زد و بند غربی - عربی برای حفاظت از نفت یمن!

فرشاد گلزاری

چندی است که پرونده یمن و متن و حواشی مرتبط با آن به یک بحث مهم و سرتیتر برخی رسانه‌های عربی تبدیل شده است. پرونده‌ای که به نوعی هنوز هم پیچ و خم‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای خود را حفظ کرده و از سال 2015 میلادی تاکنون به یک بحران همه جانبه در دنیا تبدیل شده است. زمانی که محمدبن سلمان، ولیعهد سعودی از سوی پادشاه عربستان یعنی ملک سلمان بن عبدالعزیز، به عنوان وزیر دفاع منصوب شد او دستور حمله همه جانبه به یمن را صادر کرد و دیوانه‌وار به این سمت و سو رفت که باید آخرین گلوله و موشکی که در ذاقه‌های مهمات مانده است را بر سر مردم یمن ریخت. این روند رخ داد و حالا 7 سال است که جنگ در یمن روز به روز وخیم‌تر می‌شود. اینکه در یمن دقیقاً چه اتفاقی افتاده، واقعاً موضوعی است که چندین بُعد دارد. از منظر انسانی میلیون‌ها کودک در این کشور در معرض قحطی و گرسنگی قرار دارند و معلوم نیست فردا به خاطر نبود غذا و دارو زنده خواهند ماند یا خیر. از حیث اقتصادی هم که اصولاً هیچ مولفه‌ مثبتی در کف ندارد؛ منابع و زیرساخت‌های مهم این کشور از بین رفته و میلیون‌ها آواره و کشته بر جای مانده است. از سوی دیگر باید متوجه بود که در یمن ما شاهد حضور چندین جریان و دولت هستیم. یک روز عبدربه منصور هادی، نخست‌وزیر پیشین و مستعفی یمن با حمایت عربستان در این کشور جولان می‌دهد و روز دیگر نیروهای منتسب به امارات متحده عربی در جنوب یمن مشغول زیستن و هدایت امور و تامین منافعشان هستند. کمی آنطرف‌تر هم انصارالله یمن حضور دارد که در حوزه سیاسی و نظامی فعلاً دست برتر را دارد و به نوعی در حال اداره امور  در کشور است. این چینش و این بهم‌ریختگی باعث شده تا اوضاع به صورتی جلو برود که دیگر هیچکس نتواند به راحتی تحولات یمن را بررسی کند. توجه داشت باشید که تکثر احزاب، جریان‌ها و حتی تعدد رفتارهای سیاسی در کشورهای عربی عملاً یک موضوع عادی و لایتغیر به حساب می‌آید و به همین دلیل است که از عراق و سوریه گرفته تا یمن و کشورهای عربی شمال آفریقا، عموماً به میدان مجادله سیاسی تبدیل شده‌اند. اما حالا در این فضا ما یک وضعیت جدید را می‌بینیم و آن هم پیشروی‌های انصارالله در حوزه میدانی و به خصوص تهدیدسازی در حوزه پهبادی و هوایی است. این جریان طی ماه‌ها و سال‌های اخیر سعی کرد به هر ترتیب که شده مواضع حساس عربستان و امارات را به عنوان عضو و هدایت‌کننده اصلی جنگ یمن مورد هدف قرار دهد که مهترین آنها پالایشگاه‌ها و میادین نفتی و گازی ریاض و ابوظبی بود. اما به نظر می‌رسد که این حملات و تهدیدهای صنعا به سمتی رفته که آمریکایی‌ها و عمانی‌ها به تکاپو افتاده‌اند.

دیروز (یکشنبه) منابع یمنی از دیدار یک مسئول اطلاعاتی بلندپایه اماراتی با اعضای انصارالله یمن در عمان و خشم عربستان از این اقدام امارات خبر دادند. گفته شده این شخص نگرانی خود را از تهدیدات درباره حمله به شرکت‌های نفتی در استان‌های جنوبی یمن به انصارالله ابلاغ کرد

ترس از سوختن نفت!

آمریکا و امارات متحده عربی بخش مهمی از خاک یمن را در دست دارند و دقیقاً در همان مناطق میزان نفت بالایی نهفته شده که حالا و با توجه به تبعات پیش آمده در حوزه انرژی در پی جنگ اوکراین، تلاش دارند امنیت خطوط گاز این کشور را درراستای منافع خود حفظ کنند

جمعه گذشته، هانس گروندبرگ، فرستاده ویژه دبیرکل سازمان ملل به یمن با تاکید بر اینکه تمدید آتش‌بس کنونی در یمن و گسترش آن یک ضرورت انسانی و سیاسی است، نسبت به از دست رفتن فرصت به وجود آمده با آتش بس جهت تحقق صلح در یمن هشدار داد. او پایان سفرش به صنعا در توییتر اعلام کرد که طی این سفر، رایزنی‌های فشرده‌ای در مورد مسائل مربوط به پرداخت حقوق کارمندان خدمات مدنی و مسائل مربوط به بنادر، فرودگاه و حفظ آرامش‌ جبهه‌های مقدم جنگ داشته است و در این مذاکرات اعلام کرده که تمدید و گسترش آتش‌بس یک ضرورت انسانی و یک ضرورت سیاسی به حساب می‌آید. بعد از اظهارات وی، آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل تمامی طرف‌های مسئول در یمن از جمله نیروهای دولت مستعفی و هم‌پیمانان آنها و نیروهای وابسته به جنبش انصارالله و حامیان بین‌المللی آنها را به انتخاب صلح برای رفاه تشویق و اعلام کرد به شدت طرف‌های یمنی را تشویق می‌کنم آتش‌بس را تمدید نکرده، بلکه شروط و مدت آن را متناسب با پیشنهاد هانس گروندبرگ، فرستاده ویژه‌ام توسعه دهند. اما این تمام ماجرا نیست. به موازات این اظهارات، روز گذشته (یکشنبه) آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا و بدر البوسعیدی، وزیر خارجه عمان در گفتگوی تلفنی اوضاع یمن را مورد بررسی قرار دادند. بلینکن از پایبندی عمان به تلاش برای تمدید آتش‌بس که می‌تواند جان میلیون‌ها یمنی را نجات دهد، استقبال و حتی اعلام کرد که از هرج و مرج بیشتر در یمن احساس ناامنی و خطر می‌کنیم. این اظهارات به معنای آن نیست که از دبیرکل سازمان ملل و فرستاده‌ ویژه‌اش به صنعا تا وزیر خارجه آمریکا نگران یمن هستند؛ بلکه به این دلیل است که نگرانی آنها صرفاً یک چیز است: نفت! آمریکا و امارات متحده عربی بخش مهمی از خاک یمن را در دست دارند و دقیقاً در همان مناطق میزان نفت بالایی نهفته است که حالا و با توجه به تبعات پیش آمده در حوزه انرژی، تلاش دارند انصارالله یمن را به نوعی آرام کنند. آنها قصد دارند تا با کشاندن این جریان سر میز و تمدید آتش‌بس سراسری کمک مالی به صنعا کنند و پس از آن امنیت خطوط گاز را به دست بیاورند تا غارت نفت این کشور با خلل روبرو نشود. بر همین اساس دیروز (یکشنبه) منابع یمنی از دیدار یک مسئول اطلاعاتی بلندپایه اماراتی با اعضای انصارالله یمن در عمان و خشم عربستان از این اقدام امارات خبر دادند. گفته شده هیأت یمنی که با مسئولان انصارالله یمن در مسقط دیدار کرد توسط علی الشامسی، معاون دبیرکل شورای عالی امنیت ملی امارات هدایت شده است. از سوی دیگر سایت «یمن نت» اعلام کرده که این مسئول امنیتی اماراتی نگرانی خود را از تهدیدات درباره حمله به شرکت‌های نفتی در استان‌های جنوبی یمن به انصارالله ابلاغ کرد. نکته مهم دیگر این است که منابع یمنی اعلام کرده‌اند که ابوظبی با مسئولان آلمانی، فرانسوی و اتریشی برای حفاظت از تأسیسات گازی و استخراج گاز در استان‌های جنوبی یمن در برابر هرگونه حملات به توافق رسیده است و این بدان معناست که تمام تلاش‌های ایالات متحده، سازمان ملل و حتی شرکای آمریکا در حاشیه خلیج فارس برای حفاظت از نفت و گاز این مناطق است تا بتوانند بر تبعات بحران اوکراین فائق آیند.