تاکید وزرای خارجه ناتو بر حمایت از اوکراین در اثنای حملات جدید روسیه؛
بخارست؛ بارانداز تقویت یورو- آتلانتیک
فرشاد گلزاری
279 روز از لشگرکشی نظامی روسیه به اوکراین می‌گذرد و هر روز شاهد تحولات جدیدی در حوزه سیاسی و میدانی این پرونده هستیم، اما هنوز هیچ خبری از صلح وجود ندارد. به باور بسیاری از نظامیان و سیاستمداران، پرونده اوکراین در شرایط فعلی وارد فاز مبهم و گنگی شده که صرفاٌ رفت و آمدهای دیپلماتیک آنرا زنده نگه داشته و در عرصه نظامی هم فعلاً شاهد مدلی از پستی و بلندی‌هایی هستیم که به یک سکوت مرموز تبدیل
شده است.
اینکه چرا در وضعیت کنونی حملات روسیه تا حد زیادی تعدیل شده و صدای شکافتن هوا توسط خمپاره‌های و گلوله‌های توپخانه مسکو به گوش نمی‌رسد، پاسخش در بطن پشت‌پرده‌ها وجود دارد و در آنجا باید دنبال آن بگردیم. چندی پیش به یاد داریم که ارتش روسیه از منطقه خرسون خارج شد و این جغرافیا به دست اوکراینی‌ها افتاد و حالا هم دو روز پیش منابع خبری در زاپوروژیا اعلام کردند که روس‌ها آماده تخلیه نیروگاه هسته‌ای این شهر هستند. به باور بسیاری از تحلیلگران نظامی و سیاسی و حتی استراتژیست‌های غربی، این اقدام روسیه به نوعی می‌تواند یک فریب مشخص علیه اوکراین و متحدان اروپایی این کشور باشد. اینکه دیده می‌شود مسکو از این مناطق عقب‌نشینی می‌کند ولی هیچ عکس‌العملی در مورد ادامه حملاتش علیه مواضع اوکراین ندارد و صرفاً چندین و چند حمله هوایی علیسه استحکامات ارتش این کشور انجام می‌دهد به نوعی نشان می‌دهد که کرملین در حال اجرای یک سناریو با دو فاز مشخص است.
در بند دوم بیانیه نشست بخارست آمده است که کشورهای عضو ناتو به اوکراین کمک خواهند کرد تا با تقویت انعطاف‌پذیری خود، از مردمش محافظت کند و به مقابله با کمپین‌های اطلاعات نادرست و دروغ‌های روسیه بپردازد که یک طرح همه‌جانبه را علیه مسکو نمایان می‌کند
فاز اول این راهبرد روس‌ها بر این اساس است که آنها می‌خواهند خودشان را آماده هرگونه توافق نشان دهند تا فشار جامعه ملل از روی آنها برداشته شود و در این میان رسانه‌های روسیه به انضمام دیپلمات‌هایشان در سراسر دنیا مشغول کار خود هستند تا بتوانند اوضاع را به هر ترتیبی که شده تلطیف کنند. در پسِ فاز اول اما شاهد اجرای فاز دوم هستیم که بیشتر جنبه نظامی و امنیتی دارد. در روزهای اخیر گویا مقامات اوکراین به اسناد و داده‌هایی دست یافته‌اند که برایشان مسجل شده روس‌ها در حال تدارک برای حمبه شدیدتر و گسترده‌تر علیه کی‌یف هستند.
در این میان علاوه بر مانورهای سیاسی- رسانه‌ای ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین که اعلام کرده روس ها به زودی علیه آنها دست به کار خواهند شد، میخائیل زابرودسکی، فرمانده سابق حملات هوایی اوکراین هم به اکونومیست گفت که اگر ارتش اوکراین از مقاصد خود درباره بازپس‌گیری شبه‌جزیره کریمه در رسانه‌ها صحبت کند، عملیاتش با شکست مواجه خواهد شد. او همچنین تصریح کرده که چنین حمله‌ای نیازمند برنامه‌ریزی دقیق بوده و شامل حملات زمینی، دریایی و هوایی (از جمله پهپادی) خواهد بود.
با این حال، زابرودسکی که مدعی ارتباط نزدیک با هسته تصمیم‌گیری ارتش اوکراین است، تاکید کرد که قبل از انجام چنین عملیاتی، اوکراین باید در چندین نبرد دیگر شرکت کند و نمی‌توان برنامه زمانی دقیقی برای حمله به کریمه در نظر گرفت. این اظهارات دقیقاً در زمانی مطرح می‌شود که وزرای خارجه کشورهای عضو ناتو در بخارست (پایتخت رومانی) طی سه‌شنبه و چهارشنبه نشستی را برگزار کرده‌اند که ستون فقرات آن صرفاً مسائل مربوط به اوکراین و چگونگی ادامه حمایت همه‌جانبه از این کشور در قبال روسیه بوده است.
از حمله به روسیه تا تقویت غرب بالکان
بدون تردید جنگ اوکراین رابطه آمریکا و اروپا را بیش از پیش با یکدیگر در هم تنیده است و در این میان بارها و بارها وزرای دفاع و وزرای خارجه کشورهای عضو ناتو در جای جای اروپا با یکدیگر دیدار و گفت‌وگو کرده‌اند که نشان از اهمیت این پرونده دارد. طی دو روز گذشته هم این اقدام باز هم تکرار شد و وزرای خارجه ناتو پس از اولین روز مذاکراتشان در بخارست بیانیه‌ای صادر کردند که مشتمل بر پنج بند بود. در ابتدای این بیانیه آمده است که تهاجم مداوم روسیه به اوکراین، صلح، امنیت و رفاه یورو-آتلانتیک را تهدید می‌کند و شاهد جنگی هستیم که نقض آشکار قوانین بین‌المللی و اصول منشور سازمان ملل به حساب می‌آید.
در جای دیگری از این بیانیه به کوچاندن اجباری و به راه افتادن موج مهاجرت‌های گسترده از مبدأ اوکراین به اروپا سخن گفته شده و شکنجه و رفتار وحشیانه با زنان، کودکان و افراد در موقعیت‌های آسیب‌پذیر توسط روس‌ها را موردنظر قرار داده است. در بند دوم این بیانیه هم آمده است که کشورهای عضو ناتو به اوکراین کمک خواهند کرد تا انعطاف‌پذیری خود را تقویت کند، از مردمش محافظت کند و با کمپین‌های اطلاعات نادرست و دروغ‌های روسیه مقابله کند. همچنین متحدان به اوکراین کمک خواهند کرد تا زیرساخت‌های انرژی خود را تعمیر کند و از مردم خود در برابر حملات موشکی محافظت کند.
اینکه فرمانده سابق حملات هوایی اوکراین به صورت واضح خبر حمله نظامیان کشورش به جزیره کریمه در آینده نزدیک را به اطلاع کرملین و دنیا می‌رساند می‌تواند یک فریب رسانه‌ای باشد که البته آرایش نظامی روس‌ها را هم دستخوش تغییر خواهد کرد
آنچه در این بیانیه مهم به نظر می‌رسد بند سوم و چهارم این بیانیه است. در بند سوم به سوئد و فنلاند به عنوان کشورهای دعوت شده برای پیوستن به ائتلاف ناتو اشاره شده که نشان می‌دهد آنها به دنبال تقویت جناح شرقی ناتو هستند تا بتوانند خطری حضورِ خود در بیخ گوش روسیه را به سمع و نظر مسکو برسانند. اما در بند چهارم هم به موضوع گسترش ناتو اشاره شده و این دقیقاً همان چیزی است که کرملین آنرا خط قرمز خود می‌داند. در این بند با یادآوری اینکه بالکان غربی و مناطق دریای سیاه از اهمیت راهبردی برای ائتلاف ناتو برخوردار هستند گفته شده که اعضای سازمان پیمان آتلانتیک شمالی از دیدار خود با وزرای خارجه شرکای ناتو یعنی بوسنی و هرزگوین، گرجستان و جمهوری مولداوی استقبال می‌کند.
اینکه آیا این سخنان ناتو روس‌ها را عصبانی می‌کند، بدون شک پاسخش مثبت است اما بحث آنجا خطرناک و تنش‌زا می‌شود که پیشنهاد حمله اوکراین به روسیه مطرح می‌شود. سند اثبات این ادعا را هم باید سخنان ادگارز رینکویچ، وزیر امور خارجه لتونی در حاشیه نشست وزرای خارجه ناتو در بخارست دانست. او طی مصاحبه‌ای با بلومبرگ گفت که ما باید به اوکراینی‌ها اجازه دهیم تا با تسلیحاتی که غرب برای آنها ارسال کرده، حملاتی را علیه پایگاه‌های موشکی و فرودگاه‌های نظامی روسیه انجام دهند.
به موازات این سخنان، آنتونیو تاجانی، وزیر امور خارجه ایتالیا هم در حاشیه نشست ناتو در بخارست اظهار کرد خواستار افزایش حضور اروپا در غرب منطقه بالکان با هدف محدود ساختن نفوذ روسیه در این بخش از اروپا است. مجموع این سخنان و تحرکات ناتو در نشست اخیر را اگر کنار هم بگذاریم می‌بینیم که اعضای این سازمان به دنبال تقویت مرزهای امنیتی خود و مخابره هشدارهای تکمیلی به مسکو از بخارست هستند.
دیدگاه تان را بنویسید