آماده‌سازی ائتلاف‌عربی توسط عربستان همزمان با تحرکات پوششی آمریکا در یمن
ریاض و پروژه نظامی‌سازی در سواحل جنوبی
فرشاد گلزاری
پرونده یمن این روزها درگیر چندین مولفه است که بخشی از آن به موضوعات نظامی و بخشی دیگر به مسائل سیاسی مربوط است. عده‌ای تحلیلگران روابط بین‌الملل که رفتار سعودی‌ها و کشورهای عربی را به صورت مداوم زیر ذره‌بین خود دارند، بر این باورند که در داخل عربستان دو طیف بر سر پرونده یمن با یکدیگر در حال نزاع هستند. طیف اول که منتسب به محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان است، عموماً بر این موضوع تاکید دارد که تا زمانی که بخشی از یمن را به اشغال خود در نیاورده‌اند، نباید از این کشور خارج شوند یا در مورد این پرونده با انصارالله یا طیف دیگری توافق مکتوب به امضا برسانند.
اواخر ژانویه سال جاری میلادی تشکیل نیروهای «سپر میهن» به عنوان نیروهای پشتیبانی به رهبری رشاد العلیمی، رئیس شورای ریاستی یمن اعلام شد که عموماً سلفی‌های جهادی هستند؛ موضوعی که پروژه جدید ریاض به شمار می‌آید
طیف دوم که اصولاً از جریان سنتی سیاسی در عربستان تغذیه می‌کند دقیقاً نگاهی متفاوت‌تر دارد و معتقد است که باید هرچه زودتر این پرونده با هماهنگی آمریکا و سازمان ملل بسته شود؛ چراکه فارغ از مانور رسانه‌ها و سیاستمداران غرب و شرق بر کشته شدن غیرنظامیان در طول حملات ائتلاف عربی به یمن، این پرونده به سوژه هدررفت بودجه ریاض تبدیل شده و در داخل مخالفان در حال مانور بر این موضوع علیه خاندان سعود هستند. اینکه چگونه این اختلاف می‌تواند به یک محور مهم در تحولات سیاسی یمن تبدیل شود، موضوعی است که به نظر می‌رسد حالا تا مسکو هم پیش رفته است.
چندی پیش روزنامه الاخبار چاپ بیروت در گزارش تفصیلی خود نوشت: «مسکو که در چند ماه گذشته تلاش‌های غیرعلنی برای نزدیک‌سازی موضع‌گیری‌های صنعا و ریاض انجام داده، در سفر اخیر هانس گروندبرگ، فرستاده سازمان ملل به روسیه، حمایت خود را از اقدامات بین‌المللی و منطقه‌ای برای برقراری صلح در یمن تکرار کرد و میخائیل بوگدانف، معاون وزیر خارجه و نماینده ویژه خود در خاورمیانه و شمال آفریقا را به مسقط فرستاد». به گفته برخی منابع دیپلمات آگاه، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه با طرف عمانی و با هیات مذاکره‌کننده صنعا مذاکراتی داشت که به طور ویژه بر ممانعت از هرگونه تنش احتمالی و حفظ آرامش موجود متمرکز بود. این منابع در گفتگو با الاخبار فاش کردند، پیشنهادهای بوگدانف پس از درخواست عربستان برای مداخله روسیه با توجه به بروز موانعی در خط مذاکرات جاری با انصارالله با میانجیگری عمان، در پی تلاش دوباره عربستان برای مبادله پرونده‌های سیاسی و نظامی با پرونده انسانی مطرح شدند. سفارت روسیه در مسقط نیز در توییتر خود اعلام کرد که بوگدانف که برای سفری کاری به عمان رفته، با محمد عبدالسلام، نماینده جنبش انصارالله دیدار و درباره جزئیات شرایط نظامی، سیاسی و انسانی در یمن گفتگو کرده است. ورود سیاسی روسیه آن هم تا به این اندازه در پرونده یمن بدان جهت حائز اهمیت است که نشان می‌دهد در عربستان، آن طیفی که خواهان پایان جنگ هستند نیاز به تکیه کردن به یک قدرت خارجی برای حل و فصل این پرونده دارند ولی نکته مهمتر این است که عموماً سعودی‌ها برای مشورت گرفتن در مورد چنین مسائلی به سراغ ایالات متحده یا بریتانیا می‌رفتند و این چرخش می‌تواند به نوعی نشان دهد که ایالات متحده در یمن سرگرم تامین منافع خود است، نه منافع عربستان!
جریان فکری که در ریاض منتسب به ولیعهد است بر این موضوع تاکید دارد تا زمانی که بخشی از یمن را به اشغال خود در نیاورده، نباید از این کشور خارج شود یا در مورد این پرونده با انصارالله یا طیف دیگری توافق مکتوب به امضا برساند
رفت‌وآمدهای نظامی مشکوک در یمن
اینکه آمریکا در یمن دقیقاً به دنبال چه موضوعی است، پاسخ‌های متعددی را در دل خود دارد. به عنوان مثال منابع نفتی در جنوب یمن یکی از موضوعاتی است که پای آمریکا و شرکای اروپایی آنها را به خلیج عدن باز کرده است.
از سوی دیگر سازمان سیا و به خصوص میزِ ضدتروریسم این سازمان عریض و طویل اطلاعاتی معتقد است که القاعده همچنان در یمن به صورت گسترده فعالیت دارد؛ تا جایی که سه‌شنبه هفته گذشته منابع خبری بومی در یمن اعلام کردند که یکی از مفتی‌های مسئول صدور احکام شرعی برای سازمان القاعده به همراه یکی از همراهانش در اثر حمله پهپاد آمریکایی به خانه‌ای در منطقه حصون الجلال در بخش الوادی، واقع در شرق شهر مأرب کشته شد. اما دلیل دیگر این است که ایالات متحده عموماً در یمن دست به انجام اقدامات پوششی می‌زند. آمریکا اساساً فعالیت نظامی خود در یمن را در پوشش فعالیت‌های دیپلماتیک انجام می‌دهد و این مساله بارها تکرار شده، اما این بار به طور مشخص ابعاد نظامی و دریایی آن نمایان شده و الزامات زیادی برای این شاخص وجود دارد؛ چراکه خارج از نشست‌های علنی، نشست‌هایی پشت درهای بسته در حال انجام است.
به عنوان مثال روز یکشنبه خبرگزاری المسیره یمن در گزارشی اعلام کرد که براد کوپر، فرمانده ناوگان پنجم دریایی نیروی دریایی آمریکا در استان المهره یمن با محمد علی یاسر، استاندار تعیین شده از سوی عربستان به همراه استیفن واگن، سفیر آمریکا در ریاض دیدار کرد. در نهایت طرف آمریکایی اعلام کرد که در این دیدار درباره مبارزه با قاچاق و تروریسم گفت‌وگو شد اما تحلیل‌های میدانی و برآوردهای سیاسی نشان می‌دهد که آمریکا در حال استقرار گروه‌هایی از نیروهای خود در دو استان حضرموت و المهره است و دو فرودگاه غیرنظامی الریان و الغیضه را به پایگاه نظامی برای سربازان آمریکایی و انگلیسی علیه یمن و منطقه تبدیل کرده و در این پایگاه‌های نظامی و اطلاعاتی مشغول آموزش جاسوس‌های بومی برای جمع‌آوری اخبار است. اما در این میان اتفاقی که رخ داده، تکاپوی نظامی عربستان است. روز گذشته (دوشنبه) خبرگزاری رسمی عربستان (واس) اعلام کرد که سلطان البقمی، فرمانده نیروهای حمایت و پشتیبانی ائتلاف عربی به رهبری عربستان در رأس یک هیأت و همراه با چند تن از فرماندهان نظامی عربستان با طارق صالح، عضو شورای ریاستی دولت مستعفی یمن در مرکز فرماندهی نیروهای استخدام شده دولت مستعفی در ساحل غربی دیدار کردند.
همچنین گفته شده که این هیأت از جبهه ثرة در استان ابین بازدید و آمادگی نیروها در این جبهه را بررسی کرد. نکته مهم این است که روز جمعه مبخوت مبارک بن ماضی، استاندار حضرموت در شهر سیئون با علی المطیری، فرمانده اتاق ائتلاف در صحرای حضرموت دیدار کرد، در این دیدار عامر العامری، معاون استاندار حضرموت و صالح طیمس، فرمانده منطقه یک نظامی نیز حضور داشتند. این دیدار به آن جهت اهمیت دارد که در آن شرایط امنیتی و نظامی استان و مهمترین نیازهای آن از جمله افزایش آمادگی یگان‌های نظامی و امنیتی و نیروها بررسی شده است. از سوی دیگر باید توجه داشت که اواخر ژانویه سال جاری میلادی تشکیل نیروهای «سپر میهن» به عنوان نیروهای پشتیبانی به رهبری رشاد العلیمی، رئیس شورای ریاستی یمن اعلام شد که این موضوع هم پروژه جدید ریاض به حساب می‌آید. بر همین اساس مجموع این تحرکات میدانی نشان می‌دهد ریاض به دنبال پیاده‌سازی روند جدید نظامی در جنوب یمن است.
دیدگاه تان را بنویسید