴۹.۵۲ درصد از آرای معتبر را کسب کرد و نتوانست حد نصاب ۵۰ درصد به اضافه یک رای را در دور نخست کسب کند. همچنین کمال قلیچداراوغلو نامزد ائتلاف ملت و نزدیک‌ترین رقیب اردوغان با کسب ۲۴ میلیون و ۵۹۵ هزار و ۱۷۸ رأی معادل ۴۴.۸۸ درصد آرای مردمی به همراه اردوغان به دور دوم راه یافت و حالا همه منتظر هستند تا ببینند قرار است چه اتفاقی رخ دهد.

آنچه در گزارش اغلب رسانه‌های خارجی خودنمایی می‌کند این است که اردوغان در اکثر نظرسنجی‌ها با اختلافی تک‌رقمی، از قلیچداراوغلو جلوتر است. نظرسنجی توسط مؤسسه «کندا» پیش‌بینی کرده که ۵۳.۴ درصد از مردم ترکیه از اردوغان و ۴۶.۶ درصد از آنان از قلیچداراوغلو حمایت خواهند کرد. رئیس‌جمهوری ترکیه در نظرسنجی مؤسسه «ساروس» هم چهار درصد از رقیبش جلوتر است.

با این‌حال، باتوجه‌به نتیجه غیرمنتظره دور اول انتخابات، اعتبار نظرسنجی‌ها در ترکیه خدشه‌دار شده است؛ بیشتر مؤسسات نظرسنجی نتوانستند در دور اول پیش‌بینی کنند که انتخابات به دور دوم کشیده خواهد شد و بسیاری از این نظرسنجی‌ها در آستانه دور اول انتخابات در ۱۴ مه (۲۴ اردیبهشت) اردوغان را پیروز انتخابات می‌دانستند که این اتفاق رخ نداد. بااین‌حال، باتوجه ‌به اینکه عملکرد اردوغان در دور اول انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه حدود پنج درصد بهتر از رقیب اصلی‌اش بود، انتظار می‌رود که او برای یک دوره پنج‌ساله دیگر در مقام خود پابرجا بماند. این در حالیست که برخی از تحلیلگران خارجی معتقدند قلیچداراوغلو هنوز می‌تواند اردوغان را به زیر بکشد، اما راه دشواری در پیش دارد.

مهم‌ترین کاری که او باید برای پیروزی در انتخابات انجام دهد، این است که رأی‌دهندگانی را که هنوز گزینه موردنظر خود را انتخاب نکرده‌اند، با خود همراه کند. نظرسنجی المانیتور - پرمیس نشان داد که حدود ۱۵ درصد از مردم ترکیه هنوز تصمیمشان را نگرفته‌اند و دیگر نظرسنجی‌ها حدود هشت درصد آرا را به این افراد اختصاص دادند. اما در این میان چندین مولفه دیگر برای تحلیل هر دو نامزد وجود دارد که نباید از دایره تحلیل کنار گذاشته شوند.

بسیاری از منتقدان اردوغان معتقدند یکی از عوامل مهم برای پیروزی قلیچداراوغلو در دور دوم انتخابات این است که حمایت کردها را که در دور اول از آن بهره برد، حفظ کند

حمایت «اوغان» و آرای کردها

حدود یک هفته پیش بود که سینان اوغان، نامزد دور نخست انتخابات ریاست جمهوری ترکیه که صرفاً 5.17 درصد آراء را به خود اختصاص داده بود، در یک کنفرانس خبری رسمی اعلام کرد که از اردوغان، در دور دوم انتخابات ترکیه حمایت می‌کند. او در بخشی از سخنانش به این موضوع اشاره کرد که ائتلاف اپوزیسیون نتوانست ائتلاف حاکم را در دور نخست شکست دهد و نتوانست ما را نسبت به طرح‌هایش برای آینده قانع کند. این سخنان اوغان که پس از دیدار وی با اردوغان در استانبول صورت گرفت، موجب شد تا تحلیلگران او را در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری ترکیه تاثیرگذار بدانند. آنها اعلام کردند که اوغان، چهره دانشگاهی سابق که توسط یک حزب ضد مهاجر حمایت می‌شد، اکنون از رقابت خارج شده ولی حالا کلید پیروزی در دور دوم را در دست دارد! برخی دیگر از ناظران سیاسی در داخل ترکیه هم معتقدند گرچه سینان اوغان شخصا در دور دوم انتخابات شرکت نمی‌کند، اما در تعیین رهبر بعدی ترکیه نقشی سرنوشت‌ساز ایفا می‌کند. بر همین اساس اکثر چهره‌های سیاسی نزدیک به حزب عدالت و توسعه و همچنین کارشناسان سیاسی- اجتماعی نزدیک به این حزب که در رسانه‌های دولتی و خصوصی ترکیه فعالیت می‌کنند معتقدند که اردوغان با توجه به پیشتازی در نظرسنجی‌ها و همچنین ائتلافی که با اوغان صورت داده به احتمال زیاد پیروز این رقابت خواهد بود ولی در مقابل قلیچداراوغلو هم کارت بازی خود را در دست دارد. بسیاری از منتقدان اردوغان معتقدند که یکی دیگر از عوامل مهم برای پیروزی قلیچداراوغلو این است که حمایت کردها را که در دور اول از آن بهره برد، حفظ کند. این رهبر اپوزیسیون در دور اول انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه حدود ۸۰ درصد از آرای مناطق کردنشین جنوب شرق این کشور را به خود اختصاص داد، اما ائتلاف قلیچداراوغلو با یک سیاستمدار راست افراطی در هفته گذشته این احتمال را مطرح کرد که کردها در این دور از انتخابات از او روی بگردانند.

با این‌حال، حزب دموکراتیک خلق‌ها پنجشنبه گذشته اعلام کرد که همچنان از قلیچداراوغلو حمایت خواهد کرد و هوادارانش را به شرکت در انتخابات و حمایت از قلیچداراوغلو دعوت کرده است.در همین راستا صلاح‌الدین دمیرتاش، رهبر برجسته کُرد که در حصر به سر می‌برد روز جمعه با ارسال پیامی در توییتر، از کردها خواست به قلیچداراوغلو رأی بدهند ولی باید متوجه بود که اردوغان در این خصوص از «مشت آهنین» استفاده کرده است. اردوغان در مصاحبه تفصیلی با کانال دِ که از شبکه‌های سنتی و قدیمی تلویزیون ترکیه به حساب می‌آید اعلام کرد که «به یاری خدا اگر در ۲۸ مه برنده شویم، ۸۵ میلیون نفر پیروز خواهند شد، اما اگر قلیچداراوغلو پیروز شود، سازمان‌های تروریستی، دلالان لندن و شرکت‌های آمریکایی پیروز خواهند شد. ما نباید با هدف تضمین اتحاد و همبستگی خود به آنها فرصت بدهیم».

همچنین سلیمان سویلو، وزیر کشور ترکیه طی مصاحبه‌ای با روزنامه هابرتورک همانند اردوغان به قلیچداراوغلو حمله کرد و او را«سخنگوی آمریکا» خواند. این مدل از حملاتی که به صورت حزبی علیه قلیچداراوغلو انجام شد، به خوبی نشان می‌دهد که اردوغان ادبیات استفاده شده علیه کودتای 15 جولای 2016 را مجدداً در دستور کار خود قرار داده است!