حمایت آمریکا از سئول همزمان با تنش‌های نظامی میان دو کُره؛ رقم زد
تشدید «صف‌بندی غیرمستقیم» در شرق آسیا
فرشاد گلزاری
این روزها تضادهای بنیادین و نزاع‌های سیاسی در سراسر جهان به امری اجتناب‌ناپذیر تبدیل شده که هر گوشه گیتی را آلوده به اختلاف کرده است.
با آمدن سال 2023 میلادی بسیاری از تحلیلگران منتظر آن هستند تا ببینند حدود یک ماه و نیم دیگر که جنگ اوکراین یکساله می‌شود، چه اتفاقی قرار است در سطح کلانِ سیاست‌های بین‌الملل و راهبردهای مبتنی با آن پیش بیاید تا بتوانند برای مابقی سال جدید میلادی استراتژی‌های جدید خود را تدوین و اعلام کنند.
از سوی دیگر در خاورمیانه با شروع به کار کابینه افراطی اسرائیل که حالا رهبری آن در دست بنیامین نتانیاهو قرار دارد، نه تنها برآوردهای منطقه‌ای در حوزه امنیت و سیاست در حال بهم ریختن است، بلکه کشورهای منطقه و فرامنطقه اقدام اخیر شریکِ سیاسی نتانیاهو را هم زیر سوال برده و هشدارهای جدی علیه این رفتارِ راستگرایانه جماعت حاکم بر تل‌آویو صادر کرده‌اند.
در شرایط کنونی که اوضاع شبه جزیره کره و دریای چین تا به این حد آشفته است، هر لحظه ممکن است که تحریک کردن سئول و پیونگ‌یانگ از سوی آمریکا و چین به آغاز بحران منطقه‌ای بینجامد
در آفریقا هم اتفاقات خوبی در جریان نیست؛ چراکه در سایه فقر و عدم توسعه‌یافتگی، چین، روسیه و ایالات متحده به دنبال تعمیق نفوذ و بسط دادن رقابت‌های خود به محورهای اقتصادی و امنیتی هستند.
اگر تحولات منفی و رادیکال افغانستان یا پاکستان و همچنین رقابت‌های تنگاتنگ در قفقاز را کنار بگذاریم، صحنه فعلی درگیری را باید شرق آسیا و دقیقاً محیطی بدانیم که نه تنها کره جنوبی و کره شمالی با هم در تقابل هستند، بلکه حالا سه قدرت بزرگ نظامی، اقتصادی و سیاسی یعنی چین، روسیه و ایالات متحده بار دیگر مقابل یکدیگر «صف‌بندی غیرمستقیم» کرده‌اند.
شاید برای بسیاری از خوانندگان این سطور جای تعجب باشد که چرا روسیه باید به ضلع سوم نزاع در شبه جزیره کره و دریای چین تبدیل شود؟ پاسخ به صورت علنی آشکار نیست ولی رقابت‌های ژئوپلیتیکی که در این منطقه از سالیان اخیر توسط آمریکا تشدید شده، پای روسیه را هم به نزاع واشنگتن و یارانش با پکن باز کرده است.
به عنوان مثال اختلاف و دعوای سیاسی- حقوقی میان روسیه و ژاپن بر سر جزایر کوریل باعث شده تا دو کشور از گذشته تاکنون با یکدیگر وارد درگیری شوند و این درگیری حالا وارد جنبه‌های جدید شده است؛ به گونه‌ای که روز گذشته (چهارشنبه) مسکو، طرح توکیو برای استقرار موشک‌های مافوق صوت در جزیره هوکایدو که نزدیک مرزهای روسیه قرار دارد را یک چالش جدی دانست.
در این رابطه رسانه‌های روسیه اعلام کردند که آندری رودنکو، معاون وزیر امور خارجه روسیه اعلام کرده که مسکو آماده است تا تهدیدهای ناشی از استقرار نظامی ژاپن در نزدیکی جزایر روسیه در خاور دور را خنثی کند.
این سخنان پس از آن مطرح شد که شبکه تلویزیونی ژاپنی NHK در اواخر دسامبر به نقل از وزارت دفاع این کشور اذعان کرد که توکیو در حال برنامه‌ریزی برای استقرار موشک‌های مافوق صوت در جزیره هوکایدو است، جزیره‌ای که با جزایر کوریل روسیه هم مرز است و ژاپن روی بخش جنوبی این جزیره ادعا داشته و آنرا سرزمین‌های شمالی مختص به خود می‌نامد که البت مسکو در آن زمان این اقدام را محکوم کرد.
تحریک سئول از راه دور
اینکه چرا نزاع مسکو و پکن باید برای ما مهم باشد موضوعی است که نخست به سفر آتی نخست‌وزیر ژاپن به آمرکیا برمی‌گردد؛ چراکه فومیو کیشیدا قرار است 13 ژانویه پس از ورود به خاک آمریکا با جو بایدن، رئیس جمهوری این کشور دیدار کند و در شرایطی که روسیه و ژاپن در حال سرشاخ شدن با یکدیگر هستند، بدون تردید این سفر و دیدار وی با بایدن بسیار مهم خواهد بود.
رقابت‌های ژئوپلیتیکی که در شرق آسیا از سالیان اخیر توسط آمریکا به وجود آمد باعث شده تا پای روسیه هم به نزاع واشنگتن و یارانش با پکن باز شود و حالا مسکو در مورد چندین پرونده مقابل توکیو قرار گرفته است
اما در این میان باید متوجه بود که یک اتفاق به شدت خطرناک در حال رخ دادن در شبه جزیه کره است، که در ظاهر دو سر آن کره‌شمالی و کره‌جنوبی قرار دارند اما در باطن این موضوع هم به نزاع آمریکا و چین ربط دارد؛ چراکه کره جنوبی و ژاپن و همچنین تایوان در واقع متحدان ایالات متحده به حساب می‌آیند و از آن‌سو، کره‌شمالی هم تحت فرمان چین و روسیه عمل می‌کند و این به معنای یک تقابل در دو حالت اعم از آشکار و پنهان دارد.
در این میان روز گذشته (چهارشنبه) یون سوک یول، رئیس جمهوری کره جنوبی گفت که اگر کره شمالی بار دیگر حریم هوایی کره جنوبی را نقض کند پیمان نظامی ۲۰۱۸ بین دو کشور را تعلیق می‌کند.
خبرگزاری یونهاپ در این خصوص گزارش کرد که این اظهارنظر از سوی رئیس جمهوری کره‌جنوبی پس از آن مطرح شد که وی درباره اقدامات مقابله‌ای با پهپادهای کره‌شمالی که اخیراً از حریم هوایی کره‌جنوبی رد شدند، مطلع شد. وی همچنین ایجاد یک قابلیت پاسخگویی گسترده که فراتر از سطوح متناسب است را خواستار شد. اینکه چرا چنین موضعی از سوی عالی‌ترین مقام کره‌جنوبی اتخاذ شده، در حقیقت به ما نشان می‌دهد که روابط میان دو همسایه شمالی و جنوبی چندان معقول نیست و هر لحظه ممکن است که اوضاع آشفته شود.
باید توجه داشت که روابط بین دو کره چندین دهه است که در بوته آزمایش قرار گرفته اما از زمان روی کار آمدن یون سوک یول (رئیس‌جمهوری کره‌جنوبی) در مه سال گذشته میلادی و وعده اتخاذ خط مشی سختگیرانه در قبال پیونگ‌یانگ، متشنج شده که حالا به گمان بسیاری از تحلیلگران تحولات شرق‌آسیا، این مدل از اتخاذ مواضع در حقیقت محرکی جز چین و آمریکا ندارد.
برای اثبات این ادعا باید به اظهارات مقامات واشنگتن رجوع کنیم. روز گذشته (چهارشنبه) کارین ژان پی‌یر، سخنگوی کاخ‌سفید اعلام کرد که ایالات متحده کاملا به دفاع از کره‌جنوبی در مقابل هرگونه اقدام کره‌شمالی از جمله تحرکی که شامل یک حمله هسته‌ای باشد، متعهد است.
او در کنفرانس خبری روزانه خود گفت که «ایالات متحده کاملاً به اتحاد با جمهوری سئول متعهد است و از طریق طیف وسیعی از قابلیت‌های دفاعی آمریکا، بازدارندگی گسترده‌ای را تامین می‌کند و همچنان به گفت‌وگوها ادامه می‌دهیم تا همه ببینند بازدارندگی گسترده، معنادار بوده و می‌توانیم هم در گفتار و هم در عمل نشان دهیم که تعهد ما به امنیت کره جنوبی و ژاپن به عنوان متحدان پیمانی خودمان، محکم و خلل‌ناپذیر است.»
به هر حال در شرایط کنونی که اوضاع شبه جزیره کره و همچنین دریای چین تا به این حد آشفته است، هر لحظه ممکن است که تحریک کردن سئول و پیونگ‌یانگ از سوی آمریکا و چین، به آغاز بحران منطقه‌ای بینجامد.
دیدگاه تان را بنویسید