ماجرای تلفنی که ترامپ را روشن کرد؛
اردوغان پشت استعفای ماتیس
سیدمحمد میرزامحمدزاده
ماجرا از آنچه به نظر می‌رسد احمقانه‌تر است. اینکه ترامپ تصمیم‌های ناگهانی و بداهه می‌گیرد بر کسی پوشیده نیست. حالا همه می‌دانند که چیزی به نام مشاوره در فرهنگ لغات ترامپ تعریف نشده است. او می‌بیند می‌شنود بعد بی‌توجه به دیده و شنیده‌ها تصمیم می‌گیرد. حالا مقامات آمریکایی از یک حکایت احمقانه صحبت می‌کنند؛ حکایتی که آن‌قدر ساده‌لوحانه است که پذیرش آن را سخت می‌کند. ماجرای یک تماس تلفنی که درنهایت به استعفای جیمز ماتیس، وزیر دفاع آمریکا ختم شد. آیا واقعاً چنین ماجرایی می‌تواند صحت داشته باشد یا چیز دیگری پشت پرده است؟
منابع آگاه معتقدند، ماجرای استعفای جیمز ماتیس از یک تماس تلفنی بین دونالد ترامپ و رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه نشأت می‌گیرد؛ تماسی که ترامپ در طی آن به ناگاه سیاست قبلی آمریکا را به‌طورکلی لغو کرد و تصمیم به خروج نیروها از سوریه گرفت.
ماتیس عصر روز پنج‌شنبه، (29 آذر ماه) برای مجاب کردن ترامپ برای تغییر تصمیم و ماندن در سوریه به‌عنوان آخرین کورسوی امید وارد کاخ سفید شد. او می‌خواست رئیس‌جمهور را مجاب کند در کنار نیروهای دموکرات سوریه به رهبری کوردها با نام اختصاری اس‌دی‌اف بماند؛ نیروهایی که به عقیده آمریکا نقش کلیدی در عقب راندن داعش از پایگاه‌های این کشور در سوریه داشت.
چنین خروج ناگهانی نیروهای دموکرات کرد را نسبت به حمله ترک‌ها آسیب‌پذیر می‌کند. شاهدان بر این باورند که نیروهای اس‌دی‌اف چاره‌ای جز صلح با اسد ندارند: اقدامی برای حفظ خودمختاری کردها
ماتیس در نامه استعفای خود نامی از اس‌دی‌اف نیاورده بود، اما دائماً بر اهمیت امنیت ملی آمریکا با احترام به متحدان و مقابله با دشمنان استراتژیک تأکید کرده بود. بااین‌حال ترامپ در طول آخرین دیدار 45 دقیقه‌ای با وی، بازهم تمامی مواضع او را رد کرد. حتی پیش از جلسه نیز ترامپ ویدئویی را در باغ کاخ سفید ضبط کرده بود و در آن عنوان کرد که سربازان را به خانه بازمی‌گرداند و آن ویدئو را به اشتراک گذاشته بود و ماتیس هم از آن آگاه بود.
در پایان جلسه اما این ترامپ بود که شگفت‌زده شد؛ آن‌هم با دریافت نامه استعفای ماتیس.
آن‌طور که خبرهای رسیده از ترکیه و آمریکا در مورد تماس روز جمعه (30 آذر ماه) بین ترامپ و اردوغان نشان می‌دهند، ترامپ به‌راحتی با درخواست‌های رهبر ترکیه نرم می‌شود و مشاوران خود را در بهت و حیرت می‌گذارد.
این آخرین نمونه از الگوی ترامپ در ارجح شمردن تصمیم یک رهبر خارجی اقتدارگرا بر مشاوره‌های مقامات آمریکایی است.
اگرچه ترامپ دستور خروج نیمی از 14 هزار سرباز ارتش آمریکا را از افغانستان نیز صادر کرده است، اما به نظر می‌رسد که تصمیمش در مورد سوریه بوده که ماتیس را ترغیب کرده دولت را ترک کند.
آن‌طور که خبرهای رسیده از ترکیه و آمریکا در مورد تماس روز جمعه (23 آذر ماه) بین ترامپ و اردوغان نشان می‌دهند، ترامپ به‌راحتی با درخواست‌های رهبر ترکیه نرم می‌شود و مشاوران خود را در بهت و حیرت می‌گذارد
دیوید فیلیپس، یک مقام سابق در وزارت امور خارجه آمریکا و نویسنده کتاب جدیدی با عنوان خیانت بزرگ: چطور آمریکایی‌ها کردها را تنها گذاشتند و خاورمیانه را از دست دادند؛ می‌گوید: به‌محض اینکه آمریکا دمش را روی کولش بگذارد و آنجا را ترک کند، ترکیه به‌سرعت منطقه را بمباران می‌کند و نیروهای ارتش آزاد سوریه که حامی‌شان آنکارا است، به منطقه هجوم می‌آورند. هزاران نفر می‌میرند و هزاران نفر آواره می‌شوند و پناهگاهی در داخل سوریه نخواهند داشت و به مرزهای ترکیه هجوم می‌برند.
بیش از سه سال و نیم آن‌ها کنار ما بودند و در نوک پیکان جبهه جنگ برای بازستاندن رقه که جبهه داعش بود، کمک کردند. در آینده چه کسی در کنار ما به‌عنوان متحد می‌جنگد وقتی‌که ما این‌چنین به متحدانمان از پشت خنجر می‌زنیم؟
بنا به گزارش‌هایی که آسوشیتد پرس آمریکا منتشر کرده است تماس تلفنی آمریکا با ترکیه به این منظور بود که از ترک‌ها بخواهند عملیاتی را که قصد داشت علیه عناصر کردهایی که حمایت آمریکا را داشتند، متوقف کند.
عناصری که وابسته به اس‌دی‌اف بودند و آنکارا آن‌ها را متمایز از کردهای شورشی در داخل خاک ترکیه نمی‌داند.
یکی از مقامات آمریکایی به آسوشیتد پرس گفت: مواضع این مکالمات بسیار محکم بودند. همه به ترامپ گفتند که فشار بیاور و سعی کن به ترکیه یک برد کوچک ارائه کنی، به‌طور مثال حفظ نواحی مرزی یا چیزی شبیه به آن.
جواب اردوغان اما جالب بود: او گفت داعش حدوداً 99 درصد شکست خورده است. پس چرا شما هنوز اینجا هستید؟
همچنان که اردوغان پشت خط بود، ترامپ همین سؤال را از جان بولتون، مشاور امنیت ملی خود پرسید؛ بولتون هم سیاست آمریکا را توضیح داد و گفت که شکست باید پایدار باشد و از احتمال حیات دوباره جلوگیری کند.
در کمال ناباوری بولتون و اردوغان، ترامپ به ناگاه همسو با رئیس‌جمهور ترکیه شد.
به گزارش روزنامه حریت ترکیه که مطلبی نزدیک به مطلب آسوشیتدپرس نوشته است، ترامپ در آن لحظه گفت: باشه انجامش بده. وقتی ترامپ پای تلفن صدای بولتون را نشنید پرسید که آیا او هنوز پشت خط است که بولتون جواب داد: بله هستم؛ بعد ترامپ دستور داد: کار را شروع کن.
بولتون و ابراهیم کالین همتای ترکش مأمور انجام جزئیات این اقدام شدند.
حریت گزارش کرد که زمان‌بندی اولیه خروج آمریکا بین 30 تا 60 روز تنظیم شد اما بعد به 100 روز افزایش یافت.
چنین خروج ناگهانی، نیروهای دموکرات کرد را نسبت به حمله ترک‌ها آسیب‌پذیر می‌کند. شاهدان بر این باورند که نیروهای اس‌دی‌اف چاره‌ای جز صلح با اسد ندارند: اقدامی برای حفظ خودمختاری کردها.
ماتیس و دیگر مقامات امنیت ملی برای تغییر نظر ترامپ در روزهای پایانی هفته تلاش کردند، اما بی‌نتیجه ماند. متحدان آمریکا از جمله انگلیس و فرانسه که تعداد کمی از نیروهای ویژه آن‌ها در شمال سوریه در جنگ با داعش هستند، در این رابطه هیچ مذاکره‌ای از سوی آمریکا دریافت نکردند و این خبر به‌صورت غیررسمی از سوی مقامات آمریکایی در تماس‌های تلفنی به آن‌ها اطلاع داده شد.
ماتیس کار خود را در پنتاگون با روابط خوبی با ترامپ آغاز کرد. کسی که ماتیس را به دلیل صبوری نظامی مورد تمجید قرار می‌داد و نام اختصاری او «سگ دیوانه»
(Mad Dog) را تحسین می‌کرد.
بااین‌حال این روابط رو به تیرگی رفت و ماتیس به‌سختی توانست جلوی برخی اقدامات ترامپ از جمله ترک ناتو با تهدید بر اینکه باید اعضای ناتو پول بیشتری خرج کنند را بگیرد. نامه استعفای او بر همکاری با متحدان برای حفظ امنیت داخلی تأکید داشت.
ماتیس بابیان اینکه دیگر ترامپ به اعتقادات وی پایبند نیست نوشت: دیدگاه‌های من در مورد همکاری محترمانه با متحدان و داشتن نگاهی نافذ بر بازیگران بدسرشت و رقبای استراتژیک همچنان پابرجاست و چهار سال تمام همواره بر این عقاید تأکید کردم.
نامه ماتیس عاری از هرگونه تعریف و تمجید از ترامپ بود.
خروج ماتیس بسیاری از حامیان ترامپ در کنگره را شگفت‌زده کرد. میت مک‌کانل، رهبر اکثریت جمهوری‌خواهان کنگره هشدار داد که کنگره صرفاً جانشینی را برای ماتیس تأیید می‌کند که دیدگاه‌های ماتیس را در مورد اهمیت متحدان داشته باشد.
مک‌تورن‌بری، رئیس کمیته نیروهای مسلح مجلس، از جدایی ماتیس اظهار شرمساری کرد و گفت: کاهش حضور آمریکا در افغانستان و خارج ساختن نیروها از سوریه پیشرفت ما در آنجا را معکوس می‌کند و رقبای ما را تشویق و آمریکا را جای ناامن‌تری می‌سازد.
دیدگاه تان را بنویسید