رئیس‌جمهور کره‌جنوبی در سفر به امارات، بحرانی جدید در سیاست خارجی ایران رقم زد؛
تحرک تنش‌زای سئول علیه تهران
فرشاد گلزاری
«امارات اولین نیروگاه هسته‌ای جهان عرب را افتتاح کرد.» این خبر در آگوست 2020 میلادی یکباره تمام تیترهای خبرگزاری‌ها و شبکه‌های تلویزیونی دنیا را به خود اختصاص داد و به سرعت آنتن را تسخیر کرد. آنچه رویترز در همان روزها منتشر کرد، حکایت از آن داشت که «نیروگاه براکه» یک واحد از 4 واحد نیروگاه اتمی امارات است که رقم 24.4 میلیارد دلار برای ساخت و ساز آن در نظر گرفته شد و ساخت واحد نخست از سال 2012 شروع شده بود که در نهایت در 2020 میلادی به بهره‌برداری رسید. در اخبار تکمیلی و تصاویری که در روز افتتاح این نیروگاه منتشر شد پرچم‌های کره‌جنوبی در کنار پرچم امارات متحده عربی به اهتزاز درآمده بود که در نهایت مشخص شد شرکت کپکو متعلق به کره‌جنوبی پیمانکار این پروژه بوده است. همان هنگام مقامات ابوظبی اعلام کردند در صورتی که 4 نیروگاه اتمی امارات به طور کامل راه‌اندازی شود 25 درصد از نیاز امارات به برق تامین خواهد شد و همچنین تولید 21 میلیون تن از گازهای کربنی در سال نیز کاهش می‌یابد. این آمار و ارقام‌ها به نوعی نشان دهنده آن بود که اماراتی‌ها به دنبال آن هستند که نه تنها در میان کشورهای حاشیه خلیج فارس، بلکه در بین قدرت‌های اقتصادی و سیاسی دنیا جایی برای خود دست و پا کنند تا در نهایت این پیام مخابره شود که ابوظبی در حال پیمودن یک راه به شدت ناهموار است ولی در این مسیر هر اقدامی را صورت می‌دهد تا بتواند به اهدافش دست پیدا کند. در این اساساً این اقدام اماراتی‌ها چند پیام داشت. پیام اول به ایران بود و نشان داد که علاوه بر ایالات متحده، اسرائیل هم موافق اتمی شدن امارات بوده است تا در این میان یک دوقلوی مشخص (رقیب) برای تهران در ابعاد هسته‌ای به وجود بیاورد. پیام دوم هم عربستان سعودی بود. رقابت در میان کشورهای حاشیه خلیج فارس از قدیم‌الایام تاکنون ادامه داشته و خواهد داشت. اینکه ابوظبی هسته‌ای شود اما ریاض صرفاً تماشاچی باشد، در حقیقت یک مساله ناهمگون با ذاتِ رقابت‌های منطقه‌ای اعراب تلقی می‌شود و به همین دلیل است که سعودی‌ها هم به دنبال افتاح نیروگاه اتمی رفته‌اند.
مانور اتمی سئول در ابوظبی
با گذر از این رقابت‌ها باید به این نکته توجه شود که سود اصلی واحد نیروگاه اتمی که قرار است در براکه تکمیل شود، صرفاً در جیب کره‌جنوبی انباشت می‌شود و این به معنای محکم شدن جای پای این کشور در منطقه است که به نوعی می‌تواند یک رقابت مشخص با چین هم به‌شمارآید. در این میان روز دوشنبه یون سوک یول، رئیس‌جمهور کره‌جنوبی در سفری که به امارات داشت باز هم بر تکمیل فازهای پروژه براکه تاکید کرد که نشان می‌دهد دو طرف به آینده این پرونده دل بسته‌اند. در اخبار این سفر مشخص شد که سئول و ابوظبی 13 یادداشت تفاهم و همکاری با یکدیگر به امضا رساندند که شامل شراکت در سرمایه‌گذاری استراتژیک بین بانک صنعت کُره و صندوق مبادله ملی امارات، همکاری مالی بین بانک صادرات و واردات کُره و موسسه انرژی ابوظبی، پروژه ذخیره کُره و امارات با هدف صادرات نفت به کُره به صورت پایدار، توافقنامه اداری ویژه در حوزه انرژی هسته‌ای کُره و امارات در زمینه‌های مسالمت‌آمیز و غیره می‌شود. این یادداشت‌های تفاهم به هر ترتیب عمق روابط اقتصادی و مناسبات دو جانبه را نشان داد اما آنچه در این میان برای بسیاری از تحلیلگران قابل توجه و تعجب‌آور بود، سخنانی است که رئیس جمهوری کره‌جنوبی در مورد ایران به زبان آورد. او در دیدار با 150 سرباز کره‌جنوبی مستقر در امارات گفت که «دشمن امارات و بزرگترین تهدید آن ایران است و دشمن ما نیز کره شمالی به حساب می‌آید، و به همین دلیل ما وضعیتی بسیار شبیه به امارات داریم». این شبیه‌سازی آنهم کمی آنطرف‌تر از مرزهای ایران از حیث دیپلماتیک یک اقدام تنش‌زا به حساب می‌آید که البته مقامات تهران هم در این خصوص نشان دادند. ناصر کنعانی، سخنگوی دستگاه دیپلماسی در این مورد گفت: «وزارت امور خارجه با جدیت مواضع اخیر کره و به ویژه اظهارات رئیس‌جمهور آن در مورد روابط ایران و امارات را که فاقد کمترین وجاهت دیپلماتیک است، در دست پیگیری دارد و منتظر توضیح وزارت خارجه کره جنوبی در این زمینه است.»
وزارت خارجه کره جنوبی در چنین پاسخ داد: «دولت سئول روابط دوستی همکاری با ایران را برای دوره طولانی از زمان برقراری روابط دیپلماتیک در سال 1962 تاکنون حفظ کرده است. اراده دولت کره برای توسعه روابط با تهران بدون تغییر و ثابت مانده است.» پاسخی که تلاش کرده است بگوید برنامه‌ای برای استفاده از نظامیان کره در امارات علیه ایران وجود ندارد.
درمجموع به نظر می‌رسد که انگیزه سئول از این موضع‌گیری ضد ایرانی در امارات، تا حد زیادی اقتصادی و سپس سیاسی بوده است. اگرچه ابوظبی میزبان 150 سرباز کره‌جنوبی است که مسئولیت حفاظت از پروژه احداث نیروگاه اتمی البرکه در غرب ابوظبی را بر عهده دارند، اما این پیمان و حضور نظامی کره‌جنوبی وابسته به پروژه‌ای است که آرام آرام در حال تکمیل شدن است و قرار است لوگاریتم هسته‌ای منطقه را تحت‌الشعاع قرار دهد. سئول در این میان به دنبال آن است تا با برجسته‌سازی تهدید ایران بیش از گذشته در خاک امارات ریشه بدواند، مضاف بر اینکه روند مذکور می‌تواند کره‌جنوبی را به سمت قراردادهای تعمیر و نگهداری سودآور و پروژه‌های آتی در امارات متحده عربی که روابطش با سئول در سال‌های گذشته پررنگ شده است، بکشاند. حال باید دید آیا بیانیه وزارت خارجه کره‌جنوبی که دیروز (سه‌شنبه) در پاسخ به ایران و در جهت تطهیر سخنان یون سوک یول علیه تهران صادر شده، قابلیت آرام‌سازی وضعیت فعلی را دارد یا خیر!
دیدگاه تان را بنویسید